ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ, ΜΙΑ ΤΑΙΝΙΑ, ΕΝΑ ΚΟΙΝΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ
Posted on 9 Μαρ, 2025 in Κείμενα | 0 comments
ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ, ΜΙΑ ΤΑΙΝΙΑ, ΕΝΑ ΚΟΙΝΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ
[μικρό εισαγωγικό σημείωμα Στ.Γ.Κ.:
ΣΤΑ ΠΡΩΤΑ χρόνια της ζωής μας, εμείς τα ανταρτόπληκτα της Κεντρικής Μακεδονίας είχαμε να δούμε ήλιο πολλά χρόνια! Μια πυκνή μαύρη ομίχλη φόβου σκέπαζε τους ορίζοντές μας, κι ο ξερός κρότος των όπλων των αντιμαχομένων ήταν η μόνη μουσική μας! Εκείνη η ατέλειωτη κάπνα που κάλυπτε τους ουρανούς μας, με τα καμένα χωριά, τα σπίτια, τα σχολεία, τα ζώα και τους ανθρώπους από τους κόκκινους ή μπλε αντάρτες στα μέρη μας, έμεινε ανεξίτηλη μέσα μας, ως εικόνα και ως αίσθηση. Αυτοί ήταν ήταν οι πρώτοι “εκπαιδευτικοί πίνακες” που εντυπώθηκαν εσαεί στο είναι μας.
ΕΤΣΙ, ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ του επάρατου ανταρτοπολέμου (1946-1949) που αργότερα, επί ΠΑΣΟΚ κι Αντρέα, υπό την πίεση της Αριστεράς μετονόμασαν σε “εμφύλιο”, εμείς τα μικρά θύματα λόγω συνεχών απωλειών και αναγκαστικών μετακινήσεων, είχαμε τελειώσει εσπευσμένα την Πρώτη και Δευτέρα τάξη Δημοτικού στον παλιό βομβαρδισμένο σιδηροδρομικό Σταθμό (Θεσσαλονίκη), όπου βρισκόταν το “σχολείο” μας. Πηγαίναμε εκεί με τα πόδια από την πρώτη στοιχειώδη παιδόπολη “Άγ. Δημήτριος”(στο Βαρδάρη Θεσσαλονίκης): Το υποτυπώδες σχολείο μας ήταν μια παλιά μονοκατοικία, με μισογκρεμισμένη στέγη, σπασμένα κεραμίδια και ολόκρυα δωμάτια. Εκεί είδαμε σε βιβλίο κι ακούσαμε τα πρώτα γράμματα, τις πρώτες συλλαβές που καταγράφαμε με κοντήλι σε μισοσπασμένες προπολεμικές πλάκες! Ένας κουβάς πάνω στην έδρα της δασκάλας συγκέντρωνε τις σταγόνες της βροχής! Κουκουλωμένοι, δασκάλα κι εμείς, τουρτουρίζαμε. Όμως την ακούγαμε, όπως και τη βροχή. Ο Βαρδαρης τον καιρό εκείνο (1948-1950) πάγωνε ανθρώπους και σχολεία. Και οι ώρες μαθημάτων ήταν οδυνηρές και σύντομες. Επιστρέφαμε με προσμονή στη ζεστή αγκαλιά της πρώτης παιδόπολής μας, με την απίθανη ομαδάρχισσά μας την κα Μπαφατάκη, και το άλλο στοργικό προσωπικό, όπου κουρνιάζαμε…
ΔΥΣΤΥΧΙΣΜΕΝΗ η χώρα που τρέφει στα σπλάχνα της ανταρτοπολέμους, όπως εκείνος ο μακροσκελής του 1943-1949 στην Ελλάδα που δίχασε για πάντα τη χώρα. Φοβερές οι απώλειες κι απ’ τις δυο πλευρές. Προσωπικά είχα 5 νεκρούς από τους “κόκκινους” κι ο καθένας μπορεί να διαβάσει το πώς στο βιβλίο ντοκουμέντο “Τα Παιδοπολίτικα-Από την απώλεια στην καταλλαγή” (Χανιά, 2023). Για χρόνια βασίλευε γύρω μου μια ένοχη ψυχρή απόσταση σχέσεων ακόμη κι ανάμεσα σε μέλη της ίδιας οικογένειας, αφού υπήρχαν και μέσα στην οικογένειά μας εγκάθετοι των κομμουνιστών που δεν δίστασαν να προδώσουν τους γονείς τους και τα αδέλφια τους! Και η αγωνία για το τί τέξεται η επιούσα ήταν, λοιπόν, ζωγραφισμένη σε όλων τα πρόσωπα.
