Πολιτικής αποχρώσεις

«Στην πολιτική έρχονται με λαμπερό μέλλον και φεύγουν με απαίσιο παρελθόν».
(Ανώνυμο)

ΕΧΟΥΜΕ την αίσθηση πως η πολιτική στην Ελλάδα βρίσκεται, χρόνια τώρα, σε κρίσιμη καμπή. Η βαριά οικονομική κρίση ανέδειξε όχι μόνο τα σοβαρά διαρθρωτικά και οικονομικά προβλήματα μιας ανερμάτιστης κι ανέμελης χώρας, αλλά και την ηθική κατάπτωση των περισσότερων πολιτικών ανδρών, όλων των κομμάτων.
ΤΟ είχε ήδη επισημάνει ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος («Το Έθνος», 6/3/1988) λέγοντας πως «ο λαός αυτός  δεν είχε ποτέ ικανούς ηγέτες. Ήταν πάντα ανώτερός τους»! Γι’ αυτό, υπάρχει αγεφύρωτο χάσμα ανάμεσα στους πολιτικούς και τους συν-πολίτες τους, γι’ αυτό ο κατακερματισμός του πολιτικού συστήματος. Καιρός να επιστρέψει η πολιτική στον πολίτη/ψηφοφόρο.
ΕΠΑΛΗΘΕΥΕΤΑΙ στην πράξη αυτό που είχε ειπωθεί παλαιότερα (και ισχύει πάντα, δυστυχώς) ότι η πολιτική, ως τέχνη, σε αντίθεση με τις άλλες τέχνες που παράγουν θαύματα, αυτή δημιουργεί μόνο τέρατα! Το είδαμε και το ζούμε με τα μνημόνια και την τρόικα, το βλέπουμε με τον απέλπιδα αγώνα για επιβίωση των παλιών κομμάτων, το διαπιστώνουμε στην παγκόσμια πολιτική σκηνή.
ΔΕΝ ξαναφαίνονται πια προσωπικότητες/«ιερά τέρατα» στο παγκόσμιο προσκήνιο. Ούτε και «πολιτικά όντα» στην ελληνική σκηνή. Έχει δίκαιο ο Albert Camus (1) που έλεγε: «η πολιτική και η μοίρα της ανθρωπότητας διαμορφώνονται από ανθρώπους χωρίς ιδανικά και χωρίς μεγαλείο. Άνθρωποι που έχουν μεγαλείο μέσα τους δεν ασχολούνται με την πολιτική».
…ΜΙΑ πολύτιμη «αρετή» των πολιτικών, όταν πια αποχωρήσουν από το προσκήνιο, είναι να θέλουν να «νουθετήσουν» λαό και διαδόχους τους, με πολυσήμαντες ρήσεις. Άλλοτε αυτές είναι απλά ευφυολογήματα κι άλλοτε  «ακτινογραφίες» του πολιτικού παρασκηνίου. Υπάρχουν κι άλλες που είναι υπεράνω κοινοτοπιών. Έχουν διαχρονική αξία και συνήθως περιγράφουν με χιούμορ την «ιστορία» της πολιτικής ή τον κυνισμό και τις αδυναμίες της.
ΤΕΤΟΙΕΣ σκέψεις βρίσκονται στα «Απομνημονεύματα», στις συνεντεύξεις ή στις ομιλίες παλαιών σημαντικών πολιτικών αλλά και  λογίων. Οι μόνοι πολιτικοί που δεν γράφουν «Απομνημονεύματα» είναι ίσως οι Έλληνες. Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Ίσως, επειδή δεν έχουν να πουν κάτι σπουδαίο. Ή, επειδή όσα θα γράψουν, θα αμφισβητηθούν σφόδρα από τους άλλους.

