Ποντιακά (Χ.Ν., 21-5-13)
Posted on 21 Μάι, 2013 in Σχόλια | 0 comments
ΠΟΝΤΙΑΚΑ
Η 19η Μαΐου κάθε χρόνου είναι αφιερωμένη στη γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού, που έζησε και άκμασε για αιώνες στα παράλια του Πόντου. Μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή, το 1922. Το 1994 η Ελληνική Βουλή, με ομόφωνη απόφασή της, αναγνώρισε και καθιέρωσε δια νόμου την 19η Μαΐου ως ημέρα εθνικής μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου από τους Τούρκους. Πολιτείες των ΗΠΑ και της Αυστραλίας, η κυβέρνηση της Σουηδίας κ.ά. αναγνώρισαν επίσημα την γενοκτονία των Ποντίων…
ΣΤΙΣ τόσες ωραίες εκδηλώσεις μνήμης που γίνονται και στα Χανιά κάθε χρόνο, στα άρθρα που γράφονται, στα βιβλία που εκδίδονται κ.λπ., μικρή συμβολή το παρακάτω ποίημα του Αλεξανδρινού. Από τις κεραίες του δεν θα μπορούσε να ξεφύγει ένα τόσο σημαντικό γεγονός για τον Ελληνισμό, όπως το πώς διασώθηκε η Άλωση της Πόλης στην ποντιακή διάλεκτο, «τα δικά μας Γραικικά»:
«Πάρθεν» (1)
«Aυτές τες μέρες διάβαζα δημοτικά τραγούδια,
για τ’ άθλα των κλεφτών και τους πολέμους,
πράγματα συμπαθητικά· δικά μας, Γραικικά.
Διάβαζα και τα πένθιμα για τον χαμό της Πόλης
«Πήραν την Πόλη, πήραν την· πήραν την Σαλονίκη».
Και την Φωνή που εκεί που οι δυο εψέλναν,
«ζερβά ο βασιλιάς, δεξιά ο πατριάρχης»,
ακούσθηκε κ’ είπε να πάψουν πια
«πάψτε παπάδες τα χαρτιά και κλείστε τα βαγγέλια»
πήραν την Πόλη, πήραν την· πήραν την Σαλονίκη.
Όμως απ’ τ’ άλλα πιο πολύ με άγγιξε το άσμα
το Τραπεζούντιον με την παράξενή του γλώσσα
και με την λύπη των Γραικών των μακρινών εκείνων
που ίσως όλο πίστευαν που θα σωθούμε ακόμη.
Μα αλίμονον μοιραίον πουλί «απαί την Πόλην έρται»
με στο «φτερούλν’ αθε χαρτίν περιγραμμένον
κι ουδέ στην άμπελον κονεύ’ μηδέ στο περιβόλι
επήγεν και εκόνεψεν στου κυπαρίσ’ την ρίζαν».
Οι αρχιερείς δεν δύνανται (ή δεν θέλουν) να διαβάσουν
«Χέρας υιός Γιανίκας έν» αυτός το παίρνει το χαρτί,
και το διαβάζει κι ολοφύρεται.
«Σίτ’ αναγνώθ’ σίτ’ ανακλαίγ’ σίτ’ ανακρούγ’ την κάρδιαν.
Ν’ αοιλλή εμάς, να βάι εμάς, η Pωμανία πάρθεν.»
Κι όμως! Υπάρχει κι ο αισιόδοξος ποντιακός στίχος που συμπληρώνει τα της Άλωσης: «Η Ρωμανία πέρασεν η Ρωμανία πάρθεν…, η Ρωμανία κι αν πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο». Μήνυμα για κάθε εποχή!
Σημείωση (1): Κ.Π. Καβάφης, «Πάρθεν» (=Έπεσε), σε ηχογραφημένη ανέκδοτη ανάγνωση από τον Γ. Π. Σαββίδη -Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου, 1990 (Στ.Γ.Κ.)