ΜΕ ΚΑΜΕΝΑ σχολεία, δολοφονημένους τους δασκάλους μας, ποιος και πού να ψάξει για “χαρούμενη” γνώση; Έτσι, χάσαμε τα πρώτα μας χρόνια, όντας ανταρτοκυνηγημένοι, με μόνο μέλημά μας την επιβίωση…
Ευτυχώς, αργότερα στις παιδοπόλεις, η ψυχή μας ανατάθηκε, βρήκαμε τη γαλήνη στις πολύ δυνατές φιλίες μας, μορφωθήκαμε με μια πολύ σωστή αυστηρότητα-που μόνο καλό μας έκανε-, η Ελλάδα γέμισε από επιστήμονες, άλλους αριστερών πεποιθήσεων και άλλους άλλων. Αλλά, σχεδόν όλων ευγνωμονούντων το θεσμό των Παιδοπόλεων, που σε μια πολύ άσχημη συγκυρία της ζωής μας, βρέθηκαν σαν ο από μηχανής θεός και μας έσωσαν…
Στην υποσελιδα με τίτλο “ΠΑΙΔΟΠΟΛΙΤΙΚΑ” της παρούσης ιστοσελίδας, μπορεί ο οποιοσδήποτε, να διαβάσει δεκάδες μαρτυρίες για τη ζωή σε όλες τις Παιδοπόλεις. Αυτές αποτελούν την ζωντανή ιστορία εκείνων των “πέτρινων” χρόνων της παιδικής μας ηλικίας. Όχι οι μ υ θ ο π λ α σ ί ε ς ορισμένων καλοθελητών… (Στ.Γ.Κ., Μάρτιος 2025)
======================================
ΓΙΑ ΜΙΑ ΤΑΙΝΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΗΣ
Γράψαμε στη LIFO
-2025205.2.2025 25 5-2-2025
1.-Δεν είδα την ταινία με τον τίτλο «ΘΟΛΟΣ ΒΥΘΟΣ» (προβάλλεται, μετα τις 20/2), ούτε γνωρίζω την σκηνοθέτιδα κα Αλεξανδράκη. Γνωρίζω όμως, τον συγγραφέα του παραπάνω βιβλίου μυθοπλασ ία ς:
Ο Γιάννης ΑΤΖΑΚΑΣ είναι «σόκαιρος» και συμπαιδοπολίτης μου («Καλή Παναγιά», 1950-1954). Είναι αριστερός (κομμουνιστικής ιδεολογίας), αλλά αγαπητός, γλαφυρός και συνεπής στα γραφόμενά του συγγραφέας. Είναι φίλος και τακτικός συνομιλητής μου. Βραβευμένος με Α’ κρατικό βραβείο (2009), για το παραπάνω βιβλίο του (εκδ. Άγρα, 2008), παραμένει ίσως ο σημαντικότερος παιδοπολίτης/λογοτέχνης.
2.-Την ιστοσελίδα Lifo δεν την γνωρίζω. Ούτε τον δημοσιογράφο Χρήστο Παρίδη, παρουσιαστή της ομότιτλης (με το βιβλίο του Γιάννη) ταινίας. Μέσω της Lifo, επαναλαμβάνει τη γνωστή ανούσια ιδεοληπτική αρνητική εμμονή της Αριστεράς (διάβαζε, ΚΚΕ) για το ρόλο της Φρειδερίκης – κατά συνέπεια και το ρόλο των παιδοπόλεων!
