Η Προσευχή και η Δύναμή της… (Χ.ν., 18-4-25)
Posted on 18 Απρ, 2025 in Κείμενα | 0 comments
Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΚΑΙ Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ…
- «Γυμνή Σού δέεται η ψυχή. Από χαρά, από πόνο
γυμνή∙ από ηδονή
γυμνή Σού δέεται η ψυχή, Δημιουργέ, με μόνο
την άπλαστη φωνή…» (Άγγελος Σικελιανός) (1)
ΣΕ κόσμους γεμάτους σκληρές αντιθέσεις, απρόοπτους κινδύνους, πρωτοφανείς πολεμικές και οικονομικές ιαχές, με έξαρση της εγκληματικότητας και αύξηση της φτώχειας, με απειλή αλλοίωσης του Ανθρωπίνου Προσώπου και των βασικών αξιών συμβίωσης…, η προσευχή αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Ανάλογα δε με το πόσο βαθιά και κατανυκτική είναι η Πίστη μας, έχει και την αξία της.
Η ΠΙΟ αγαπημένη κόρη, οποιασδήποτε Θρησκείας, είναι η «εκ βαθέων» Δέηση προς το θείο… Η προσευχή, κατά τον Γρηγόριο τον Θεολόγο, οφείλει να είναι ακατάπαυστη: «Θεού μνημονευτέον μάλλον ή αναπνευστέον» (το να θυμάται ο άνθρωπος το Θεό είναι αναγκαιότερο από την αναπνοή του!). Όταν επρόκειτο να κάνω το τριπλό bypass, έλεγα στη μοναξιά μου το «Ελέησόν με ο Θεός κατά το μέγα έλεός σου…». Δεν ήξερα, αν θα ξαναξυπνούσα…!
Η ΕΠΙΚΛΗΣΗ του θείου χαρίζει εσωτερική γαλήνη καθώς η αίσθηση της σύνδεσης με Αυτό, υπερβαίνει τα ανθρώπινα και ανακουφίζει. Η προσευχή αποτελεί προσδοκία, ελπίδα για κάποια άνωθεν παρέμβαση στις δυσκολίες μας (ίαση μιας μακροχρόνιας ασθένειας, αποτροπή διάλυσης μιας σχέσης, επίλυση της πολυκρίσης που διανύουμε).
ΟΤΑΝ όλα γύρω μας σκοτεινιάζουν ή καταρρέουν, μπορεί η πρόσευχη να λειτουργήσει ως πηγή φωτός προσφέροντάς μας νόημα στον παράλογο γύρω κόσμο, ή και κάποιο θαύμα. Πιθανόν να γίνεται και εφαλτήριο για δράση/προσφορά στους άλλους.
ΕΙΝΑΙ αξιοσημείωτο πως όλες οι θρησκείες έχουν ως “γέφυρα” Γης και Ουρανού την προσευχή. Έστω κι αν οι δεήσεις μας διαφέρουν στη μορφή και το περιεχόμενό τους. Έτσι:
- Στον Χριστιανισμό η προσευχή αποτελεί προσωπική συνομιλία με το Θεό (“Πάτερ ημών…”). Περιλαμβάνει επίκληση, υποταγή και καθημερινά αιτήματα.
-Στο Ισλάμ, οι πιστοί προσεύχονται πέντε φορές την ημέρα, η προσευχή είναι υποχρεωτική κι αποτελεί έναν από τους πέντε πυλώνες της θρησκείας τους.
-Στον Ινδουισμό, η προσευχή συνδέεται με τον διαλογισμό και τη γιόγκα. Περιλαμβάνει δε ύμνους, μάντρα (ήχους) και τελετουργίες που αποσκοπούν στη σύνδεση με το θείο και την εσωτερική γαλήνη.
-Στο Βουδισμό, συσχετίζεται με το διαλογισμό προς αναζήτηση της φώτισης. Δεν απευθύνεται σε ένα θεό, αλλά στην κατανόηση της αλήθειας φτάνοντας στη νιρβάνα.
-Στον Ιουδαϊσμό, η προσευχή είναι κεντρικό θέμα στη θρησκευτική ζωή των Εβραίων και περιλαμβάνει ύμνους, ψαλμούς, αιτήματα. Οι πιστοί προσεύχονται τρεις φορές την ημέρα δίνοντας έμφαση στη μελέτη των Γραφών.
ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ ετήσιες θείες λειτουργίες (Χριστούγεννα, Πάσχα, Δεκαπενταύγουστος…) διανθίζονται από παρακλήσεις, μεγαλυνάρια, δοξαστικά (αίνους), γονυκλισίες, ανατάσεις προσώπου και χεριών στον ουρανό, ταπεινώσεις. Γραμμένες από σπουδαίους υμνωδούς της Εκκλησίας μας, εκπλήσσουν με την ευστοχία και την περιεκτικότητα των λέξεών τους. Επί αιώνες (μεταγενέστεροι άγιοι, συγγραφείς και ποιητές) ύμνησαν όχι μόνο το Θεό, αλλά και τη δύναμη του ανθρώπου! Μερικές προσευχές έχουν βαθιά πνευματικότητα και εκφράζουν με απλά λόγια, την ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο, την αγάπη προς τον συν-Άνθρωπο. Τέτοια είναι η προσευχή του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης (1182-1226 μ. Χ.):
«Κύριε, κάνε με όργανο της Ειρήνης Σου
Όπου υπάρχει μίσος, να σκορπώ αγάπη
Όπου υπάρχει προσβολή, να συγχωρώ
Όπου υπάρχει αμφιβολία, να προβάλλω την πίστη
Όπου υπάρχει απελπισία, να δίνω ελπίδα
Όπου υπάρχει σκοτάδι, να χαρίζω φως
Όπου υπάρχει θλίψη, να προσφέρω χαρά.
