ΟΙ “ΝΕΑΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ” ΚΑΙ “ΤΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΜΑΣ”

ΣΤΙΣ Παιδοπόλεις που έζησα, κυρίως στον “Άγιο Δημήτριο” Θεσσαλονίκης / Ωραιοκάστρου (1955-1961), μια από τις εξωσχολικές αγαπημένες μας δραστηριότητες ήταν αυτή του γραπτού λόγου- έκφραση.

Στην αρχή ήταν η μια επιτοίχια εφημερίδα γραμμένη στο χέρι με σινική μελάνη και εικονογραφημένη πάλι στο χέρι από παιδιά με ταλέντο. Όσο για χαρτί, χρησιμοποιούσαμε χαρτόνι μπρίστολ, γυαλιστερό και σκληρό.

Τη βάζαμε σε μια ξύλινη θήκη-κάδρο (στο μέγεθός της), με γυάλινο πορτάκι μπροστά, την κρεμούσαμε στον τοίχο και σε ύψος τέτοιο που και τα μικρά παιδιά-του εξαταξίου τότε Γυμνασίου-να μπορούν να τη διαβάσουν.

Ονομαζότανε “ΝΕΑΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ”. Τη βγάζανε τα μεγαλύτερα παιδιά της Παιδόπολης, αλλά δεχόταν και συνεργασίες από όλους τους παιδοπολίτες, ανεξαρτήτου ηλικίας.

Η χαρά μας να βλέπουμε το όνομά μας κάτω από μικρά κείμενα ή ποιήματα! Παιδική πρώτη ματαιοδοξία και κυνήγι αυτογνωσίας…

Το κέφι μας κάναμε τότε, τίποτε άλλο. Αλλά μαθαίναμε πάρα πολλά, γιατί διαβάζαμε και πολλά…

[Η εικόνα πάνω αριστερά στην ιστοσελίδα, με το επίσημο περιοδικό των Παιδοπόλεων "Η παιδόπολις"  (έκδοση της ΠΒΕΕ και μετέπειτα Βασιλικής Πρόνοιας), είναι παρμένη από το βιβλίο "ΗΜΟΥΝ ΚΙ ΕΓΩ ΕΚΕΙ" του Χρυσόστομου Σμαρόπουλου]

Πιο κάτω, σε φωτοτυπίες που μας έστειλε ο αγαπητός Λέων Γερασίμου σελίδες από αντίτυπο που έσωσε ο δημιουργός τους, ο Χρυσόστομος Σμαρόπουλος (Μάκης Θυμάρης) ενός “τεύχουςς”των “ΝΕΑΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΛΑΛΩΝ” (1957) και αμέσως μετά το πολυγραφημένο περιοδικό “ΤΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΜΑΣ”:

(Ο Πτρικιώτης που υπογράφει τον αποχαιρετισμό είναι ο Ανέστης Μπαχατίρογλου, ο αδελφός του κουμπάρου μου του Μάκη (Πρόδρομου Μπαχατίρογλου) που κατάγονταν από το χωριό ΠΑΤΡΙΚΙ του νομού Σερρών)

[ΤΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΜΑΣ, ήταν πιο ώριμη έκφραση. Ήταν περιοδικό που δακτυλογραφούσαμε-τότε έμαθα γραφομηχανή στο Γυμνάσιο-σε μεμβράνες, έπειτα τις τυπώναμε σε πολύγραφο (Gestetner!) προσθέταμε το εξώφυλλο με την εικόνα του "Αγ. Δημητρίου" που είχε ζωγραφίσει ο Γ. Παπαδόπουλος και το διαθέταμε στους συμμαθητές και καθηγητές μας καμαρώνοντας το έργο μας. Να σημειωθεί ότι όλα τα έξοδα, χαρτιά, μεμβράνες, συρραπτικό κ.λπ., τα διέθετε η Παιδόπολις. Κάτι ήταν κι αυτό στη σωστή ανάπτυξη του χαρακτήρα μας και την τάση να κυνηγάμε τη γνώση...

2.- Για την έκδοση των παραπάνω "δοκιμών" μας,  γράφει ο Κώστας Δήμου –συμπαιδοπολίτης στον «Άγιο Δημήτριο» Θεσσαλονίκης, ένα χρόνο μεγαλύτερός μου-στο αξιόλογο βιβλίο του:

Παιδοπόλεις-ΚΩΣΤΑΣ Ι. ΔΗΜΟΥ

Η  έκδοση  περιοδικών  και  εφημερίδων  στον  «Αγιο  Δημήτριο»

Στην  Παιδόπολή  μας  στη  Θεσσαλονίκη  μέχρι  το  1958  και  κατόπιν  στο  Ωραιόκαστρο  όπου  το  φθινόπωρο  της  χρονιάς  εκείνης  είχαμε  μεταφερ­θεί,  μια  από  τις  βασικότερες  ενασχολήσεις  μας  ήταν  και  η  έκδοση  περιο­δικών  και  εφημερίδων,  που  εμείς  τα  ίδια  τα  παιδιά  εκδίδαμε.

