Εσωστρέφεια (μια άποψη)
Posted on 10 Ιουν, 2014 in Κείμενα | 0 comments
«Είναι άτομο εσωστρεφές…!» (Χ.Ν., 10-6-14) αποσπάσματα
- «Συμβαίνει ένα περίεργο παράδοξο: όταν αποδέχομαι αυτό που είμαι, τότε μπορώ και να αλλάξω»!
[Carl Rogers, 1902-1987, Αμερικανός Ψυχολόγος]
ΜΙΛΑΜΕ συχνά για «κλειδωμένα» άτομα. Που αποξενώνονται, δεν εκδηλώνουν εύκολα τα συναισθήματά τους ή αδυνατούν να έχουν μια φυσιολογική επικοινωνία.
Η ΕΣΩΣΤΡΕΦΕΙΑ (1) υπάρχει στην παιδική ή εφηβική ηλικία, διαποτίζει όμως εξίσου μεγάλους και ηλικιωμένους. (…)
ΟΙ ΕΣΩΣΤΡΕΦΕΙΣ στις παρέες συνήθως παραμένουν σιωπηλοί ή είναι λιγομίλητοι. Απαντούν μόνον, όταν ερωτηθούν. Μονολεκτικά ή αόριστα. Δεν ενθαρρύνουν την επέκταση ή τη συνέχιση μιας συζήτησης. Κόβουν πολύ εύκολα τις «γέφυρες» επικοινωνίας, επειδή το θέμα ή τα πρόσωπα τούς είναι αδιάφορα. Δεν γελούν εύκολα με τα ανέκδοτα των άλλων. Όμως όταν οι ίδιοι κάνουν χιούμορ, το χιούμορ τους είναι λεπτό, σαρκαστικό, «βελούδινο», ανατρεπτικό! (…)
ΕΙΝΑΙ γεγονός, κι από προσωπική εμπειρία, ότι η εσωστρέφεια βασίζεται σε μια υποκειμενική βίωση των γεγονότων: ατομικών ή συλλογικών. Όχι στην ψύχραιμη και αντικειμενική θεώρησή τους. Πάρτε για παράδειγμα την οικονομική κρίση στη χώρα μας, που όλο και βαθαίνει. Πόσους, άραγε, να κατέβαλε, επειδή από εσωστρέφεια ή «περηφάνια» δεν τόλμησαν να κοινοποιήσουν το πρόβλημά τους;
ΕΞΑΛΛΟΥ, αν νιώθουμε άσχημα επειδή ζήσαμε μια ερωτική απογοήτευση στα νιάτα μας, ή αποτύχαμε σε κάποιον διαγωνισμό, ή έχουμε χρέη στην τράπεζα…, αν αυτά τα προβλήματα δεν τα ξεπεράσουμε με τη βοήθεια των άλλων, αργά ή γρήγορα θα γίνουν η αιτία να «εγκλωβιστούμε» στον εαυτό μας. Μια συνεχής αδιέξοδη κατάσταση γίνεται «χαρακτηριστικό» της προσωπικότητάς μας. Και τότε, ναι, έχουμε πρόβλημα. Αν, αντίθετα, κάποιοι άλλοι που ζουν παρόμοια περιστατικά με εμάς, αλλά τα ξεπερνάνε καταφεύγοντας στη βοήθεια των άλλων, τότε ακυρώνεται το πρόβλημα γι αυτούς.
ΕΤΣΙ, η εσωστρέφεια ως χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς μας δεν είναι ούτε καλή ούτε κακή. Σύμφωνα με τους ψυχολόγους, οι άνθρωποι δεν κατατάσσονται αυθαίρετα σε εσωστρεφείς ή εξωστρεφείς (όπως, ας πούμε σε ακροδεξιούς ή ακροαριστερούς!), αλλά βρίσκονται σε ένα συνεχές εκκρεμές που αρχίζει από το «απολύτως εσωστρεφής» και καταλήγει στο «απολύτως εξωστρεφής». Δεν μπορούμε, συνεπώς, να ισχυριστούμε ότι μετά από ένα επίπεδο εσωστρέφειας (ας πούμε το 3, 4 ή 5 στη 10βαθμη κλίμακα), αυτή αρχίζει να γίνεται αρνητικό στοιχείο της προσωπικότητάς μας! Δε είναι υποχρεωικό…
ΣΕ ΚΑΠΟΙΕΣ «ακραίες» συμπεριφορές των εσωστρεφών ατόμων (που εμείς θεωρούμε ακραίες) δεν είναι φρόνιμο να τα κάνουμε να νιώσουν άσχημα με τον εαυτό τους. Κυρίως δεν χρειάζεται να τους τονίσουμε «να αλλάξουν τρόπους συμπεριφοράς…», αν δεν το θέλουν οι ίδιοι. Η διαχείριση και η εκφορά του λόγου μας σε τέτοιες περιπτώσεις είναι πολύ λεπτή και καταλυτική παρέμβαση.