3.-Ο δημοσιογράφος δεν μας παρέχει αποδεικτικά στοιχεία για τις, όπως ισχυρίζεται, «μεθόδους διαπαιδαγώγησης (ημών των παιδοπολιτών), μέσω πλύσης (!) εγκεφάλου, που στρέφονταν, όχι μόνον εναντίον της κομμουνιστικής ιδεολογίας, αλλά κυρίως εναντίον των γονιών (!!) που βρίσκονταν στο βουνό με το Δημοκρατικό Στρατό…»
(σ.σ. Μια τέτοια προπαγάνδα θα έπρεπε να είχε… αποτελέσματα σε όλη την μετέπειτα ελληνική κοινωνία. Δυστυχώς, εδώ και σχεδόν 70 χρόνια που βγήκα από τις παιδοπόλεις -1961- οι δεκάδες συμπαιδοπολίτες μου, λαμπρά ονόματα της κοινωνίας, έχουν τελείως διαφορετική άποψη, την οποία εκφράζουν στα βιβλία τους (ουδεμία σχέση με μυθοπλασίες), αλλά και στην ιστοσελίδα μου (www.stcloris.gr, ). Και η άποψή τους συμπυκνώνεται σε δυο λέξεις: από τις παιδοπόλεις αποκομίσαμε σωστή μόρφωση, στάση ζωής καθώς και μια δυνατή διαχρονική αδελφική φιλία…
4.-‘Εζησα στις παιδοπόλεις 14 χρόνια! Ούτε 5, ούτε 6 αλλά δεκατέσσερα ολόκληρα χρόνια (1947-1961)! Για όσους έχουν διαβάσει «Τα παιδοπολίτικα-από την απώλεια στην καταλλαγή» (Χανιά, 2023) , ένα καθαρά ιστορικό αυτοβιογραφικό βιβλίο μου για τις παιδοπόλεις, είχαν την ευκαιρία να κρίνουν και να συγκρίνουν μυθοπλασίες και πραγματικότητα. Ας πούμε, ο δημοσιογράφος υποστηρίζει πως τα ανταρτόπληκτα «ήθελαν δεν ήθελαν-εννοεί δια της βίας!-κατέληγαν στην αγκαλιά της «γλυκιάς μητέρας Φρειδερίκης» κ.λπ. Προσωπικά εγώ, αλλά και πολλοί άλλοι συμπαιδοπολίτες μου (ιστοσελίδα efimeros logos, υποσελίδα Παιδοπολίτικα), ζήσαμε μια άλλη πραγματικότητα: αυτή της άμεσης ανάγκης για περίθαλψη και διαβίωση, όντας ορφανά μικρά παιδιά του ανταρτοπολέμου από τον ένα ή και τους δυο γονείς. Και όλα αυτά, εν μέσω ενός ανθρωποβόρου, άγριου αδελφοκτόνου και ανόητου ανταρτοπολέμου. Κοινωνικό κράτος δεν υπήρχε τότε, άρα…;
5.-Η φαντασίωση και ίσως η ιδεολογία τού δημοσιογράφου φθάνουν στο σημείο να του δίνουν το δικαίωμα (!) να υποστηρίζει πως από εμάς τα παιδιά, όποιο δεν συμφωνούσε (με το πρόγραμμα;) «υπέμενε τιμωρίες, τη βάναυση (!) συμπεριφορά του προσωπικού και άλλες οπισθοδρομικές μεθόδους» (δεν μας διευκρινίζει ποιες). Μια απόλυτη διαστρεβλωση της ζωής που ζήσαμε στις παιδοπόλεις… Η πραγματικότητα λέει πως στην παιδόπολη μπορεί να μην είχαμε παντού σωστούς παιδαγωγούς- και πού να βρεθούν;- πλην της γνωστής παιδαγωγού Καλλιόπης Μουστάκα και της αριστερής Σοφίας Μαυροειδή-Παπαδάκη (ΕΠΟΝίτισσας), σε μια εποχή που σπαρασσόταν από αίμα και άδικους φόνους. Όμως, αυτοί που είχαμε (δημοτικό, Γυμνάσιο, δάσκαλοι/καθηγητές/ομαδάρχες-ισσες) ήταν επαρκέστατοι- (καθ’ ομολογία και του Γιάννη σε πρόσφατη συνέντευξη στο ΒΗΜΑ). Και ως παιδαγωγοί και ως άνθρωποι, εμφανίζονται και στο βιβλίο μου… *
6. Όσο για «λογοκρισία επιστολών» και «υιοθεσίες βρεφών» (σε καμιά παιδόπολη δεν υπήρχαν βρέφη, διότι για να μπεις σ΄αυτές έπρεπε να είσαι άνω των 4 ετών· εγώ μπήκα στα 5 ½ μου και με μεγάλα παρακάλια της μητέρας μου το 1947), δεν αξίζουν σχολιασμού. Νομίζω πως οι προσκείμενοι στην αριστερή ιδεοληψία ταυτίζουν εσκεμμένα υιοθεσίες από μαιευτήρια (Αγ. Στυλιανός Θεσσαλονίκης) και ορφανοτροφεία (Παπάφειο;), ιδρύματα ξένα πρός τις παιδοπόλεις. Αν υιοθετήθηκαν κάπως μεγάλα παιδιά από τις παιδοπόλεις, δεν το γνωρίζω. Τουλάχιστον στα 14 χρόνια μου σ΄ αυτές (Αγία Ειρήνη, Καλή Παναγιά, Άγιος Ανδρέας, Άγιος Δημήτριος Θεσσαλονίκη-Ωραιόκαστρο) δεν έχω κανένα όνομα να αναφέρω.
