1, Ηταν και ο Φουντουκλής δήμαρχος Κιέβου

• Η Καθημερινή 10 Aug 2024
• Αντώνης Ν. Βενέτης Αναγνώστης

Κύριε διευθυντά

Έίναι ασφαλώς αρκούντως γνωστό ότι ο εθνικός μας ευεργέτης Γρηγόριος Μαρασλής διετέλεσε επί 16 συναπτά έτη δήμαρχος στο μεγαλύτερο λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας, την πόλη της Φιλικής Εταιρείας, την Οδησσό, από το 1878 μέχρι το 1894. Με κάποια έκπληξη όμως, ξεφυλλίζοντας ένα παλιό τεύχος –του τόσο μακρινού πια 2000– του μηνιαίου περιοδικού ΙΣΤΟΡΙΑ, διεπίστωσα ότι και ένας άλλος Ελληνας, ο Ιβάν Φουντουκλής, ή, επί το ρωσικότερον, Φουντουκλέι, διετέλεσε και αυτός δήμαρχος επί 13 έτη, αρχόμενα από το 1839, της μαρτυρικής πρωτεύουσας της Ουκρανίας, του Κιέβου.

Ο πατέρας του, Ελληνας έμπορος της Κωνσταντινούπολης, είχε μετακομίσει στη Ρωσία και κατάφερε γρήγορα να γίνει πλούσιος. Ο γιος του, Ιβάν Φουντουκλής, γεννηθείς το 1804 στην Αγία Πετρούπολη, μετακόμισε το 1831 στην Οδησσό, πλησίον του πατρός του. Αποβιώσαντος αυτού, κληρονόμησε τη μεγάλη περιουσία του, την οποία και υπερμέτρως πολλαπλασίασε. Ετσι, η συντάκτρια του κειμένου του προαναφερόμενου τεύχους της ΙΣΤΟΡΙΑΣ, η Ουκρανή ακαδημαϊκός Ναταλία Τερεντίεβα, χαρακτηρίζει τον ως άνω αναφερόμενο Ελληνα δήμαρχο του Κιέβου ως «ένα μοναχικό φιλάνθρωπο» και απαριθμεί τις κτιριακές κατασκευές με τις οποίες επροίκισε το Κίεβο κατά τη διάρκεια της θητείας του ως δημάρχου, όπως το Πανεπιστήμιο του Αγίου Βλαδιμήρου, το Αστεροσκοπείο, το Δημοτικό Ορφανοτροφείο, κ.λπ. Ακόμα, το 1843 στόλισε το κέντρο του Κιέβου με ένα εντυπωσιακό σιντριβάνι, το οποίο εσώζετο, τουλάχιστον μέχρι τους πρόσφατους βομβαρδισμούς του Κιέβου από τη Ρωσία του Πούτιν, και το οποίο οι κάτοικοι ονόμασαν «Ιβάν» ή «Φουντουκλέι».

Ακόμα, το 1852 εξέδωσε το ογκώδες εκ 1.673 σελίδων σύγγραμμά του με τον τίτλο «Στατική περιγραφή του νομού του Κιέβου» και την ίδια χρονιά ο αυτοκράτωρ Νικόλαος Α΄ τον διόρισε πρεσβευτή στη Βαρσοβία. Το 1874 του απενεμήθη το ανώτατο παράσημο της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, το παράσημο Περβοζβάνογο. Εξάλλου, από το 1869 μέχρι το 1919 ένας από τους κεντρικότερους δρόμους του Κιέβου είχε το όνομα του «Φουντουκλέι».

Απεβίωσε στη Μόσχα το 1880 και ετάφη στο Μοναστήρι του Ντονσκόι, η δε εφημερίδα «Το φύλλο του Κιέβου» έγραψε ότι «εκτός της μεγάλης αξίας ως δημάρχου, τιμίου ανθρώπου και φιλάνθρωπου, είναι ένας από τους αξιόλογους ερευνητές της εποχής μας».

AΝΤΩΝΗΣ Ν. ΒΈΝΈΤΗΣ Μοναστηράκι Δωρίδος

2.-Η µάχη της Χαιρώνειας και ο Ζορζ Κλεµανσό

• Η Καθημερινή  3 Aug 2024

Kύριε διευθυντά

Πρόσφατα το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης φιλοξένησε έκθεση µε τίτλο «Χαιρώνεια, 2 Αυγούστου 338 π.χ.: Μια µέρα που άλλαξε τον κόσµο».

Η µάχη της Χαιρώνειας µεταξύ της ανερχόµενης δύναµης του βασιλείου των Μακεδόνων του Φιλίππου και του νεαρού γιου του Αλεξάνδρου, και των ανεξάρτητων πόλεων του νότου, µε επικεφαλής την Αθηναϊκή ∆ηµοκρατία, την οποία εξώθησε σε σύγκρουση ο ρήτορας ∆ηµοσθένης, έχει µια σηµαντική θέση στην παγκόσµια ιστορία. Σήµανε το τέλος του ιστορικού ρόλου των πόλεων-κρατών. Πρόλαβαν όµως στη σύντοµη ιστορική τους διαδροµή, πλην άλλων, να κληροδοτήσουν στην ανθρωπότητα την επιστήµη, το βασικό συστατικό του δυτικού πολιτισµού.

