ΤΕΛΛΟΓΛΟΥ Αλίκη: μια ζωή εμπειρίες, σοφία, συμβουλές, πράξη (Χανιά, 1980)
Posted on 6 Φεβ, 2025 in Κείμενα | 0 comments
Η σοφία, εμπειρία ζωής, της κας Αλίκης Τέλλογλου. Όπως τη γνωρίσαμε στα Χανιά..
[Ξαναγράψαμε για την κα Αλίκη, τη δημιουργό με το Νεστορή της, του περίφημου "Τελλογλείου Μουσείου Τέχνης"
που εδρεύει στη ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ.
Περί Τέχνης, Ταλέντου και Ποίησης, είχαμε την ευκαιρία να τα πούμε από κοντά,
όταν είχαμε την ευλογία να μας επισκεφθεί στην Κρήτη, στα Χανιά, γύρω στα τέλη της δεκαετίας του 1980.
Ξαναδιαβάζοντας, ό,τι συγκράτησα στο μικρό κασετοφωνάκι που είχα και την ηχογραφούσα, φυσικά με την έγκρισή της,
αντιλαμβάνομαι πόσο σοφή, μετρημένη και κατασταλαγμένη γυναίκα ήταν... Στ.Γ.Κ., Φλεβ. 2025]
====================================================
Η ΧΡΕΩΣΗ ΤΟΥ ΤΑΛΕΝΤΟΥ… (Μια άποψη) “Χανιώτικα νέα”, 26 Σεπτ. 1990
* 1
“Άκουσε να δεις,
Όταν πρωτογνώρισα τους ανθρώπους, όταν πρωτογνώρισα τους καλλιτέχνες στην περπατησιά μου – οποιασδήποτε μορφής και να ‘τανε ο καλλιτέχνης, οποιοδήποτε είδος μάλλον κι αν υπηρετούσε…- με γέμισαν μ’ ένα θαυμασμό γι’ αυτό το δώρο που είχαν στη ζωή τους: να ζωγραφίζουν το πρόσωπο του Θεού… Αυτό εγώ λέω ταλέντο!
Με τα χρόνια όμως που πέρασαν και είδα ανθρώπους να έχουν ταλέντο και να το θάβουν – σαν τα χρήματα που έδωσε ο Χριστός, στην Παραβολή των Ταλάντων- μες στη γη…, κατάλαβα γιατί πρέπει να σέβομαι τους ανθρώπους που υπηρέτησαν χρόνια την τέχνη.
Είδα ότι το πρόσωπο του Θεού μπορεί να δίνεται δώρο· αλλά το υλικό που βάζουν μέσα ειν’ δικό τους, του κάθε καλλιτέχνη. Και το πρόσωπο του Θεού ο καθένας το φτιάχνει με το δικό του υλικό. Τόσο πιο τρανό, όσο πιο πολύ βάζει μέσα ο ίδιος ο καλλιτέχνης από εκείνον, απ’ τον εαυτό του…
Λοιπόν από τη στιγμή που παίρνει κανείς στο χέρι του ένα τέτοιο δώρο, αρχίζουν τα χρέη του, σαν τον καλό δούλο!
Χρέος λοιπόν θα πει πρώτ’ απ’ όλα, αυτό το δώρο που έχεις στα χέρια σου… Το σοβαρότερο πράγμα στο Ευαγγέλιο είναι η «Παραβολή των Ταλάντων». Είδες ότι εκεί ο Χριστός είπε: στον ένα υπηρέτη έδωσα 5, στον άλλο 3 και στον άλλο 1 τάλαντο. Δεν υπήρχε ένας Κύριος, τρεις υπηρέτες που τους έδωσε από 5 τάλαντα. Έκανε τη διαφορά.
Δεν παίρνουμε όλοι τα ίδια… Όλοι όμως ΧΡΕΩΝΟΝΤΑΙ!