ΣΤΙΣ παρακάτω, λοιπόν, περί πολιτικής αποχρώσεις προσθέτουμε και το δικό μας «χρώμα» […]:
– Για την ιδιάζουσα φύση της πολιτικής:
«Στην πολιτική, δύο πράγματα έχουν σημασία: το πρώτο είναι τα λεφτά και δεν μπορώ να θυμηθώ ποιο είναι το δεύτερο»! (Mark Hanna) (2)
[- Μα, και πάλι τα… λεφτά! Ποιος νοιάζεται για λαούς, ισονομίες και δικαιοσύνες, όταν έχει ο δάχτυλο στο μέλι;]
– Για την πολιτική και τη νομή της εξουσίας:
«Oι πολιτικοί διαγκωνίζονται για τη νομή της εξουσίας και, κυρίως, για την εξασφάλιση και επαύξηση του πλούτου τους. Ορέγονται την εξουσία για το γόητρο και τα λάφυρα που συνεπάγεται η κατοχή της και εντάσσονται σε δύο κατηγορίες: Σ’ αυτούς (τους λίγους) που ζουν για την πολιτική και σ’ αυτούς (τους πολλούς) που ζουν από την πολιτική, ανάγοντάς την σε επάγγελμα και πηγή πλούτου». (M. Weber) (3)
[- Από τη μια ο Ελευθέριος Βενιζέλος κι ο Κ. Καραμανλής (ο πρεσβύτερος) που πολιτεύτηκαν έζησαν αγωνιζόμενο για την πατρίδα. Από την άλλη οι «Τσοχαζόπουλοι» που έζησαν από την πολιτική τροφοδοτώντας μόνο την απληστία τους]
– Για τους πολιτικούς εν γένει:
«Αδύναμοι, αβέβαιοι, χαμένοι σε ιδέες ή στην απουσία τους, κυνικοί, ηθικοί, ανήθικοι, ηθικολόγοι, ειλικρινείς, κομπιναδόροι, αφελείς, «κολπατζήδες», αγχώδεις αλλά με «καρφιτσωμένη» πάνω τους τη σιγουριά και τις βεβαιότητες για εξωτερική αποκλειστικά χρήση, αξιολύπητοι όπως όλοι μας αλλά πάντα έτοιμοι να δείξετε το δρόμο, αντιπροσωπεύετε πραγματικά αυτό που κι εμείς είμαστε» (Romain Gary) (4)
[- Κάθε ομοιότητα με Σαμαρά, Βενιζέλο και λοιπούς ημέτερους, δήθεν ψύχραιμους, πολιτικούς, δεν είναι καθόλου συμπτωματική.]
– Για την πολιτική ως επάγγελμα:
«Το επάγγελμα του πολιτικού συνίσταται στη διεκδίκηση της εξουσίας με την οποία επιτελούνται δυο βασικές κοινωνικές λειτουργίες: η μία είναι η άσκηση του μονοπωλίου της κρατικής βίας για να μην αφεθεί αυτή στους ιδιώτες -γι’ αυτό χρειάζεται η αστυνομία- ή στη διεθνή βία -οπότε απαιτείται η εθνική άμυνα. Η δεύτερη (λειτουργία) είναι η κατεύθυνση της ροής του χρήματος. Μπλέκεις, εξ ορισμού, με τη βρωμιά. Και διαφθείρεσαι, όταν την αγγίζεις, έστω κι αν οι προθέσεις σου είναι καθαρές…» (Michel Rocard) (5).
[- Κι αυτά τα λέει ποιος; Ένας Ευρωπαίος αριστερών αποκλίσεων.]
– Για την εντιμότητα και την ηθική στην πολιτική «τέχνη»:
«Η εντιμότητα στην πολιτική είναι αποτέλεσμα της δύναμης, ενώ η υποκρισία αποτέλεσμα της αδυναμίας». Και: «Στην πολιτική, ηθική δεν υπάρχει, υπάρχει μόνο σκοπιμότητα». (Βλαδίμηρος Ίλιτς Λένιν, 1870-1924, Σοβιετικός ηγέτης)
«Η πολιτική είναι μεγάλη τέχνη. Πείθει τους ανθρώπους να πληρώσουν γι’ αυτά που τους κλέψανε». (Andrzej Majewski, 1963, Πολωνός συγγραφέας και σκηνοθέτης)
[- Άρα, «σωτήρες» πολιτικοί δεν υπάρχουν. Ούτε αριστεροί, ούτε δεξιοί. Η σκοπιμότητα, το συμφέρον και το χρήμα είναι οι οδηγοί των περισσότερων πολιτικών ανδρών.]
– Σχέδια και πολιτικός λόγος:
Για τον Aldous Huxley (6) «όσο περισσότερο καταστροφικά είναι τα σχέδια ενός πολιτικού, τόσο πιο αποπροσανατολιστική γίνεται, γενικά, η ευγένεια στη γλώσσα του»
[- Ανικανότητα στα προγράμματα, τα σχέδια και την εφαρμογή τους, όμως υπέρ ικανότητα και επιδαψιλευμένες λέξεις στον λόγο τους.]
– Για τα πολιτικά κόμματα:
«Κόμμα: Ομάς ανθρώπων, ειδότων (=που γνωρίζουν) ν’ αναγιγνώσκωσι και ν’ αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι να αναβιβάσωσιν αυτόν διά παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι.» (Εμμανουήλ Ροΐδης)(7)
[- Ανεπάγγελτοι και ημέτεροι, όπως πάντα, είναι αυτοί που πλαισιώνουν τους κομματικούς μηχανισμούς. Εδώ και εκατονταετίες…]
ΤΕΛΙΚΑ, συμφωνούμε με τον διπλωμάτη και Νομπελίστα ποιητή, τον Γ. Σεφέρη, που είχε διαπιστώσει όντας ο ίδιος έμμεσα πολιτικός ότι «σοβαρότητα και πολιτική είναι δύο πράγματα τέλεια ξεχωρισμένα». Τουλάχιστον, εμείς οι ψηφοφόροι, ας σοβαρευτούμε όταν έλθει η ώρα της κάλπης… (22/3/14).

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

-(1) Albert Camus, 1913-1960, Γάλλος συγγραφέας, Νόμπελ 1957)
-(2) Mark Hanna, 1837-1904, Αμερικανός πολιτικός
-(3) M. Weber, 1864-1920, Γερμανός Κοινωνιολόγος και φιλόσοφος, στο «Η πολιτική ως επάγγελμα»
-(4) Romain Gary (1914-1980), Γάλλος μυθιστοριογράφος ρωσικής καταγωγής, στο «Ερωτική Επιστολή προς τους Πολιτικούς».
-(5) Michel Rocard (1930-), Γάλλος πολιτικός, στην εκπομπή À voix nue, στο France Culture, 25/4/1991
-(6) Aldous Huxley, Άγγλος ποιητής, δημοσιογράφος και συγγραφέας (1894-1963)
-(7)Εμμ. Ροΐδης, 1836-1904, συγγραφέας του έργου «Η Πάπισσα Ιωάννα»