δ. φ. Αναστάσιος Αγγ. ΣΤΕΦΟΣ, Αντιπρόεδρος ΠΕΦ: Τρεις γλωσσικές και όχι μόνο επισημάνσεις …
Posted on 24 Μαρ, 2025 in Σχόλια | 0 comments
Μνημονεύοντας Εμμ. Κριαρά
22-2-25
Κύριε διευθυντά
Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες οι επισημάνσεις του έγκριτου συνεργάτη σας Βασίλη Αγγελικόπουλου, στο Υποβολείο της 2/2/2025, για τα γλωσσικά ολισθήματα των ΜΜΕ, όπως πευκών –έχει ακουσθεί Σπατών και μπαζών(!)–, των εναπομεινάντων(!) λύσεων, η πλεονάζων ρευστότητα και άλλα ηχηρά παρόμοια, που κατακρεουργούν την ελληνική γλώσσα. Aκρως, όμως, ανησυχητικό είναι ότι υπαίτιοι για τη γλωσσική διαστροφή, τόσο στον γραπτό όσο και στον προφορικό λόγο είναι, ενίοτε, όχι μόνο οι τηλεπαρουσιαστές αλλά και δημοσιογράφοι και εκπρόσωποι του πολιτικού κόσμου.
Συγκεκριμένα, έχουν ακουσθεί, κατά διαστήματα: η δύναμη της ισχής, των πληγέντων περιοχών, έχω απηυδήσει, υποθάλπτω την έχθρα, της διεθνής έκθεσης, Σχολή Ναυτικών Δοκιμών(!), ανεξαρτήτου(!) φύλου και άλλα παρόμοια ων ουκ έστιν αριθμός.
Ο αρθρογράφος επιρρίπτει την ευθύνη στην ανεπαρκή διδασκαλία της γλώσσας μας στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο. Ορθοί οι προβληματισμοί του, αλλά ως επείγουσα λύση, για την προστασία της γλώσσας μας, ενδείκνυται η άμεση εφαρμογή της πρότασης του αείμνηστου καθηγητή Εμμανουήλ Κριαρά για την πρόσληψη στα ΜΜΕ έμπειρου φιλολόγου, υπεύθυνου για τη σύνταξη και την επιμέλεια των κειμένων.
*Δ.φ., Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Eνωσης Φιλολόγων και του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη»
=============================
Αναστάσιος Αγγέλου Στέδος *
Κ, 8-3-25
Κύριε διευθυντά
Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και επίκαιρη η επιστολή του εμβριθούς επιστολογράφου σας κ. Γιώργου Αστέρη, με τίτλο «Ο Θουκυδίδης και περί Ρεαλπολιτίκ» (21/2/2025), αναφερόμενη στον συσχετισμό της πολιτικής τακτικής με τον Θουκυδίδη και δη τον κορυφαίο δραματικό διάλογο Μηλίων και Αθηναίων· ένα κείμενο με περίτεχνη υφή, που τον διδάσκαμε παλαιότερα, στο Γυμνάσιο, από μετάφραση, μετά τα Πλαταϊκά (ΣΤ΄ τάξη) ή και τον Επιτάφιο Λόγο του Θουκυδίδη (Η΄ τάξη).
Ο κ. Αστέρης αναφέρεται στη μετάφραση από την αγγλική της περιώνυμης φράσης του ∆ιαλόγου: «δυνατὰ δὲ οἱ προύχοντες πράσσουσι καὶ οἱ ἀσθενεῖς ξυγχωροῦσι» (Ε, 89, 1)· παράλληλα κάνει λόγο για τη μνημειώδη μετάφραση του Ελευθερίου Βενιζέλου, στην οποία προστίθεται η μετάφραση του Αγγελου Βλάχου, αλλά και των Α. Γεωργοπαπαδάκου, Φ.Μ. Βώρου και πρόσφατα του Ν.Μ. Σκουτερόπουλου. Αναφέρεται η μετάφραση στην αγγλική του Richard Crawley, και θα ήθελα να προσθέσω και τη μετάφραση της κορυφαίας Γαλλίδας ελληνίστριας Ζακλίν ντε Ρομιγί, καθηγήτριάς μου στη Σορβόννη (Paris IV) –η πλατεία στο Θησείο φέρει το όνομά της– στο περισπούδαστο βιβλίο της, Thucydide et l’ impérialisme athénien.