Εκείνος που έχει 1 χρεώνεται 1, εκείνος όμως που έχει 5, χρεώνεται και τα 5!
…Ξέρεις γιατί οι άνθρωποι μετά τα 40 τους γίνονται καλοί ή κακοί; Διότι το χρέος κάθεται μπροστά τους και αυτοί προσπαθούν να το ρίχνουν πίσω τους. Και τους ενοχλούν όλα: τα γεγονότα, οι περιπτώσεις, όλα τα πράγματα… Στην ουσία όμως ο φταίχτης – κάπου το λέει και ο Έλιοτ – είμαστε εμείς οι ίδιοι… Αυτό να ξέρεις είναι η άποψή μου γύρω από την τέχνη…
Ήμουνα 17 χρονών, όταν έκανα παρέα με φίλους 32-33 χρονών – λαμπρά αστέρια σε μια άγονη εποχή για τη Θεσ/νίκη – και «χάθηκαν» όλοι τους…
Έχουνε γίνει μεσήλικες λυπητεροί και θλιβεροί! Φτηνότεροι απ’ τους ανθρώπους που δεν είχανε κανένα τάλαντο: αλλά αυτοί τουλάχιστον ξεκίνησαν – με τον μικρό τους ορίζοντα – να φτιάξουν μια καλύτερη ζωή… Αυτοί είναι σεβαστοί για μένα, ενώ εκείνοι δεν είναι καν σεβαστοί…
…Μετριότητα, κατά την άποψή μου, δεν υπάρχει παρά μόνο σ’ αυτούς που φχαριστιούνται μέσα σ’ αυτήν. Μπορεί ο καθένας να μεταβάλλει τη μετριότητά του σ’ ένα θαυμάσιο κήπο, αν ξέρει ν’ αγαπά. Μπορεί να κάνει τη γωνίτσα του όμορφη, να τη βγάλει απ’ τη μετριότητα· άλλος μ’ ένα πολύ μικρό λουλούδι του αγρού κι άλλος μ’ ένα τρανό τριαντάφυλλο…
Και οι δυο κάνανε την ίδια δουλειά, μέσα στο δικό τους μέτρο ο καθένας…».
ΣΤ. Γ. ΚΛΩΡΗΣ
=========================================
Η ΧΡΕΩΣΗ ΤΟΥ ΤΑΛΕΝΤΟΥ… (Μια άποψη)
* 2
- «Τάλαντον (το και ταλέντο): Φυσικό προσόν, χάρισμα, εξαιρετική ιδιοφυΐα, δεξιότητα» (ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ)
…Ένα από εκείνα τα τελευταία γαλήνια μεσημέρια του Σεπτεμβρίου – που η πόλη μας, τα Χανιά, κοπάζει απ’ τον θόρυβο των ποικιλόχρωμων και ποικιλώνυμων τουριστών- ο ήλιος επιμένει να παίζει κρυφτό με τις πυκνές φυλλωσιές των δενδροστοιχιών ακόμη…
Στο φαρδύ εξωτερικό πλατύσκαλο κάποιου σπιτιού κάθονται δύο υπερήλικες ξένοι τουρίστες. Φαίνονται αντρόγυνο κι έχουν και οι δυο το ίδιο μεράκι, τη ζωγραφική…Αποθανατίζουν αυτό που τους προσέλκυσε, με γρήγορες, αδρές πινελιές και φωτεινά χρώματα: Ένα «γέρικο» αρχοντικό σπίτι, πνιγμένο στην ώχρα και στο γιασεμί· με περίτεχνες καγκελωτές περιφράξεις, κεραμωτή στέγη, τοίχους τοξοειδείς στην πρόσοψη και ηλιόλουστα μπαλκόνια… Μια ακόμα εικόνα των παλιών Χανιών που «φεύγουν». Μια ασάλευτη ομορφιά που αργοπεθαίνει -σαν την τέχνη- ασφυκτικά κλεισμένη από μπετονένιες κατασκευές και «δύσμορφα, τερατώδη» μοντέρνα οικήματα. Η ζωή σταματημένη εδώ. Μα οι περιηγητές επίμονα και γρήγορα αποτυπώνουν στο χαρτί ό,τι πιθανόν του χρόνου δεν θα υπάρχει πια…
… Ξανάρχονται λοιπόν στο νου μου έτσι οι σκέψεις της κυρίας Αλ. Τέλλογλου (άποψη που εκτέθηκε σ’ αυτή τη στήλη στις 26-9-1990 και συμπληρώνεται σήμερα) γύρω απ’ την αμφιλεγόμενη λέξη ταλέντο.