Ετσι, ένας επισκέπτης της Χαιρώνειας –γενέθλιας πόλης του αθάνατου Πλουτάρχου–, ο ένθερµος φιλέλληνας και δύο φορές πρωθυπουργός της Γαλλίας, ένας οξυδερκής πολιτικός, που διέκρινε πού ξεκινούν τα σηµαντικά γεγονότα από τα εφήµερα περιστατικά, ο Ζορζ Κλεµανσό (+1929), σχολίασε τη µάχη της Χαιρώνειας µε κάποια µελαγχολική διάθεση, ειπών: Ηταν η µάχη της Χαιρώνειας «το τέλος µιας ασύγκριτης στιγµής». Η κορύφωση αυτής της «στιγµής» είναι ο λεγόµενος Χρυσούς Αιώνας του Περικλέους.

Αλλά τι ανέδειξε αυτή η «στιγµή» το περιγράφουν στο µνηµειώδες βιβλίο τους «Ποιος σκότωσε τον Οµηρο;», µε θέµα την αποκατάσταση της ελληνικής σοφίας, οι Αµερικανοί καθηγητές των κλασικών σπουδών Victor Davis Hanson και John Heath. Ετσι, παραθέτω αποσπάσµατα από το παραπάνω βιβλίο, το οποίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις Κάκτος τη δεκαετία του 1990, το οποίο όµως πέρασε σχεδόν απαρατήρητο. Γράφουν λοιπόν στον πρόλογο του βιβλίου τους οι Αµερικανοί καθηγητές:

«Τούτο το βιβλίο ερευνά το γιατί οι Ελληνες είναι τόσο σπουδαίοι και το γιατί είναι τόσο λίγο γνωστοί … µας διδάσκουν ότι οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες της συντεταγµένης πολιτείας, του ελεύθερου λόγου, των ατοµικών δικαιωµάτων, του ελέγχου των στρατιωτικών από τους πολίτες, του διαχωρισµού θρησκευτικής και πολιτικής εξουσίας, της ισοτιµίας της µεσαίας τάξης, της ατοµικής ιδιοκτησίας, και της ελεύθερης επιστηµονικής αναζήτησης, που είναι ζωτικής σηµασίας για την ύπαρξή µας, προέρχονται από τους αρχαίους Ελληνες…

Η ελεύθερη αγορά, η δηµοκρατία, η στρατιωτική δυναµοκρατία, η τεχνολογία, η ελευθερία λόγου και η ατοµικότητα, καλώς ή κακώς, είναι ό,τι επιθυµούν οι περισσότεροι σε τούτη τη γη! Ολα αυτά όµως άρχισαν από τους Ελληνες και µόνο µε τους Ελληνες».

Ακόµα θα µπορούσε να λεχθεί ότι στην ελληνική αντίληψη οι προλήψεις και η λογική δεν υπήρξαν ποτέ στενοί σύντροφοι. Θα προσέθετα επίσης ότι µετά τη µάχη της Χαιρώνειας κυριάρχησε, σε κάποιους τοµείς, η ασιατική υπέρβαση του αρχαίου ελληνικού µέτρου.

ΑΝΤΩΝΗΣ Ν. ΒΕΝΕΤΗΣ Μοναστηράκι ∆ωρίδος

====================================

3.- Ο Νιάρχος, ο ναύαρχος και «ένα ουζάκι»in

• Η Καθημερινή 20 Jul 2024

Κύριε διευθυντά

Με την επιστολή του, η οποία δηµοσιεύθηκε στην «Κ» της 6/6/2024, ο βαθύς γνώστης της Ιστορίας του Β΄ Π.Π., Γιάννης Κ. Θεοδωρόπουλος, εµνηµόνευσε την επέτειο των 80 χρόνων της µεγαλύτερης, παγκοσµίως, στρατιωτικής απόβασης των δυτικών στρατευµάτων, στις ακτές της Νορµανδίας, στις 6/6/1944. Υπενθύµισε ακόµα και την ελληνική συµµετοχή στην ιστορικής σηµασίας απόβαση, αν και η Ελλάδα τελούσε υπό την µπότα της ναζιστικής Γερµανίας.