Στην  Παιδόπολη  στο  Βαρδάρη  ήταν  τα  περιοδικά (σ.σ. τοίχου)  «ΝΕΑΝΙΚΟΙ  ΑΝΤΙ­ΛΑΛΟΙ»  και  «ΤΑ  ΧΡΟΝΙΚΑ» (σ.σ. πολυγραφημένο),  με  κείμενα  αποκλειστικά  δικά  μας.  Εκδί­δαμε  και  μια  εφημερίδα  του  τοίχου,  της  οποίας  δεν  θυμάμαι  τον  τίτλο.  Όπως  δε  προκύπτει  από  τα  ίδια  τα  κείμενά  μας,  ο  καθένας  εξέφραζε  ελεύ­θερα  τις  ιδέες  και  τις  απόψεις  του,  που  από  κανέναν  δεν  ελέγχονταν.  Σε  κάθε  δε  δημοσιευόμενο  κείμενό  μας,  γίνονταν  και  η  ανάλογη  κριτική  εκ  μέρους  της  Συντακτικής  Επιτροπής,  πάντα  ουσιαστική  και  διακριτική.  Στο  προσωπικό  μου  ημερολόγιο,  καθώς  και  στο  τετράδιο  των  τότε  παιδι­κών  ποιητικών  κειμένων  μου  με  τον  τίτλο  «Ξεκίνημα»,  υπάρχουν  όλες  οι  κριτικές  των  δημοσιευθέντων  παιδικών  ποιημάτων  και  άλλων  κειμένων  μου  από  τη  Συντακτική  Επιτροπή.

Όμοια  χειρόγραφη  εφημερίδα  του  τοίχου  εκδίδαμε  και  στην  Παιδόπο­λη  του  Ωραιοκάστρου  στις  χρονιές  1959  και  1960  με  τον  τίτλο  «ΕΠΕΑ  ΠΤΕΡΟΕΝΤΑ»,  για  την  οποία  γράφω  και  στις  επόμενες  σελίδες.  Υπεύθυ­νος  σύνταξης  ήταν  ο  συμμαθητής  στην  ίδια  τάξη  Κώστας  Βαγιανίδης,  που  παράλληλα  είχε  και  την  ευθύνη  της  στήλης  «Μούσα  μοι  έvεπε».  Δυστυχώς  καμιά  από  τις  εφημερίδες  αυτές  τοίχου  στο  Ωραιόκαστρο  δεν  έχει  κρατηθεί  από  κανέναν,  ούτε  και  από  τις  όμοιες  εφημερίδες  στην  Παιδό­πολη  στο  Βαρδάρη (σ.σ. πλην μιας του Χρ. Σμαρόπουλου),  χρήσιμα  ντοκουμέντα  της  εποχής  εκείνης  για  τη  ζωή  μας  στις  δυο  Παιδοπόλεις,  για  τα  ενδιαφέροντά  μας  και  τις  ποικίλες  δρα­στηριότητές  μας  μέσα  σε  αυτές.  Ένας  πνευματικός  οργασμός  λάβαινε  χώ­ρα  μέσα  εκεί.

Διαβάζοντας  κανείς  σήμερα  τα  κείμενα  των  περιοδικών  που  διασώθη­καν,  διαπιστώνει  την  απόλυτη  ελευθερία  στη  διατύπωση  των  απόψεών  μας,  το  βαθμό  της  μόρφωσής  μας  και  το  ανεξάρτητο  του  χαρακτήρα  μας.  Κανένας  περιορισμός  στο  περιεχόμενο  και  στον  τρόπο  της  διατύπωσης  των  κειμένων.  Ποικίλα  τα  θέματα  και  κανένα  με  εμφανές  πολιτικό  περιε­χόμενο  -υπέρ  ή  κατά  της  άρχουσας  τότε  κατάστασης-  που  αποτελεί  και  σαφή  ένδειξη  του  πόσο  αποστασιοποιημένοι  ήμασταν  ακόμη  και  από  τον  τον  ίδιο  τον  κύκλο  της  Φρειδερίκης.  Τα  έντυπά  μας  το  αποδεικνύουν.  Μέσα  σε  ένα  τέτοιο  κλίμα  και  πνευματικό  περιβάλλον,  ήταν  δύοκολο  ή  και  αδύνατο  να  γίνονταν  και  οι  κάθε  μορφής  άμεσες  προπαγάνδες  υπέρ  της  Φρειδερίκης ή της  «εθνικόφρονος  παρατάξεως» ή και κυρίως εναντίον του αποκαλούμενου «κομμουνιστοσυμμοριτισμού». Αυτή είναι η άποψή μου.

