Του Έρωτα και της Αγάπης (Χ.ν., 10-2-25)
Posted on 11 Φεβ, 2025 in Δοκιμές | 0 comments
ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ
- Όπως ένας ανθός εμπεριέχει ομορφιά και άρωμα, έτσι κι ο άνθρωπος που αγαπά και αγαπιέται, βρίσκει την ευτυχία και τη γαλήνη, την κατανόηση και τη χαρά της ζωής”.
Σ’ ΕΝΑΝ ΤΡΑΜΠΙΚΟ, κυνικό κόσμο, που ετοιμάζεται για παγκόσμιες αναταράξεις κι αλλοπρόσαλλες οικονομικοστρατιωτικές συγκρούσεις, επανέρχεται στο προσκήνιο το θέμα της ύπαρξης και θέσης του κυρίαρχου όντος που λέγεται άνθρωπος: σκοπός του είναι η αλληλοκατανόηση, η αγάπη και η ειρήνη, η ευδαιμονία και η δημιουργικότητα ή μήπως όλα αυτά σβήνουν μπροστά στους μεγαλοϊδεατισμούς των εγωιστικών σχεδιασμών ορισμένων ηγετών που οδηγούν σε αναταραχή και ακατάπαυστους καταστροφικούς πολέμους; Είναι ικανή η σύγχρονη τεχνολογία, με την Τεχνητή Νοημοσύνη και την τάση μας για συνεχή κέρδη, να εξαλείψει απ’τον άνθρωπο κάθε σ υ ν α ί σ θ η μ α;
ΘΑ ΣΩΣΕΙ, άραγε, η α γ ά π η τον κόσμο ή θα επιτρέπουμε πάντα να κυριαρχεί το θρησκευτικό θεόμορφο, το φυλετικό ή το οικονομικόϊδεολογικο μ ί σ ο ς; (…) Είναι ανάγκη να υπάρχει “παγκόσμια ημέρα” για τον έρωτα και την αγάπη; Προσωπικά ακούω πάντα ευχάριστα εκείνα τα υπέροχα τραγούδια για τον έρωτα και την αγάπη, σε αυστηρή επιλογή και μουσική σύνθεση του Μάνου Χατζηδάκι. Εννοώ το δίσκο “Ο Μεγάλος Ερωτικός” (1972), για τον οποίο είχε πει ο συνθέτης του: “Επρεπε να δημιουργήσω μια ενότητα ύφους και ήχου, (…) μια μουσική πραγματεία, ας μου επιτραπεί η λέξη, περί Ερωτος”. Και πράγματι, αυτό το κατόρθωσε με μια ερωτική “συμπερίληψη” -για να μιλήσουμε με όρους του συρμού- της μαγείας της πρώτης συνάντησης, του φουντώματος της σχέσης, της έκρηξης του ερωτικού πόθου, της εν τέλει συνεύρεσης· έπειτα, της τρυφερότητας και της αναταραχής στη σκέψη του άλλου, του συγκλονισμού “ψυχής τε και σώματος”, της ζήλειας, της επιθυμίας για αποκλειστική ένωση “ψυχών τε και σωμάτων”, της απόκρουσης κάθε εμποδίου για την ευτυχία, του πόνου της στέρησης ή της μη ανταπόκρισης στο ερωτικό κάλεσμα, των ενοχών και τύψεων, του θανάτου. Φυσικά, με επιστέγασμα το άξιον εστί του “κραταιού” έως θανάτου έρωτα!
ΑΛΛΑ, τι προσφέρει μια βαθιά α γ ά π η και τί ένας σαρκικός πόθος; Ο έρωτας ξεκινά από το βλέμμα ή την ακοή, και την επιθυμία να αιχμαλωτίσεις την ομορφιά του άλλου μόνο για τον εαυτό σου! Να, όπως το λένε αισθησιακά μερικά λιανοτράγουδα:
“Τα χείλη σου είναι ζάχαρη, το μάγουλό σου μήλο
Τα στήθη σου παράδεισος και το κορμί σου κρίνο
Να φίλουνα τη ζάχαρη, να δάγκανα το μήλο
Ν’ άνοιγεν ο παράδεισος, ν’ αγκάλιαζα τον κρίνο”
Και στον “Ερωτόκριτο” του Β. Κορνάρου:
“Ο Έρωτας ανυφαντής με πονηριάν εγίνη·
αράχνην ήστεσε ψιλήν, κ’ επιάστηκα εις εκείνη.
Σαν το μωρό εκομπώθηκα, οπού δεν έχει γνώση,
και βουηθισμόν πλιό πού να βρω; και τίς να με γλιτώσει;
“Κι όσο μακραίνω απ’ τη φωτιά, θωρώ πως πλιά με καίγει,
κι ο Πόθος με χειρότερα άρματα με παιδεύγει.