7.-Για τη φαντασίωση τού «ελέγχου των συνειδήσεων των παιδιών», δεν αξίζει τον κόπο να γράψουμε κάτι, γιατί δεν υπάρχει περίπτωση ελέγχου… συνειδήσεως! Μόνο σε ολοκληρωτικά οργουελικά καθεστώτα, στα οποία κυριαρχεί η ε μ π ά θ ε ι α για κάθε τι μη σύμφωνο με αυτά, θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο…
8.-Ναι! Για το φιλοσταλινικό ΚΚΕ, οι παιδοπόλεις παρουσιάζονται αναπόδεικτα ως «κολαστήρια ναζιστικής αντίληψης και πειθαρχίας», επειδή ακριβώς το κόμμα θέλει να σώσει τα προσχήματα για τα «κολαστήρια» των παιδιών του παιδομαζώματός του (μαρτυρίες φίλων αριστερών ιστοσελίδα μου), στις χώρες του Σιδηρούν Παραπετάσματος… Αναρωτιέμαι για πολλοστή φορά, γιατί το ΚΚΕ δεν δημοσιεύει τα πλήρη Αρχεία του (π.χ. Νοεμβριανά 1944, Κιλκίς, με τις πάνω από 7.000 νεκρούς);
…Επειδη η Αλήθεια είναι γυμνή, για να την ντύνει ο καθένας με υποαλήθειες ή φαντασιώσεις που θέλει, ας αφήσουμε το χ ρ ό ν ο και τα παιδιά που πράγματι έζησαν στις παιδοπόλεις να αποκαλύψουν την πραγματικότητα. Από τις παιδοπόλεις πέρασαν δεκάδες χιλιάδες παιδιών και το καθένα κουβαλούσε-και κουβαλά ακόμη- τη δική του ιστορία… Ο μ υ θ ο π λ α σ τ ι κ ό ς κόσμος διάφορων βιβλίων, άρα και ταινιών, ευνοεί ως είθισται μόνο την αριστερή ιδεοληψία κι αυτούς που θέλουν να πιστεύουν πως έτσι ήταν τα πράγματα! (Στ.Γ.Κ., Φεβρ. ’25)
==========================================================
Για τη συμβολή Δασκάλων και ομαδαρχισσών (Απαντά ο Γ. Ατζακάς)
(ο κ. Σπύρος Παντρεμένος με την τάξη μας, 1954)
- “Υπήρξαν πρόσωπα –φίλοι, δάσκαλοι, ομαδάρχισσες– που καθόρισαν τη δική σας διαδρομή σε αυτές τις παιδοπόλεις όπως φαίνεται στον «Θολό βυθό»; Έχετε κρατήσει επαφές με ανθρώπους που συναναστραφήκατε εκεί μετά την έξοδό σας από το σύστημα των παιδοπόλεων;
“Η για αιώνες δοκιμασμένη αυστηρή, ακόμη και σκληρή καμιά φορά, αγροτική ανατροφή κοντά στον παππού και τη γιαγιά στα πρώτα οκτώ χρόνια μου στο νησί ήταν αυτή που με είχε εμψυχώσει και στηρίξει, όπως και τα περισσότερα από τα ξεριζωμένα χωριατόπαιδα, για να αντέξω τη στρατιωτική σχεδόν ζωή εκείνων των παιδοπόλεων.
Ευτύχησα όμως να συναντήσω εκεί δύο ξεχωριστούς ανθρώπους που, χωρίς αμφιβολία, καθόρισαν τη στροφή μου στα γράμματα και τη μόρφωση, αντί για την ταπεινή τέχνη του μαραγκού, που ήταν το παιδικό μου όνειρο στο χωριό. Θέλω, πρέπει να τους ονομάσω τώρα, αφού δεν είχα ποτέ την ευκαιρία να τους ευχαριστήσω όπως τους άξιζε. Οι δάσκαλοί μου στην Πέμπτη και Έκτη τάξη Σπύρος Πανδρεμένος και Γρηγόρης Θεοδωρίδης. Ήταν εκείνοι που, με τον έπαινό τους, μου έδωσαν τα πρώτα φτερά.
