Χιούμορ/Γέλιο
Posted on 26 Φεβ, 2011 in Κείμενα | 0 commentsΤΟ ΓΕΛΙΟ
- «Πιθανόν γνωρίζω καλύτερα γιατί μόνο οι άνθρωποι γελάνε. Μόνο αυτοί υποφέρουν τόσο βαθιά, ώστε να αναγκαστούν να εφεύρουν το γέλιο.» (Friedrich Nitzche)
- Si vous voulez etudier un homme, ne faites pas attention a la facon dont il se tait, ou dont il parle, ou dont il pleure, ou meme dont il est emu par les nobles idees. Regardez-le plutot quand il rit. [Fiodor Dostoοevski]
Κάπου στις αρχές της δεκαετίας του 60’ ένας καθηγητής της Ιατρικής σχολής του Stanford University, είχε μιά ιδιαίτερα περίεργη αλλά και τόσο πρωτότυπη ιδέα: να μελετήσει τις αλλαγές που διαδραματίζονταν στον οργανισμό του τη στιγμή που παρακολουθούσε κωμικές ταινίες στην τηλεόραση, οι οποίες προφανώς του προκαλούσαν γέλιο. Άρχισε λοιπόν να παίρνει δείγματα αίματος από τον εαυτό του και να τα αναλύει.
Αν και αντιμετωπίστηκε με αρκετή καχυποψία (στην καλύτερη περίπτωση) από τους συναδέλφους του, τα αποτελέσματά του αποδείκνυαν ότι το γέλιο ενίσχυε την δράση κάποιων συγκεκριμένων κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος, τα οποία είναι υπεύθυνα για την εξόντωση παθογόνων μικροοργανισμών. Η παρατήρηση αυτή προκάλεσε σε τόσο μεγάλο βαθμό το ενδιαφέρον, ώστε αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί ένα μεγάλο ρεύμα μελέτης των επιπτώσεων που έχει το γέλιο στον οργανισμό, η ονομαζόμενη «γελωτολογία» (gelotology ο διεθνής -ελληνικός πάντα- όρος).
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα πίσω στις βάσεις τους…
To τί ακριβώς είναι το γέλιο δεν είναι πλήρως ξεκαθαρισμένο. Αν ένα ον ξένο από την κουλτούρα μας ερχότανε στη Γη, σίγουρα θα του έκανε μεγάλη εντύπωση, παρατηρώντας μας να κάνουμε ένα ξαφνικό διάλειμα από τις υπόλοιπες μας δραστηριότητες και να παράγουμε ένα περίεργο θόρυβο, κάνοντας γκριμάτσες. Από την πλευρά μας πάντως, θεωρούμε πλέον δεδομένο ότι αποτελεί ένα κοινωνικό μας «προσόν» το οποίο καλλιεργεί και ευοδωτεί τις ανθρώπινες διαπροσωπικές σχέσεις.
Είναι άλλωστε εκ πείρας γνωστό ότι ένα γέλιο που μοιράζεται ανάμεσα σε δύο ανθρώπους υποδηλώνει έναν κοινωνικό δεσμό που είτε προυπήρχε είτε μόλις δημιουργήθηκε.
