ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΡΟΝΗΣΗ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ

• «Αρκετές φορές, ορισμένες φράσεις, ορισμένες λέξεις ή γράμματα, αποκτούν μια ιδιάζουσα επικαιρότητα και γίνονται πολυσύχναστη συνήθεια στο στόμα πολλών, μέχρι να έρθει η επόμενη φουρνιά να εξαλείψει με τη δική της δυναμική την προηγούμενη» (Σαράντης Κρητικός)(1)

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ και τα νομίσματα έχουν κοινή μοίρα. Στην αρχή αστράφτουν· πέφτοντας, όμως, στα χέρια των ανθρώπων, αρχίζει να θολώνει η όψη τους, και με τον καιρό γίνεται δυσδιάκριτη η α ξ ί α τους. Έτσι, καλοσύνη, κακία, διαπλοκή, διαφάνεια, διαφθορά, κάθαρση, έντιμος βίος, ανέντιμη συμπεριφορά, ηθικό, ανήθικο, «πολιτικώς» ορθό και μη ορθό, ανάπτυξη, πρόοδος, δημοκρατία, συγχέονται, ως προς τη σημασία και τα όριά τους. Οι λέξεις ανέκαθεν είχαν μια πραγματική σημασία (αυτή του λεξικού) και μια άλλη αυθαίρετη (που εμείς τους προσδίδουμε).

Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ της Φιλολογίας έχει ως σκοπό και την αποκατάσταση της πραγματικής σημασίας μιας λέξης (κυριολεκτικά/μεταφορικά). Αντίθετα, η πολιτική–με τη δυναμική και τον αυθορμητισμό που την χαρακτηρίζει- επικαιροποιεί παραποιώντας συχνά σημασιολογικά τις λέξεις που χρησιμοποιεί. Ας πούμε, η «επανίδρυση» (του κράτους), η «πάταξη της διαφθοράς», το «κράτος δικαίου», το «σεμνά και ταπεινά», στους αντιπολιτευτικούς λόγους του κ. Καραμανλή δημιουργούσαν την εντύπωση ο ρ θ ο λ ο γ ι κ ή ς χρήσης. Ο κόσμος που ψήφισε τη Ν.Δ. ήλπισε (και ελπίζει) να δει τις λεκτικές αυτές υποσχέσεις να πραγματοποιούνται μέσα στις πραγματικές τους διαστάσεις. Ούσα, σήμερα, κυβέρνηση η Ν.Δ. και βιώνοντας εμείς μια σκληρή πραγματικότητα-με «γαλάζια επανίδρυση», διόλου σεμνότητα και ταπεινότητα, με υπέρμετρη «διόγκωση» της νεοδημοκρατικής διαφθοράς και αλαζονίας-αντιλαμβανόμαστε πως άλλα έλεγε προ εκλογών, ο κ. Καραμανλής, κι άλλα εννοεί και πράττει σήμερα.

Η ΔΥΣΚΟΛΙΑ, συνεπώς, ανάμεσα στη Φιλολογία και την Πολιτική είναι ότι, η μεν πρώτη είναι επιστήμη που ασχολείται με το κύρος (την πραγματική σημασία) μιας λέξης, ενώ η δεύτερη «θέτει-κάθε λέξη- στη διάθεσή της» κατά το δοκούν. Οι λέξεις της κας υπουργού Παιδείας, ας πούμε, ότι οι απεργοί εκπ/κοί είναι «ανέντιμοι» και «προνομιούχοι» έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την πραγματική ζωή τους. Δεν απεργεί κανείς, ειδικά σήμερα, όταν είναι προνομιούχος! Εξάλλου, η Βουλή βρίθει δικηγόρων και νομομαθών των οποίων μέλημα είναι η διαχείριση των εννοιών των λέξεων έτσι, ώστε να επιδέχονται αυτές (μέσω νόμων και άρθρων) πολλές ερμηνείες και παρερμηνείες!