Αυτός λαβώνει από κοντά, κι από μακρά σκοτώνει,
κι ώστε να φεύγω, να γλακώ, με τα φτερά με σώνει”
ΕΤΣΙ, γεννιέται η περιπαθής Ανάγκη να είσαι κοντά στο “πρόσωπο του πόθου σου” που γίνεται δυνάστης σου. Με τον πόνο, την ανυπομονησία, την ελπίδα, την μετ’ εμποδίων συνεύρεση, την παράλυση των μελών, τον ενθουσιασμό, την ερωτική έκσταση, την αγωνία, τη μέθη της κατάκτησης. Κι άλλοτε να, η αμφιβολία, ο φθόνος, η έκπληξη, το μυστήριο, ο φόβος, η θλίψη, η απογοήτευση, το ψυχοσωματικό ξεθεμέλιωμα, η συναρπαγή, η παραφορά, η τρέλα, ο θάνατος…
ΑΝΤΙΘΕΤΑ, η αγάπη συγκατανεύει στην αποδοχή του άλλου (και μετά την “εκπνοή” του πόθου). Είτε νέο, είτε μεγάλο, είτε όμορφο, είτε άσχημο είναι το “έτερον ήμισι”:
“Τι να μου κάνει μια καρδιά, θα θελα να΄ χα κι άλλη,
να σ΄ αγαπώ και με τις δυο και λίγο θα΄ ναι πάλι”.
Στον “Ερωτόκριτο” πάλι, όπου και το απόλυτο δόσιμο (στ. 985-988):
“Με τη ζωή σου είχα ζωήν και με το φως σου εθώρου’,
τα πάθη μου, θυμώντας σου, επέρνου’ σαν ημπόρου’.
Τον εαυτό μου αρνήθηκα, και μετά σένα ήμου’,
στο θέλημά σου ευρίσκετο θάνατος και ζωή μου”
Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ αγάπη στηρίζεται στην ασφάλεια, την αμοιβαιότητα, τον αυθορμητισμό, την παραχώρηση χώρου και ελευθερίας στον άλλο, τη στοργή και φροντίδα, την αφοσίωση, το δόσιμο, την αυτοθυσία, την καταλλαγή, τη σταθερότητα, τη δημιουργικότητα, τη διαύγεια σκέψης, την εμπιστοσύνη, την ειλικρίνεια και αλληλοκατανόηση, την οικειότητα, τον αλληλοσεβασμό, τον συμβιβασμό, την υπομονή, την πληρότητα συναισθημάτων.
… ΜΕΤΑ ΑΠΟ κάποιες δεκαετίες δοκιμασιών της σχέσης μας, καλόν είναι να κοιτάζουμε βαθιά μέσα μας: ας αγαπήσουμε πρώτα τον εαυτό μας έτσι όπως ακριβώς είναι και μετά ας κοιτάξουμε και τον άλλο δίπλα μας· κι ας τον δούμε, όπως ακριβώς είναι. Όχι όπως θα θέλαμε να είναι ή όπως θα ταίριαζε στην φαντασίωσή μας: “ιδανικός σύντροφος” στην ανθρώπινη ζωή δεν υπάρχει. Υπάρχουν προτερήματα και ελαττώματα -και σοφία είναι η αποδοχή τους!
ΑΣ ΑΝΟΙΞΟΥΜΕ την καρδιά μας και ας πούμε στον άλλο όλα αυτά που δεν έχουμε τολμήσει να του πούμε. Ντροπή δεν είναι να λες σε κάποιον πως τον αγαπάς, ντροπή είναι να του λες το “σ΄ αγαπώ”, χωρίς να το αισθάνεσαι, χωρίς να το πιστεύεις. Κι αν ακόμα δεν βρούμε από τον άλλον ανταπόκριση σε όσα νοιώθουμε εμείς γι αυτόν, θα έχουμε κερδίσει τη δύναμη που έχει όποιος τολμάει να εκφραστεί ελεύθερα, χωρίς να υπολογίζει κέρδος ή χάσιμο: αν του ομολογήσουμε απλά και ειλικρινά, χωρίς εγωισμούς και ενδοιασμούς, το τί αισθανόμαστε γι αυτόν, να είμαστε βέβαιοι πως κι αυτός θα κάνει το ίδιο. Το να γίνουμε “μια ψυχή σε δυο σώματα”, ε, αυτό νομίζω πως είναι ο στόχος μιας μακρόβιας, βαθιάς κι αληθινής αγάπης.
Ο ΕΡΩΤΑΣ, ως σαρκική επαφή, αποτελεί το ανάχωμα στη φθορά του ανθρώπινου γένους. Κι αυτό, επειδή ουσιαστικά το σεξ, πλην της ηδονής, αποβλέπει στη διαιώνισή του είδους· όμως, μια “εκ βαθέων” α γ ά π η, μας πάει πιο πέρα: γίνεται η επέκτασή μας στην αιωνιότητα· όχι μόνο με τους απογόνους μας, αλλά και με την κάθε είδους, εμπνευσμένη από αυτήν, δημιουργικότητά μας.