Εκείνη όμως, που σαν μεγαλύτερη αδελφή μας –είχε μόλις τελειώσει τότε το Γυμνάσιο Βεροίας– δρόσιζε με την τρυφερή πνοή της την ερημιά που είχαμε στις ψυχές μας ήταν η ομαδάρχισσά μας στην ομάδα «Βίτσι», η δεσποινίς Αλίκη Πολιτίδου. Οι αλησμόνητες αναγνώσεις της από το «Χωρίς οικογένεια» και «Πρίγκηψ και πτωχός» τις παγερές νύχτες, με τις υλακές των λύκων να ακούγονται από μακριά στις πλαγιές του Βερμίου, ήταν για μένα οι πιο ευτυχισμένες στιγμές μου στα έξι χρόνια που πέρασα στις «Παιδοπόλεις της Φρειδερίκης». Τότε θα πρέπει να μου φανερώθηκε για πρώτη φορά η σαγηνευτική δύναμη της καλής λογοτεχνίας. Αξιώθηκα να συναντήσω την κυρία Αλίκη μερικές φορές στη Θεσσαλονίκη και να της διαβάσω από το χειρόγραφο τα κεφάλαια του «Θολού Βυθού», όπου πρωταγωνιστούσε: «Η Αλίκη στη χώρα των παιδιών», «Γαλάζια Ελλάδα», Άγρια άνοιξη» και «Αίμα γλυκό» – στιγμές ακριβές, ευτυχισμένες, όπου και τα δύο μέρη νιώθουν δικαιωμένα.”
… Κι αν όπως ομολογείται, ήταν τόσο επιδραστικοί προς τη θετική πλευρά της ζωής και του μέλλοντός μας δάσκαλοι και ομαδάρχισσές μας που είχαμε 24 ώρες το 24ωρο δίπλα μας, τότε ποιος έκανε την αντικομμουνιστική ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ για την οποία ισχυρίζεται το ΚΚΕ και οι οπαδοί του;
===================================================================
ΑΛΛΑ ας δούμε και μερικές άλλες απόψεις:
Ο ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ, Γ. Μαυρογορδάτος, λέει:
«Μετά από συστηματική πλύση εγκεφάλου τα τελευταία πενήντα χρόνια, οι σημερινοί Έλληνες έχουν αποκτήσει σφοδρή προκατάληψη και πρωτόγονα αντανακλαστικά εναντίον του βασιλικού θεσμού. Τόσο τυφλή προκατάληψη μαρτυρεί (και αναπαράγει) πλήρη άγνοια όχι μόνο για τον βασιλικό θεσμό γενικά, αλλά και για την ελληνική ιστορία ειδικότερα!». (www.kathimerini.gr› society › 562228504 , 17 Ιαν. 2023)
(Γιατί δεν αντικρούεται η άποψή του;)
============================================
ΠΑΙΔΟΠΟΛΙΤΕΣ ΑΠΑΝΤΟΥΝ:
1.-Με γνώση και μνήμες για τις παιδοπόλεις
- Η Καθημερινή 1 Mαρτίου 2025
Κύριε διευθυντά
Στην «Κ» της 21/1/2025, η κ. Τασούλα Επτακοίλη φαίνεται ν’ ασπάζεται ακρίτως, για να μην πω επιπολαίως, τους μύθους, τις προκαταλήψεις και τα ψεύδη της Αριστεράς εν σχέσει με την ίδρυση και λειτουργία των παιδοπόλεων κατά τη διάρκεια της αιματηρής εμφύλιας διαμάχης και μετά. Κινείται, θα έλεγα, στα πλαίσια που περιγράφει ο ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ, Γ. Μαυρογορδάτος, κατά τον οποίον: «Μετά από συστηματική πλύση εγκεφάλου τα τελευταία πενήντα χρόνια, οι σημερινοί Ελληνες έχουν αποκτήσει σφοδρή προκατάληψη και πρωτόγονα αντανακλαστικά εναντίον του βασιλικού θεσμού. Τόσο τυφλή προκατάληψη μαρτυρεί (και αναπαράγει) πλήρη άγνοια όχι μόνο για τον βασιλικό θεσμό γενικά, αλλά και για την ελληνική ιστορία ειδικότερα!».