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ στα στόματα των πολιτικών αποκτούν ιδιαίτερη σημασία η οποία εγκλωβίζεται σ΄αυτό που αποκαλούμε «ξύλινη γλώσσα». Έτσι, από τη συχνότητα χρήσης ορισμένων λέξεων αντιλαμβάνεται κανείς, αν ο ομιλών είναι «πράσινος», «γαλάζιος», «κόκκινος» ή οτιδήποτε άλλο. Ειδικότερα, σε προεκλογικές περιόδους έχουμε περιφρόνηση της πραγματικής σημασίας μιας λέξης (ακυρολεξία), αλλά και κατάχρηση των «παραποιημένων» εννοιών. Κι εμείς, όμως, ως απλοί πολίτες, δοθείσης ευκαιρίας, όχι μόνο παρερμηνεύουμε λέξεις (κυρίως όσες έχουν να κάνουν με νόμους), αλλά Προχωρούμε και Παρακάτω…! Εύστοχος ο Σαράντης Κρητικός που μας περιγράφει ορισμένα απ΄ τα παραπάνω σε χιουμοριστικό αρθράκι του («Για ένα γράμμα για πολλές χρήσεις») επισημαίνοντας μεταξύ άλλων:

«Ανάμεσα στα τόσα άλλα, ένα γράμμα τελευταία έχει βγει ανομολογητί στη μόδα, στην επικαιρότητα, στο νησί μας (τη Σύμη) και, ενώ χρησιμοποιείται ευρέως, τεχνηέντως αποφεύγεται μετά βδελυγμίας να ειπωθεί γιατί αποτελεί κοινό μυστικό που δεν πρέπει να ακούγεται» (…) Αυτό το γράμμα, λοιπόν, είναι μεταξύ του Ο και του Ρ (…) Έχει σημασία να παρέχεις το καλύτερο από το καλό κάνοντας και μερικές Παρεκτροπές, μερικές Παρατυπίες βρε αδερφέ, μόνο για εξυπηρέτηση (…)

«Το γράμμα Π, γιατί περί αυτού πρόκειται, έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως τελευταία για να πιστοποιήσει τις υπηρεσίες του στον τουριστικοεπαγγελματικό τομέα, με μια αναίδεια που ξαφνιάζει και εκπλήσσει.

«Ας ξεκινήσουμε με την ανάγκη εξοικονόμησης περισσότερου χώρου και ίσκιου μπροστά σ΄ένα μαγαζί. Αφού, λοιπόν, η ανάγκη εξεύρεσης χώρου αυξάνεται ως ημέραι, λόγω της αύξησης πελατών, παίρνουμε το γράμμα Π και του αλλάζουμε τον αδόξαστο. Του δίνουμε και καταλαβαίνει. Τί κι αν ο Δήμος μάς έχει καθορίσει τα μέτρα. Τί κι αν το κατάστημα δεν δικαιούται να έχει τόσο δυσανάλογο χώρο με τα τετραγωνικά του, εμείς έχουμε τον τρόπο».

«Το Π, λοιπόν, μας δίνει το δικαίωμα. Ανάλογα με την Περίσταση, κάνουμε σιωπηρά μια Προέκταση στο χώρο και βλέπουμε. Αν δούμε ότι κανείς δεν φωνάζει ούτε διαμαρτύρεται, προχωράμε ακάθεκτοι, μέχρι εξαντλήσεως των τραπεζιών ή των πάγκων. Και η λέξη Παρανομία από Π αρχίζει, αλλά αγνοούμε το νόημά της. Ξέρουμε, όμως, να τη χρησιμοποιούμε για τους άλλους, όχι για μας».