ΑΣ μην παρεξηγούμε, λοιπόν, ορισμένες «αφύσικες» τυπικά αντιδράσεις των εσωστρεφών ατόμων διότι, σύμφωνα με τους ψυχολόγους:
-Οι εσωστρεφείς δεν μιλάνε, όταν τους απευθύνουμε το λόγο όσο εμείς θα θέλαμε να μιλούν, επειδή δεν έχουν κάτι να πουν, ή θεωρούν το θέμα αδιάφορο.
-Η συστολή δεν έχει να κάνει με το αν ένα άτομο είναι ή δεν είναι εσωστρεφές.
-Δεν φοβούνται τους ανθρώπους, όμως θέλουν κάποιο σοβαρό λόγο για να εκφραστούν.
-Είναι, ως χαρακτήρες, αυθεντικοί, ειλικρινείς, γι αυτό και εύκολα παρεξηγήσιμοι.
-Εκτιμούν πραγματικά την αξία των λίγων φίλων που έχουν, στους οποίους όμως παραμένουν πολύ πιστοί.
-Είναι απολύτως άνετοι με τις σκέψεις και τα ενδιαφέροντά τους, ενώ σκέφτονται και ονειροπολούν πολύ.
-Είναι συχνά ατομικιστές ή και περισσότερο ελεύθεροι.
-Δεν ακολουθούν το πλήθος, ούτε τους γενικούς κανόνες ζωής και σκέψης, που αμφισβητούν έντονα.
-Έχουν το βλέμμα τους στραμμένο προς τα μέσα τους δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή σε σκέψεις και συναισθήματα. Τούτο δεν σημαίνει ότι είναι εγωιστές.
-Συνήθως χαλαρώνουν στο σπίτι ή στη φύση, όχι όμως σε δημόσιους χώρους.
-Δεν αναζητούν έντονες συγκινήσεις.
-Δεν μπορούν, ή δεν θέλουν να αλλάξουν τον εαυτό τους.
Για όλα αυτά οφείλουμε να τους σεβόμαστε γι αυτό που είναι.
ΜΟΝΟ όταν η εσωστρέφεια καταλήγει σε εμμονή και συνεχή καταπίεση των συναισθημάτων μας, τότε ναι, υπάρχει κίνδυνος σοβαρής ψυχοσωματικής βλάβης.
…«ΖΩΤΙΚΟΙ» διέξοδοι για όλους μας είναι η αέναη ανακάλυψη του εαυτού μας αλλά και του γύρω κόσμου μας, η εξισορρόπηση μ’ αυτούς, και η δημιουργικότητα… Πιο απλά, όπως λέει ο Μοντιλιάνι (1884-1920) η καλύτερη ενατένιση του κόσμου είναι: «Με το ένα σας μάτι να παρατηρείτε τον εξωτερικό κόσμο και με το άλλο να κοιτάτε στο βάθος του εαυτού σας»… Ξέρετε, το «να τα έχουμε καλά με τον εαυτό μας» είναι η μεγαλύτερη και πρώτη νίκη που σίγουρα έχει αντίκτυπο και προς τα έξω. Λέει κάπου ο Oscar Wilde στρεφόμενος προς τα έσω: «εκπλήττομαι καθημερινά και πάντα από τον εαυτό μου. Είναι το μόνο πράγμα που κάνει τη ζωή μου άξια να τη ζήσω»!
Κάθε τμήμα του εαυτού μας, έτσι ακριβώς όπως είμαστε- εσωστρεφείς ή εξωστρεφείς- είναι ένα υπέροχο θαύμα. Αρκεί να το ανακαλύπτουμε και να το απολαμβάνουμε…
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
-(1) Εσωστρέφεια (introspection ή introversion): Ψυχολογικός όρος. Σημαίνει την τάση ενός ατόμου «να στρέφεται μάλλον προς τον εαυτό του παρά προς τους άλλους, να εσωτερικεύει τα αισθήματά του, να αντλεί συγκινήσεις από τον εσωτερικό του κόσμο και να ασχολείται μόνο με αυτόν».