Μια λέξη που όμως βασανίζει, λεηλατεί ζωές, καταστρέφει σχέσεις, περιθωριοποιεί ή εκτινάσσει στα ύψη της διασημότητας… Αλλά – το λέει ο Τσέχωφ – «ταλέντο, κυρίως είναι η καλλιέργεια του ταλέντου!».
Αυτοί που το έχουν και το αφήνουν να σβήσει γίνονται μετά φθονεροί και πικρόχολοι, για τους άλλους που το έχουν και το καλλιεργούν:
«Οι πιο γεμάτοι χολή άνθρωποι είναι αυτοί που είχαν πόδια ν’ ανέβουν στην κορυφή, αλλά κάτσανε στη μέση της πορείας τους… Γιατί θέλανε την κορφή χωρίς κόπο! Εγώ γι αυτούς δεν έχω οίκτο, γιατί με αηδιάζει η μικροψυχία τους, η φυγοπονία τους». (Αλίκη)
“Αλίμονο στην Τέχνη, αν προχωρούσε με καλλιτέχνες «έτοιμους». Η τέχνη έχει αξία, όταν κατακτιέται, κι όχι όταν προσφέρεται!” (Αλίκη)
Την ομορφιά κυνηγάει και αποτυπώνει, και την ασχήμια της ζωής μας θέλει να διορθώσει, γιατί ο πολιτισμός μας είναι επιρρεπής στην «πλαστικοποίηση» και εμπορευματοποίηση των πάντων. Κι όπου κυριαρχεί το μοντέρνο με την «κονσερβοποιημένη» πια επικοινωνία, έρχεται η τέχνη, το ταλέντο, για να απαλύνει και να ημερώσει αισθήσεις και ένστικτα…
Η τέχνη χαροποιεί τις μέρες και είναι ταλέντο ακόμη και το να είσαι σωστός:
“προτιμώ να κουβεντιάζω με την πεθερά σου, γιατί στον τομέα της μέτριας ζωής της, έκανε ένα όνειρο: να κάνει 4 παιδιά και να τα μορφώσει. Ξόδιασε τη ζωή της γι αυτό που επιθυμούσε…” (Αλίκη)
“Αυτοί όμως που είχανε ταλέντο, αλλά ξόδιασαν τη ζωή τους περιμένοντας την «ευκαιρία»… χωρίς να κουραστούν, είναι αυτοί που είναι μίζεροι και θλιβεροί! Γεμάτο φαρμάκι σήμερα η ζωή τους και πικρόχολοι, με τις ωραίες λέξεις του πεσιμισμού που ξέρουν, βρομίζουν όποια ομορφιά πάει ν’ ανθίσει δίπλα τους…” (Αλίκη)
Χρέωση βαριά το ταλέντο… Και μακάρι να υπάρχει η σωστή προ-παιδεία του καλλιτέχνη, ώστε, όταν έρθει η ώρα, να δώσει ψυχή στην πέτρα ή το ξύλο, το μάρμαρο ή το λόγο, την κίνηση ή τη μουσική. Τότε σίγουρα οι μέρες – όχι μόνο του φθινοπώρου, αλλά όλου του χρόνου θα είναι μέρες πραγματικής δημιουργίας!
ΣΤ. Γ. ΚΛΩΡΗΣ
=================================