Παρά ταύτα, σηµαντικές ελληνικές ένοπλες δυνάµεις που κατέφυγαν στην Αίγυπτο, όπου είχε προηγηθεί η εγκατάσταση της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης, συνέχισαν τον πόλεµο κατά των Γερµανών και Ιταλών σε πλείστα σηµεία της Ευρώπης, της Βόρειας Αφρικής και του Ινδικού Ωκεανού. Η δραστηριότητα, όµως, αυτή των ελληνικών στρατευµάτων, τα οποία τελούσαν υπό την ηγεσία της νόµιµης ελληνικής κυβέρνησης, ανήκει σε µία σελίδα της Ιστορίας που έχει µείνει σχεδόν άγνωστη. Προφανώς γιατί –όλα αυτά– δεν ήλεγχε η Αριστερά. Και όπως λένε οι Γάλλοι, «οι κοµµουνιστές αγαπούν ό,τι ελέγχουν». Οπως αναφέρει στην επιστολή του ο προαναφερόµενος επιστολογράφος, κυβερνήτης της κορβέτας «Κριεζής», που έλαβε µέρος στην απόβαση, ήταν ο πλωτάρχης ∆ηµήτριος Κιοσσές από τον Πόρο.

Τα όσα έπονται τα επληροφορήθην από τον αγαπητό µου εξάδελφο, καρδιολόγο Χρήστο Βενέτη, ο οποίος παρότι διανύει την ένατη δεκαετία της ζωής του, παραµένει ακµαιότατος και ενεργός γιατρός. Τον ∆ηµ. Κιοσσέ γνώρισε ως απόστρατο ναύαρχο, όταν ο ίδιος ήταν νεαρός γιατρός του Πολεµικού Ναυτικού και τον οποίο παρακολουθούσε συχνά. Ο ∆ηµ. Κιοσσές, λοιπόν, κυβερνήτης του πολεµικού πλοίου «Κριεζής», έλαβε µέρος στην απόβαση της Νορµανδίας. Ως επίκουρος σηµαιοφόρος ήταν ο µετέπειτα µεγαλοεφοπλιστής Σταύρος Νιάρχος.

Μετά την αποστράτευση του ∆. Κιοσσέ, ο Σταύρος Νιάρχος τον προσεκάλεσε στα γραφεία του, προφανώς για να του προσφέρει κάποια επικερδή θέση.

– Κύριε Ναύαρχε, του είπε, εγώ και το πλήρωµα του «Κριεζής» σας εκτιµούσαµε βαθύτατα στις δύσκολες µέρες του πολέµου. Πείτε µου τι να σας προσφέρω.

Ο Κιοσσές έµεινε λίγο σκεπτικός και είπε:

– Ενα ουζάκι, παρακαλώ…

ΑΝΤΩΝΗΣ Ν. ΒΕΝΕΤΗΣ Μοναστηράκι ∆ωρίδος

————————————–

4.-∆ιάλειµµα! Ωρα για ανέκδοτο

• Η Καθημερινή 25 Jul 2024z

Κύριε διευθυντά

Τα πολιτικά ανέκδοτα «ευδοκίµησαν» κυρίως στις πάλαι ποτέ «Λαϊκές ∆ηµοκρατίες» και στην αποκαλούµενη «Μεγάλη χώρα των Σοβιέτ». Ηταν κατά κάποιο τρόπο µια µορφή αντιπολίτευσης, µοναδική θα έλεγα, κατά της παγιωµένης «Σοσιαλιστικής τάξης» πραγµάτων, η οποία επεβλήθη µε τις λόγχες του «Κόκκινου Στρατού», διετηρήθη για κάποιες δεκαετίες, αυτό το υπόστρωµα πετρωµένων πεποιθήσεων χωρίς έρεισµα, και µε την κυριαρχία αστυνοµικών και µυστικών υπηρεσιών.

Τα ανέκδοτα που κυκλοφορούσαν, «παρανόµως» βεβαίως, τα διέκρινε, κατά το πλείστον, ένας καλά υποκρυπτόµενος αιχµηρός λόγος, που σατιρίζει και αποσυνθέτει. Ενα τέτοιο ανέκδοτο αλίευσα, τις ηµέρες του καύσωνα, από το βιβλίο του Γάλλου συγγραφέα Ζαν Μισέλ Γκενασιά «Η λέσχη των αθεράπευτα αισιόδοξων», βραβείο Γκονκούρ 2009, το οποίο και παραθέτω:

«Τρεις φυλακισµένοι στη µεγάλη χώρα των Σοβιέτ, επί Στάλιν, αλληλοενηµερώνονται γιατί βρίσκονται στη φυλακή.

Εγώ, λέει ο πρώτος, βρίσκοµαι στη φυλακή γιατί πήγα στη δουλειά 5 λεπτά αργότερα. Αυτό θεωρήθηκε σαµποτάζ.

Ο δεύτερος: εγώ κατεδικάσθην γιατί πήγα 5 λεπτά νωρίτερα στη δουλειά. Κατασκοπεία.

Και ο τρίτος: εγώ πήγα ακριβώς στην ώρα µου, αλλά κατεδικάσθην γιατί εκρίθη ότι το ρολόι µου ήταν δυτικής προέλευσης και κατεδικάσθην γιατί αγόρασα δυτικό προϊόν».

ΑΝΤΩΝΗΣ Ν. ΒΕΝΕΤΗΣ,

Μοναστηράκι ∆ωρίδος