«Έχοντας, λοιπόν, Παρακαταθήκη την πρώτη Προέκταση, επιχειρούμε ξανά (…) Κάνουμε μια Προσθήκη στην τέντα και η επέκταση ολοκληρώθηκε για την ώρα. Αν υπάρξει καινούργια ανάγκη για Παρανομία, τη μεθοδολογία τη γνωρίζουμε, άσχετα αν αλλοιώνουμε αυτά που θέτει ο Δήμος και η αρχαιολογία ως όρια. Προέχει η εξυπηρέτηση των πελατών γιατί γι αυτούς γίνονται όλα! Γι αυτούς πέφτουμε σε παραπτώματα, γι αυτούς παρανομούμε, γι αυτούς παλεύουμε! Δεν μας ενδιαφέρει η δική μας ευκολία. Το «κολάϊ» εκείνων θωρούμε…»

«Να σημειώσουμε ακόμα, ότι το γράμμα Π και οπτικά να το δει κανείς, προσφέρεται και ταιριάζει να σηκώνει βάρη! Μοιάζει με τέντα, με πόρτα, σπίτι, και γενικά είναι αυτό που το χρησιμοποιούμε για να φ ο ρ τ ώ σ ο υ μ ε ό,τι ακριβώς θέλουμε παράνομα».

«Αυτή, λοιπόν, η βήμα-βήμα Προέκταση-Προσθήκη και ό,τι αρχίζει από Π που αυξάνει, Προσθέτει και πολλαπλασιάζει το χώρο, δεν μπορεί να εμποδίζεται τώρα πλέον από τις στράτες (δρόμους). Πρέπει να επεκταθεί και εκεί για να μη μένει τόσος χώρος ανεκμετάλλευτος! Αφού πήραμε τα πεζοδρόμια οι στράτες τώρα θα μας πτοήσουν; Όχι φυσικά. Θα το επιχειρήσουμε. Πλάϊ απ΄τις στράτες, πέρα απ΄τις στράτες, θα βρούμε τον τρόπο Παρακάμπτοντας τους Πάντες και τα Πάντα, παρανομούντες Περιστασιακά να Παραστρατήσουμε…» (2)

ΑΠΟΘΕΩΣΗ της Πολιτικής και των συμπαρομαρτούντων του γράμματος Π, τα παραπάνω και κάθε ομοιότητα με τα καθ΄ήμάς (Χανιά) δεν είναι καθόλου συμπτωματική. Αντίθετα, οι Παραποιήσεις λέξεων, οι Παρερμηνείες ν ό μ ω ν, η περιφρόνησή τους, κατάντησαν «εθνικό σπορ». Δυστυχώς, στο πνεύμα της διαστρέβλωσης της «σεμνότητας και ταπεινότητας» προσθέσαμε και το της «μηδενικής ανοχής» (ή μήπως ενοχής;) ξεκινώντας απ΄ τη μη απόδοση ευθυνών σε ημέτερους υπουργούς και κουμπάρους που παρανομούν ασύδοτα… Μήπως, είναι καιρός κι οι λέξεις, αυτοπροστατευόμενες, να δημιουργήσουν το δικό τους «καρτέλ» απαγορεύοντας την «εν ονόματί» τους παραποίησή τους;

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

(1)Σαράντης Κρητικός, στο Αξινίστρεφες (Ένα γράμμα για πολλές χρήσεις), στην εφημερίδα «Η Φωνή της Σύμης», σελ. 7 και 13, φ. 460-461, Ιούλιος-Αύγουστος 2006). Ο Σαράντης Κρητικός είναι συγγραφέας, εκδότης και Δ/ντής της παραπάνω Συμιακής εφημερίδας που βραβεύτηκε από την «Ακαδημία Αθηνών» (1992)

(2)Τα με έντονα γράμματα αποσπάσματα είναι γραμμένα από τον Σαράντη Κρ. Στη «Φωνή της Σύμης». Προσέξτε τον υποβόσκοντα σαρκασμό του αλλά και την ακριβή αποτύπωση του νεοέλληνα «μικροεπιχειρηματία» που μη ορρωδών προ ουδενός και προφανώς «αγωνιζόμενος» για το καλό… όλων μας, αξιοποιεί και το δικό του συμφέρον. Παρανομώντας, φυσικά! (Στ.Γ.Κ.) (8/10/06)