Ας μου επιτραπεί, λοιπόν, ως τρόφιμος των παιδοπόλεων επί 7ετία, αλλά και ως αναγνώστης της «Κ» επί μερικές δεκαετίες, αλλά και ως τακτικός επιστολογράφος επίσης της «Κ», η οποία με τιμά με τη δημοσίευση σχεδόν του συνόλου των επιστολών μου, από τις οποίες οι 20 σχεδόν αναφέρονται στις εμπειρίες μου από τις παιδοπόλεις (π.χ., «Ο γιος του αντάρτη και η Φρειδερίκη», 24/8/2024).
Επιτρέπεται να βγάζει γενικά συμπεράσματα από τη μαρτυρία ενός τροφίμου, όταν ο αριθμός των τροφίμων ανέρχεται περίπου σε 50.000; Θα αναφερθώ, λοιπόν, σε μαρτυρίες τροφίμων και παιδιών ανταρτών του λεγόμενου ΔΣΕ που πέρασαν τις πύλες των παιδοπόλεων. Ο Αστέριος Αργυρίου, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Στρασβούργου και πρόξενος της Ελλάδος στην ίδια πόλη, καταθέτει: «Βρήκα στις παιδοπόλεις (1948) πολύ ανθρώπινες συνθήκες… Δεν μας έκαναν πλύση εγκεφάλου… Ποτέ δεν μας ασκήθηκε ψυχολογική βία… ή άλλος επηρεασμός».
Η Γκόνη-σιάνου Ευμορφία, αφού επέστρεψε το 1954 από τη «Λαϊκή Δημοκρατία» της Ρουμανίας, καταθέτει στο βιβλίο του μη παιδοπολίτη, γιατρού Βασίλη Σάνδρη «Στην εποχή της Φωτιάς», «ο πατέρας μου σκληρός κομμουνιστής» φρόντισε ώστε η αδελφή της και η ίδια να εισαχθούν στην παιδόπολη Λαρίσης, «στην οποίαν τις συνόδευσε μάλιστα ο ίδιος»! Στο ίδιο βιβλίο, η Καρνάβα Μπορδόχα Ζωή, με πατέρα σκοτωμένο από τους Γερμανούς και με μητέρα εκτελεσμένη από τον Στρατό, ως συνεργάτιδα των ανταρτών, καταθέτει: «Η γιαγιά μου, και την ευγνωμονώ γι’ αυτό, σκέφτηκε να με βάλει στην παιδόπολη».
Δεκάδες τέτοιες περιπτώσεις καταχωρίζονται στο παραπάνω βιβλίο του Β. Σάνδρη.
Τέλος, επειδή ο χώρος μιας επιστολής δεν επαρκεί, ν’ αναφερθώ στο προσωπικό της «Βασιλικής Προνοίας» που απαρτίσθηκε από άτομα υψηλού επιπέδου, όπως η κορυφαία στην εποχή της παιδαγωγός Καλλιόπη Μουστάκα, και στο προσωπικό των παιδοπόλεων υπήρξαν και πρώην Επονίτισσες ακόμα και αδελφές ανταρτών του Δ.Σ. (βλέπε αρχειοτάξιο, 2008). Και επειδή το δημοσίευμα αναφέρεται σε «περίκλειστες φυλακές», ο αείμνηστος γεωπόνος Κώστας Δήμου, γιος κομμουνιστή σκοτωμένου από τον Στρατό, στο βιβλίο του «Μνήμες που δεν έσβησε ο χρόνος», γράφει ότι δεν υπήρξε στις παιδοπόλεις αντικομμουνιστική προπαγάνδα. Σημειώνει, μάλιστα, ότι ως τρόφιμος στις 4.5.1958 παρακολούθησε την ομιλία του προέδρου της ΕΔΑ, Γιάννη Πασαλίδη, στη Θεσσαλονίκη.