'Οοον  αφορά τους συντάκτες των περιοδικών και των εφημερίδων  στο  Βαρδάρη  και  κατόπιν  στο  Ωραιόκαστρο,  αδυνατώ  να  τους  θυμηθώ  όλους.  Υπάρχουν  όμως  καταχωρημένα  τα  ονόματά  τους  στο  τροσωπικό  μου  ημερολόγιο:  Σταύρος  Καλαϊτζόγλου,  Αντώνης  Γούλας,  Πρόδρομος  Μπαχατίρογλου,  Κρίτωνας  Ζωάκος,  Κώστας  Βαγιανίδης  και  Κώστας  Δήμου.  Και  πρώτος  από  όλους  ο  Γεώργιος  Παπαδόπουλος,  δυο  χρόνια  μεγαλύτερος  στην  τάξη,  με  λαμπρές  μετέπειτα  σπουδές  σε  αμερικανικό  Πανεπιστήμιο.

Αντιγράφω  μερικά  μόνο  αποσπάσματα  από  το  προσωπικό  μου  ημερο­λόγιο  που  έχουν  σχέση  με  τα  παραπάνω  έντυπά  μας:

*  30-01-57:  Κυκλοφόρησαν  οι  Νεανικοί  Αντίλαλοι.

*  15-04-57:  Οι  Νεανικοί  Αντίλαλοι  δημοσίευσαν  το  ποίημά  μου  «Πατρίδα».

*  20-05-57:  Δημοσιεύτηκε  το  ποίημά  μου  «Μετάνοια»  με  το  ψευδώνυ­ιο  Ντίνος  Γιούλης.

*  03-10-57:  Έδωσα  τη  συνεργασία  μου  «Η  καταστροφή  των  Ψαρών»  στο  περιοδικό  «Τα  Χρονικά  μας».

*  01-11-57:  Τακτοποιήσαμε  τα  Χρονικά  μας  στην  τραπεζαρία.

*  02-11-57:  Πήγαμε  με  τον  Πρόδρομο  Μπαχατίρογλου  στο  τυπογρα­φείο  για  την  εκτύπωση  του  περιοδικού.

*  05-11-57:  Τα  Χρονικά  μας  είχαν  μέσα  τη  συνεργασία  μου  «Η  δόξα  των  Ψαρών».

*  21-02-58:  Ο  Στ.  Καλαϊτζόγλου  έλαβε  γράμμα  από  τον  Ηλία  Βενέζη.

*  27-02-58:  με  τον  Αντώνη  Γούλα  και  τον  Πρόδρομο  Μπαχατίρογλου  αποφασίσαμε ν'  αναλάβουμε  εμείς  το  περιοδικό  Νεανικοί  Αντίλαλοι.

*  08-03-58:  Το  βράδυ  μιλήσαμε  με  τον  Πρόδρομο  και  τον  Γούλα  για  τους  Νεανικούς  Αντιλάλους.

*  15-03- 58:  Φτιάξαμε  την  ανακοίνωση  για  τους  Νεανικούς  Αντιλά­ους  και  την  τοιχοκολλήσαμε.  Συνεργαστήκαμε  εγώ,  ο  Γούλας,  ο  Πρόδ­ρομος  και  ο  Καλαϊτζόγλου.

*  25-03-58:  Ετοιμάσαμε  τους  Νεανικούς  Αντιλάλους  και  εγώ  έγραψα  το άρθρο  «Μια  συνέχεια».

*  31-03-58:  Δημοσιεύτηκε  το  δεύτερο  τεύχος  των  Νεανικών  Αντιλά­ων  που  είχε  και  το  ποίημά  μου  «Του  νου  ταξιδευτής».

*  04-05-58:  Το  απόγευμα  δεν  πήγα  στη  συγκέντρωση  των  Χριστιανικών  Μαθητικών  Ομάδων  (ΧΜΟ),  γιατί  έγραφα  το  περιοδικό.

*  21-05-58:  Έγραψα  σε  τετράδιο  όλα  τα  ποιήματά  μου,  με  τον  τίτλο  Ξεκίνημα».

*  24-05-58: Άρχισα να γράφω  την  εφημερίδα  της  Δευτέρας.

*  3-6-58:  Δημιουργήσαμε το τελευταίο τεύχος  των  Νεανικών  Αντιλάλων.

[ΕΔΩ, ένα ολόκληρο τεύχος του περιοδικού "ΤΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΜΑΣ", 1958,  όπως το διέσωσε και ανατύπωσε σε μορφή pdf ο Λέων ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ]:

ΤΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΜΑΣ τ.10-1958 όλο το τεύχος