Ω, Ουράνιε Δημιουργέ
Κάνε με να μην επιδιώκω να με παρηγορούν,
αλλά να παρηγορώ
Να μην επιθυμώ να με κατανοούν,
αλλά να κατανοώ
Να μην επιζητώ να με αγαπούν,
αλλά να αγαπώ
Διότι Κύριε,
με το να δίνουμε, παίρνουμε,
με το να συγχωρούμε, συγχωριόμαστε
με το να πεθαίνουμε, ανασταινόμαστε στην αληθινή ζωή».
ΕΞΙΣΟΥ δυνατή, με επίκληση στον ανθρώπινο πόνο, είναι και η προσευχή του μακαριστού Μητροπολίτη Κισσάμου και Σελίνου, Ειρηναίου Γαλανάκη (1911-2013) (απόσπασμα):
“Μείνε μαζί μας, Κύριε, γιατί χωρίς Εσένα ο πόνος δεν έχει ούτε νόημα ούτε ελπίδα. (…)
Γιατί ο πόνος είναι μια πληγή που δεν έχει φάρμακο παρά μόνο Εσένα
Γιατί ο πόνος είναι ένα σκοτάδι που δεν περιμένει άλλο φως παρά μόνο Εσένα
Γιατί ο πόνος είναι ένας Θάνατος που δεν έχει άλλη Ανάσταση παρά μόνο Εσένα. (…)
Μείνε κοντά μας, Κύριε, και μείνε για όλους και για τους καλούς και για τους μοναχικούς και τους ορφανούς, για εκείνους που δεν έχουν στον κόσμο αυτό ένα κλαδί να κρεμάσουν την καρδιά των και την κρατούν στα χέρια των βαριά πληγωμένη.
Μείνε μαζί μας, Κύριε. Όλα των δακρύων μας τα ρυάκια προς Εσένα τρέχουν και της καρδιάς μας οι φλογισμένες νοσταλγίες για Σένα ανάβουν.”
ΚΑΘΕ ΠΡΟΣΕΥΧΗ που απευθύνεται στο Θεό, δίνει φ ω ς και δ ύ ν α μ η στον προσευχόμενο. Κι αν δεν μπορεί αυτή ν’ αλλάξει τη μοίρα μας, αλλάζει τα συναισθήματά μας- κάτι εξίσου σημαντικό! Η δύναμη της προσευχής μοιάζει με ρόδο ανθισμένο ∙ αλλά μόνο όταν αυτή πηγάζει από μια καθαρή καρδιά, μεταφέρει και το άρωμά του ρόδου γύρω της!
ΛΕΝΕ για τη δύναμη της προσευχής:
- «Δεν υπάρχει παρά ένα μόνο φάρμακο για την απελπισία: η προσευχή -η προσευχή που τα μπορεί όλα, που μπορεί να δημιουργήσει ακόμη και το Θεό…» (Emil Cioran, 1911-1995, “Cahiers)
- «Ένα αμάρτημα είναι πολύ. Χίλιες προσευχές είναι λίγο» (περσική παροιμία)
- «Η μετάνοια είναι το μισό του δρόμου, η προσευχή το υπόλοιπο» (Ταλμούδ, Ιερό βιβλίο των Εβραίων)
- «Η προσευχή είναι η πιο δυνατή μορφή ενέργειας που μπορούμε να βγάλουμε από μέσα μας». (Alexis Carrel, 1873-1944)
- «Αν δεν βρίσκετε μια προσευχή που να σας ταιριάζει, φτιάξτε τη δική σας» (Ιερός Αυγουστίνος, 354-430 μ.X., «Εξομολογήσεις»)
Η ΙΔΕΑ για μια παγκόσμια κοινή προσευχή είναι μάλλον στη σφαίρα της Φιλοσοφίας. Οι θρησκείες έχουν τις δικές τους προσευχές και τελετουργίες που αντανακλούν τις πεποιθήσεις και τις παραδόσεις της καθεμιάς. Ωστόσο η Προσευχή, ως πράξη ευγνωμοσύνης και ελπίδας, είναι κοινή στις περισσότερες θρησκείες. Παγκόσμια προσευχή, θα μπορούσε να θεωρηθεί εκείνη που θα εξέφραζε κοινές αξίες (ειρήνη, αγάπη, ενότητα, αλληλεγγύη. Μη πόλεμος)… (17/4/2025)
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ!
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
-(1) Λ. Πολίτη, Ποιητική Ανθολογία, βιβλίο έβδομο, Σικελιανός-Καβάφης και οι νεότεροι, έκδ. Γαλαξία, 1967, σ. 52, Προσευχή (Άγγελου Σικελιανού (απόσπασμα)
Στα χανιώτικα νέα:
https://www.haniotika-nea.gr/i-proseychi-kai-i-dyna-i-tis/