Στο δε μηνιαίο περιοδικό που εξέδιδαν οι τρόφιμοι της παιδόπολης, διέσωσα το υπ’ αριθ. 10 τεύχος, μηνός Οκτωβρίου 1958, εις το οποίο ουδέν ίχνος αντικομμουνιστικής προπαγάνδας υπάρχει, αλλ’ ούτε εμφανίζεται η λέξη βασίλισσα…
Φρονώ, λοιπόν, ότι ο «θολός βυθός» βρίσκεται στις εμμονές, προκαταλήψεις και ιδεοληψίες. Στη στράτευση σε δογματικές αντιλήψεις, σε επινοημένες καταστάσεις και βαρύγδουπες εκφράσεις («είμαι αδέσποτο σκυλί της Αριστεράς»). Και ότι ο βυθός των παιδοπόλεων ήταν απολύτως διαυγής. Φιλοξένησαν χιλιάδες, κατά κανόνα ορφανά, παιδιά που οι σκληρές συνθήκες της εποχής δεν τους επέτρεπαν να επιβιώσουν στις εστίες τους.
ΑΝΤΩΝΗΣ Ν. ΒΕΝΕΤΗΣ
=========================================
2.-Οι μαρτυρίες για τις παιδοπόλεις
- Η Καθημερινή 8 Mar 2025
Σε απάντηση δημοσιεύματος στο φύλλο της 21/2/2025 σχετικά με τις παιδοπόλεις, θέλω να επισημάνω τα εξής:
Με το θέμα αυτό ασχολούμαι από το 2010 συλλέγοντας μαρτυρίες από όλες τις περιοχές της Ελλάδας, από διαφορετικές πολιτικές πλευρές, από στελέχη, δασκάλους παιδοπόλεων, αλλά και από ανθρώπους που έζησαν τα γεγονότα χωρίς να έχουν σχέση με την παιδόπολη, όπως και εγώ άλλωστε. Ετσι συγκέντρωσα 267 επώνυμες μαρτυρίες που αφορούν τα βιώματα των ανθρώπων της υπαίθρου την εποχή του εμφυλίου. Εχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα δύο σχετικά βιβλία, η «Πορεία θανάτου» (32 μαρτυρίες) που αφορά την Πορεία των Αόπλων Ρούμελης και το «Ηταν μια εποχή φωτιάς» (171 μαρτυρίες), που αφορά τα βιώματα των νέων κατά τη διάρκεια του εμφυλίου.
Ετοιμάζεται δε ο τρίτος τόμος «Παραθύρι στη ζωή» (183 μαρτυρίες) που αφορά τα βιώματα των παιδιών τόσο στα χωριά τους, όσο και στις παιδοπόλεις. Οι μαρτυρίες διασταυρώνονται μεταξύ τους, αλλά και με αρχειακό υλικό, διότι από μια-δυο μαρτυρίες δεν μπορεί να έχει κανείς ολοκληρωμένη εικόνα… Ομολογώ ότι, παρόλο προκατειλημμένος εναντίον της βασίλισσας Φρειδερίκης, με έκπληξη διαπίστωσα ότι το συγκεκριμένο έργο ήταν «σωτήριο» για τα παιδιά, όπως καταθέτουν όλοι ανεξαρτήτως παρατάξεως, ενώ συγχρόνως τους δόθηκαν και σημαντικές ευκαιρίες. Το βιβλίο έρχεται να ανατρέψει πολλά στερεότυπα, όπως περί σωματικών τιμωριών, απάνθρωπων κανονισμών, παράνομων υιοθεσιών, πλύσης εγκεφάλου κτλ. Η «πλύση εγκεφάλου» προέρχεται από αλλού…
Υπομονή! Σε λίγους μήνες όταν κυκλοφορήσει θα σας στείλω αντίγραφο, όπως έπραξα και με την «Πορεία θανάτου». Η ιστορία δεν γράφεται με αναμασώμενα τσιτάτα, αλλά με τεκμήρια!
ΒΑΣΙΛΗΣ Γ. ΣΑΝΔΡΗΣ Ιατρός
=================================
3.-Οι αναμνήσεις μου από τις παιδοπόλεις
“Κ”, 27-5-2023
Γράφει ο Κώστας Μπαρμπής, παιδίατρος
Κύριε διευθυντά
Διάβασα πρόσφατα στην «Καθημερινή» το ρεπορτάζ σχετικά με τα «καλά ιδρύματα». Πράγματι το 1947-1950 ιδρύθηκαν από την τότε βασίλισσα Φρειδερίκη οι παιδοπόλεις, 52 τον αριθμό ανά την Ελλάδα, με την ονομασία Πρόνοια Βορείων Επαρχιών, μετά Βασιλική Πρόνοια και τελικώς Εθνικός Οργανισμός Προνοίας.