Ήταν όμως πάντα έτσι; Πότε εμφανίστηκε άραγε κατά την εξέλιξή μας το γέλιο; Πότε απόκτησε τον κοινωνικό του χαρακτήρα;
Ο νευροψυχίατρος V.S. Ramachandran δίνει μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα θεωρία για την εξελικτική προέλευση του γέλιου. Προτείνει ότι κατά την εξέλιξή μας, ο μηχανισμός αυτός που συνδιάζει γκριμάτσες και ήχους αποτελούσε ένα τρόπο μετάδωσης μηνυμάτων μέσα στις πρώτες ανθρώπινες κοινωνικές ομάδες που είχαν αρχίσει να σχηματίζονται. Φανταστείτε το εξής: Ένας προϊστορικός άνδρας βλέπει απο μακρυά, στο σκοτάδι μία φιγούρα να πλησιάζει προς το μέρος του. Απειλή; Πιθανότατα, για αυτό εξάλλου ετοιμάζεται για μάχη. Όσο όμως πλησιάζει, τόσο γίνεται αντιληπτό ότι η φιγούρα αυτή είναι μια γυναίκα της ομάδας που φέρνει φαγητό. Αρχίζει τότε να βγάζει ήχους που πέρνουν το μήνυμα σε όλη την ομάδα ότι το άτομο που έρχεται είναι φίλος. Οι ήχοι αυτοί, αποτελούν κατά τον Ramachandran και την πρώτη, πρώιμη, ακατέργαστη μορφή γέλιου. Θα βόλευε μάλιστα αν η αντανακλαστική αυτή έκφραση ανακούφισης και χαράς ήταν μεταδωτική, έτσι ώστε το μήνυμα να μεταφέρεται ακόμη πιο αποδοτικά σε μεγαλύτερο αριθμών μελών της ομάδας. Δεν είναι όμως μέχρι και σήμερα το γέλιο μεταδωτικό; Υπάρχουν κι άλλες πολλές θεωρίες για το γέλιο, αλλά το να αναφερθούμε σε όλες είναι αδύνατο, αλλά και αχρείαστο…
Ξεπερνώντας όμως το πολύπλοκο πραγματικά θέμα του τί είναι το γέλιο ας επιστρέψουμε στις επιδράσεις που προκαλεί στον οργανισμό. Γελάμε και όλο το σύμπαν γύρω μας φωτίζεται. Τί γίνεται όμως και στο ίδιο μας το σώμα; Σύγχρονες έρευνες, όπως για παράδειγμα αυτές της ομάδας του ανοσιολόγου Lee S. Berk από το Loma Linda University αποδεικνύουν τις ακόλουθες ενδιαφέρουσες φυσιολογικές μεταβολές στον οργανισμό όταν γελάμε:
-Αυξάνεται η παραγωγή των ανοσοποιητικών κυττάρων.
-Μειώνονται τα επίπεδα της Κορτιζόλης, η οποία είναι ορμόνη που βρίσκεται αυξημένη σε χρόνιες στρεσσογόνες καταστάσεις και η οποία προκαλεί καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος.
-Μειώνονται τα επίπεδα της επινεφρίνης, η οποία όταν βρίσκεται σε ψηλές ποσότητες σχετίζεται με την υπέρταση και καρδιακή ανεπάρκεια.
-Αυξάνεται ο αριθμός των αντισωμάτων στο αίμα.
-Αυξάνεται ο αριθμός των natural killer cells, μιάς ομάδας κυττάρων που αυξάνουν την αντικαρκινική αντίδραση του οργανισμού.
Θέλετε κι άλλα; Τα πιο πάνω πάντως αρκούν για να πείσουν ότι γελώντας δίνουμε όλα τα εφόδια στον οργανισμό μας ώστε να αρρωστά λιγότερο και να αντιμετωπίζει τις ασθένειες αποτελεσματικότερα. Σκεφτείτε το και διαφορετικά… Δεν αισθάνεστε πραγματικά καλύτερα μετά από ένα ειλικρινές, δυνατό γέλιο;
Τί άλλη απόδειξη χρειάζεται για την ενδογενή παραγωγή ενδορφινών που ρέουν σε αφθονία τη μαγική εκείνη στιγμή; Για αυτό μην ξεχνάτε να γελάτε. Γελάστε ακόμη και στις πιό δύσκολες στιγμές της ζωής σας.
Εκεί που νομίζετε ότι τίποτε δεν μπορεί να πάει χειρότερα, θυμηθείτε ότι το γέλιο μπορεί να ανατρέψει τα δεδομένα. Γιατί αν μπορέσουμε να γελάσουμε με κάτι, τότε μπορούμε και να το ξεπεράσουμε…
