‘ Μια νύχτα στο παλιο τυπογραφείο” (Γράφει ο Αναστάσιος Αγγ. ΣΤΕΦΟΣ, δ.φ., αντιπρόεδρος ΠΕΦ, Χ.ν., 5-9-23)
Posted on 5 Σεπ, 2023 in Βιβλιοπαρουσίαση (livres) | 0 comments
Βιβλιοπαρουσίαση
“μια νύχτα στο παλιό τυπογραφείο”(Στ.Γ.ΚΛΩΡΗ, Χανιά, 2021)
Γράφει ο Αναστάσιος Αγγέλου ΣΤΕΦΟΣ *
Ο συγγραφέας Σταύρος Γ. Καλαϊτζόγλου (φιλολογικό ψευδώνυμο Στ.Γ.Κλώρης) έγραψε, με τον παραπάνω ελκυστικό τίτλο, το αφήγημα -εκτενέστερη ανάπτυξη ομότιτλου κειμένου του στα “Χ.ν.”- αναφερόμενο στο “Μουσείο Τυπογραφίας” των Γιάννη και Ελένης Γαρεδάκη, που κοσμεί, ως περίλαμπρο στολίδι, τα Χανιά.
Το βιβλίο εκδόθηκε από το ομώνυμο Μουσείο Τυπογραφίας το 2021, είναι δε θαυμάσια εικονογραφημένο από τον εικαστικό Μάνο Ι. Πυροβολάκη· το δε εξώφυλλο του ιδίου καλλιτέχνη, φαίνεται να είναι εμπνευσμένο από τον φιλέλληνα συγγραφέα Jacques Lacarrière που ασχολήθηκε με τη μορφή και τη σημασία των ελληνικών γραμμάτων. Τη σχεδίαση και σελιδοποίηση έκανε ο Ν. Κοσμαδάκης.
Το αφήγημα αναφέρεται σε μια φανταστική και παιγνιώδη διένεξη των γραμμάτων (κεφαλαίων και μικρών) του ελληνικού και του λατινικού αλφαβήτου, που αμιλλώνται για την πρωτοκαθεδρία· μια αντιπαράθεση που παραπέμπει συνειρμικά στην ελληνική αλφαβητική γραφή, η οποία με τη μορφή του δυτικού ελληνικού αλφαβήτου (του χαλκιδικού Ευβοίας), πέρασε σε ευρύτερη χρήση ανά το κόσμο, με την κυριαρχία της Ρώμης και τη δημιουργία των λατινογενών γλωσσών.
Με εύστοχο, αλλά και ανησυχητικό τρόπο ο συγγραφέας αναφέρεται στην τωρινή περιθωριοποίηση του ελληνικού αλφαβήτου, με τη χρήση της νέας τεχνολογίας, ηλεκτρονικής μορφής, την καθιέρωση του μονοτονικού και την απεμπόληση των παλαιών τυπογραφικών στοιχείων. Μέσα από την “αγωνιστική” λογομαχία ελληνικών και λατινικών στοιχείων, τον ελληνολατινικό “πόλεμο των γραμμάτων”, ο συγγραφέας αναφέρεται διεξοδικά στις λατινικής προέλευσης λέξεις που χρησιμοποιούνται στην καθημερινή ζωή, στο διαδίκτυο, στα κινητά, στον τύπο και στα βιβλία · παράλληλα, κάνει λόγο για τις ελληνικής προέλευσης λέξεις στις ξένες γλώσσες, ιδιαίτερα στους τομείς της φιλοσοφίας, της αστρονομίας, της ιατρικής, κ.ά.
Ωστόσο η ελληνική γλώσσα, παρά τη φαινομενικά αρμονική συνύπαρξη ελληνικών και λατινικών στοιχείων, υπερισχύει σε βαθμό ανυπολόγιστο και η επίδρασή της στο λεξιλόγιο των ξένων γλωσσών είναι συνεχής και αμείωτη. Ενδεικτικά, αναφέρουμε τις χιλιάδες ελληνικές λέξεις που δίνουν στη γαλλική γλώσσα το πιο βαθύ στήριγμα και συγχρόνως της παρέχουν την πιο υψηλή δυνατότητα για αφαίρεση. [Βλ Jean Beauffartigue-Anne Marie Delrieu, “Trèsors des racines grecques” (=Οι ελληνικές ρίζες στη γαλλική γλώσσα, σε μετάφραση Αμαλίας Μόζερ, Αθήνα, 1993]
Ο αγαπητός συνάδελφος μάς αιφνιδίασε ευχάριστα με την πρωτότυπη φιλολογική του μελέτη, συνιστώντας, παράλληλα ενθέρμως στους αναγνώστες του την επίσκεψή τους στο εξαιρετικό Μουσείο, με τα μεταλλικά στοιχεία και τα ποικίλα εκθέματα του παρελθόντος: μια διαχρονική επικοινωνία με τα ανεξάντλητα τεκμήρια γραφής, ανά τους αιώνες, ως την εποχή της τυπογραφίας· μια παγκόσμια κληρονομιά στην ανθρωπότητα από τον Γερμανό εφευρέτη Ιωάννη Γουτεμβέργιο (1400-1468), ο οποίος έλυσε το πρόβλημα της τυπογραφίας και άνοιξε τη λεωφόρο της τυπογραφικής τέχνης μέχρι τη σημερινή καταπληκτική της εξέλιξη”.
——————————–
* Ο Αναστάσιος Αγγέλου ΣΤΕΦΟΣ, είναι δ.φ., Αντιπρόεδρος της ΠΕΦ (Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων) και του Συλλόγου “Οι φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη” (Αθήνα, 21-8-23)