Αρχικά μέχρι το 1950 φιλοξένησαν παιδιά του Εμφυλίου Πολέμου, ανεξάρτητα από ποια πλευρά των αντιμαχομένων προέρχονταν. Με τη λήξη του Εμφυλίου όσα παιδιά επιθυμούσαν να επιστρέψουν στις εστίες τους ειδοποιούσαν τους κηδεμόνες τους και αποχωρούσαν από την παιδόπολη.
Η αποχώρηση ήταν μεγάλη και οι παιδοπόλεις λιγόστεψαν, έμειναν 12. Παρέμειναν όσοι το επιθυμούσαν και όσοι είχαν ανάγκη την παραμονή τους. Παρέμεινα κι εγώ και μαζί με άλλους φίλους μου. Αναχωρήσαμε για την παιδόπολη Ζηρού Φιλιππιάδος, που ήταν ένα πανέμορφο χωριό με την ομώνυμη λίμνη, όπου τελείωσα το Δημοτικό 15 ετών.
Στο χωριό μου, Σκαμνιά Ολύμπου, δεν λειτουργούσε σχολείο, φύλαγα κάθε μέρα τα γίδια της οικογένειάς μας μέχρι που έφθασα στην παιδόπολη Λαρίσης 10 ετών στην πρώτη Δημοτικού.
Από τσοπάνος βγήκα από την παιδόπολη τέλος 1959 αρχές 1960 με τρεις επιτυχίες στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης – Ιατρική-Κτηνιατρική-Οδοντιατρική. Προτίμησα την Ιατρική και στη συνέχεια την Παιδιατρική που άσκησα 40 χρόνια στη Ραφήνα.
Ολα αυτά τα κατέκτησα χάρις στις παιδοπόλεις Λαρίσης Φιλιππιάδος (Ζηρού)– Θεσσαλονίκης και με τη βοήθεια των αδελφών μου Γιάννη και Λευθέρη, και κατά περιόδους της εργασίας μου κατά τη διάρκεια της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης.
Δυστυχώς μετά την αποχώρησή μας από την παιδόπολη υπήρχε μία βοήθεια έξι μηνών 700 δρχ., αλλά οι σπουδές διαρκούσαν έξι χρόνια. Για όλες αυτές τις προσφορές προς τους τροφίμους υπήρχαν και κάποιες υποχρεώσεις μας. Για να συνεχίσει κανείς τις σπουδές του στο Γυμνάσιο έπρεπε να έχει βαθμό απολυτηρίου 9 ή 10 και στο Γυμνάσιο βαθμό προαγωγής από τάξη σε τάξη 17 και άνω, άλλως διάλεγε τέχνη ή αποχωρούσε για να συνεχίσει μόνος του τις σπουδές. Σε ελάχιστες περιπτώσεις συνέβη αυτό. Το 99% έφθανε με επιτυχία στο πανεπιστήμιο στη σχολή της επιθυμίας του και την τελείωνε με οικονομικό αγώνα.
Αυτοί που δεν ακολουθούσαν σπουδές στο Γυμνάσιο λόγω ηλικίας –μεγαλύτεροι τελειόφοιτοι Δημοτικού διάλεγαν την τέχνη της αρεσκείας τους και τη μάθαιναν με έξοδα της παιδόπολης στις καλύτερες σχολές του κράτους και με την αποφοίτησή τους έπαιρναν δωρεάν τα απαραίτητα εργαλεία για τη συνέχεια του επαγγέλματος.
Αυτές τις παιδοπόλεις η μεταπολίτευση και ιδίως το ΠΑΣΟΚ τις έκλεισε γιατί τους ενοχλούσε το όνομα βασίλισσα Φρειδερίκη, ενώ η Νέα Δημοκρατία σφύριζε αδιάφορα. Μετείχα σ’ αυτό το γεγονός στο Δ.Σ. του Εθνικού Οργανισμού Προνοίας (ΕΟΠ) 1986-1993 ως πρόεδρος του Συλλόγου αποφοίτων παιδοπόλεων με αρνητική ψήφο, αλλά δεν έφθανε και δεν συμμετείχα μετά στο πλήρες κλείσιμο των 10-12 παιδοπόλεων που είχαν απομείνει με την αποχώρηση οικειοθελώς το 1950 των τροφίμων.
Αυτή είναι η ιστορία των παιδοπόλεων που έβγαλαν πάνω από 60.000 αποφοίτους – πρότυπα νέων στην κοινωνία.