Το ιστορικό γεγονός του διαλόγου Μηλίων και Αθηναίων (Ε, 84-116) έχει δραματική επικαιρότητα, ανάμεσα στην πάνοπλη αλαζονεία των ισχυρών και τη θαρραλέα αντιπαράταξη μικρών λαών. Το ιστορικό γεγονός (416 π.Χ.) προβάλλεται παραστατικά σαν επεισόδιο αρχαίας τραγωδίας. Ο Θουκυδίδης δίνει, με ενάργεια, ένα αιώνιο παράδειγμα ηθικής αντίστασης ενός μικρού και αδύναμου νησιού εναντίον της ωμής βίας και βούλησης του κραταιού. Η πάνοπλη αλαζονεία των ισχυρών, μετά το τέλος του πολέμου, οδηγεί μοιραία και αναπόφευκτα στην τιμωρία τους. Στις Συρακούσες συντελείται το σικελικό δράμα: η φοβερή και ολοκληρωτική καταστροφή του στρατού και του στόλου των Αθηναίων (413 π.Χ.). Ο ιστορικός διατυπώνει με νηφαλιότητα και αντικειμενικότητα την κρίση του για την αδόκητη και άδοξη κατάληξη της εκστρατείας.
Η Μήλος γίνεται σύμβολο με δραματική επικαιρότητα της θαρραλέας αντιπαράταξης των μικρών λαών στην υπεροψία των δυνατών.
Η καταστροφή της Μήλου, η σφαγή και ο εξανδραποδισμός των κατοίκων της ενέπνευσαν στον Γιάννη Ρίτσο τη γραφή τού ποιητικού μονόπρακτου «Ο αφανισμός της Μύλος» (1971). Ο ποιητής εκθέτει τις οδυνηρές εμπειρίες τού λαού μας από την ξενική κατοχή, προμαντεύοντας ακόμα και την εθνική συμφορά της Κύπρου.
*Δ.φ. Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Φιλολόγων και του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη»
Εις τον τύπον των ήλων για τους δύσπιστους
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΑΓΓ. ΣΤΕΦΟΣ
09.11.2021
Κύριε διευθυντά
Στο άκρως ενδιαφέρον κείμενο του κ. Γιώργου Κουντούρη, νομικού συμβούλου της ΕΛ.ΑΣ., με τίτλο «Επί τον τύπον των ήλων» (Αποψη, 27/10/21), θα ήθελα να αναφερθώ στην ορθή διατύπωση της φράσης, βάσει της ευαγγελικής περικοπής, «Εις τον τύπον των ήλων». Τύποι των ήλων είναι τα αποτυπώματα των καρφιών στο σώμα του σταυρωθέντος Χριστού· ήλος (ο) = καρφί, ηλόω-ώ = καρφώνω, προσήλωση και απο-καθήλωση, «ήλοις προσηλώθη Νυμφίος της Εκκλησίας», στο τροπάριο της Μεγάλης Παρασκευής. Η φράση ειπώθηκε από τον Θωμά, έναν από τους δώδεκα μαθητές του Ιησού Χριστού, στους λοιπούς Αποστόλους, όταν του ανήγγειλαν ότι είδαν τον Χριστό, που τους φανερώθηκε μετά τη σταύρωση και την ταφή του. Ο δε είπεν αυτοίς: «Εάν μη ίδω εν ταις χερσίν αυτού τον τύπον των ήλων και βάλω τον δάκτυλόν μου εις τον τύπον των ήλων, και βάλω την χείρα μου εις την πλευράν αυτού, ου μη πιστεύσω» (Ιωάν. Κ, 25). Ο αναστάς Κύριος εμφανίζεται στον δύσπιστο Θωμά λέγοντας: «Και μη γίνου άπιστος, αλλά πιστός» (Ιωάν. Κ, 27). Το περιστατικό έμεινε ιστορικό ως «η ψηλάφησις του Θωμά» (Ιωάν. Κ, 24-29) και η Εκκλησία το εορτάζει την πρώτη Κυριακή, μετά το Πάσχα, Αντίπασχα, Κυριακή του Θωμά.
Η περίφημη αυτή φράση χρησιμοποιείται σήμερα για ανθρώπους δύσπιστους, οι οποίοι, για να αποδεχθούν και να πιστεύσουν σε κάτι, θέλουν απτές αποδείξεις.
