“Θολός Βυθός” και “Τα Παιδοπολίτικα” (Γράφει ο φιλόλογος Γ. ΠΕΥΚΙΑΝΑΚΗΣ)
Posted on 19 Ιαν, 2024 in Τα Παιδοπολίτικα | 2 comments
[Ο Γιώργος ΠΕΥΚΙΑΝΑΚΗΣ είναι ένας καταξιωμένος Χανιώτης φιλόλογος και αρθρογράφος, που πέρασε από όλα τα στάδια της εκπαιδευτικής ιεραρχίας.
Είναι απολαυστικός στις παρέες με τις ιστορίες και τα ανέκδοτα, αλλά και με μια πλούσια πηγή πληροφοριών για το παρελθόν της Κρήτης.
Χαιρόμαστε ιδιαίτερα με τη Χριστίνη για τη συναδελφική φιλία μας, μια και οι τρεις τους, Γεώργιος, Ευτυχία και Χριστίνη είναι φιλόλογοι αγαπημένοι…
Όσο για τις εκδρομές, δεν έχω να πω πολλά…
Γράφει συχνά στα “Χ.ν.” βιώματα και σκέψεις πολιτικές, κοινωνικές, εκπαιδευτικές, πολιτιστικές. Η από κοντά γνωριμία μας είχε τα αγαθά αποτελέσματά της : το 2012 μου χάρισε το ογκώδες και μνημειώδες βιβλίο του “Του κόσμου Κρήτη-Ρουκάκα (Χρυσοπηγή) Σητείας, Κίσσαμος”, έναν πραγματικό άθλο με ιστορικά και λαογραφικά αποθησαυρίσματα για την Κρήτη.
Το βιβλίο αυτό, με εντυπωσιακό περιεχόμενο και πλήθος φωτογραφιών, το παρουσίασα στα “Χ.ν.” στις 24-11-2012)
=============================================
ΘΟΛΟΣ ΒΥΘΟΣ και ΤΑ ΠΑΙΔΟΠΟΛΙΤΙΚΑ
Σχετικά με το βιβλίο του Γιάννη ΑΤΖΑΚΑ, “ΘΟΛΟΣ ΒΥΘΟΣ”, αλλά και το δικό μου “Τα Παιδοπολίτικα-από την απώλεια στην καταλλαγή” (Χανιά, 2023) έγραψε στα “Χανιώτικα νέα” (19-1-24), ο Γ.Π.. Τον ευχαριστούμε ιδιαίτερα μαζί με τον Γιάννη:
Αγαπητέ Σταύρο,
εν πρώτοις Καλή χρονιά,
χρόνια πολλά και υγεία, στην οικογένεια όλη.
Ευχαριστώ για το βιβλίο σου. Τα συναισθήματά μου από την δύναμη της συνοπτικής σου περιγραφής με προκαλουν στο να το ξαναδιαβάσω.
Βέβαια -από δεν ξέρω ποιά πληροφόρηση…κάτι γραφόταν στα Χανιώτικα νέα .., η σύζυγος παράγγειλε τα βιβλία του Γ. Ατζακά…. Τώρα διαβάζω το “Φως της Φονιάς” Όχι λίγο, όχι πολύ μούρχεται στο νου. το του Ελύτη “όπου κιαν σας βρίσκει το κακό αδελφοί όπου κι αν θολώνει ο νούς σας μνημονεύτε ανάλογα κείμενα μιας άλλης προσέγγισης της ζωής.
Το βλογκ σου είναι έργο ζωής,
Κινούμαι βραδέως!
===============
“Θολός Βυθός” (Γ. Ατζακάς), ”Τα παιδοπολίτικα…”(Στ.Γ.Κλώρης)
Μικρή στη μεγάλη ιστορία
“Μέσα στα δίσεκτα χρόνια του εμφυλίου πολέμου-γνωστός και ως ανταρτοπόλεμος- μετά την κατοχή και την μετέπειτα εποχή του αναπόφευκτου διχασμού στις δεκαετίες του ’50 και ’60, μέσα σε συνθήκες απερίγραπτης δυστυχίας και φτώχειας, χιλιάδων νεκρών και αναπήρων, άλλων εκπατρισθέντων και άλλων εξοντωτικώς διωκομένων, χιλιάδες παιδιά πληρώνουν βαρύ το τίμημα ορφάνειας.
Κάποια παιδιά, -το πλήθος τους αδυνατεί και η ιστορία να προσδιορίσει- από τις «ανταρτόπληκτες περιοχές μεταφέρονται στον κόσμο της κομμουνιστικής επικράτειας «σιδηρούν παραπέτασμα», όπου ζούν στον κόσμο μιας άλλης ιστορίας. Από όσο γνωρίζομε οι κυβερνήσεις ευρύτερης συναίνεσης των πιο γνωστών ονομάτων της πολιτικής -Παπανδρέου, Πλαστήρα, Σ. Βενιζέλου, Παπάγου και υστερότερα του Καραμανλή, στο μέτρο του δυνατού προσπάθησαν να επουλώσουν τις πληγές και ν’ ανορθώσουν τον τόπο.
Η επιχείρηση της κοινωνικής πρόνοιας, με την αιγίδα της Βασίλισσας Φρειδερίκης, αναλαμβάνει το έργο «σωτηρίας» των εμπερίστατων ορφανών, περίθαλψης και εκπαίδευσης.
Προς τον σκοπό αυτό ιδρύονται σε διάφορες περιοχές «παιδοπόλεις» -ένα δίκτυο ιδρυμάτων!- στα οποία φιλοξενήθηκαν αρχικά μεγάλος αριθμός παιδιών και που παρά τις αντικρουόμενες πληροφορίες, ως το 1965 αποφοίτησαν 34.000 παιδιά.
“Εμείς εδώ στην Κρήτη οι συνήλικοι αυτών των παιδιών και γενικότερα, τότε αλλά και αργότερα, περιορισμένες γνώσεις ή και καθόλου είχαμε…, μέχρι που ένας άλλος διχασμός, τα μετά της δικτατορίας χρόνια, διαστρέβλωσε το όποιο έργο αυτών των «παιδοπόλεων» – που θάβονται στη σιωπή ή και ακραία συκοφαντούνται.
Ένα από τα βιβλία, «Θολός βυθός» του Γιάννη Ατζακά -εκδόσεις Άγρα– κρατικό βραβείο μυθιστορήματος – ιστορική μυθοπλασία- (2009), αναφέρεται στα της ζωής των παιδοπόλεων και στο συμπαιδοπολίτη του στα ιδρύματα της Βέροιας και Θεσσαλονίκης, Σταύρο Καλαϊτζόγλου, τον εκλεκτό συνάδελφο τον γνωστότατο από την μέχρι σήμερα καθημερινή του παρουσία στα Χανιώτικα Νέα- ο πιο βαθυστόχαστος κειμενογράφος συγγραφέας ποιητής και λογοτέχνης-.
Ο με την δημοσιογραφική υπογραφή Στ. Κλώρης συνέγραψε και ο ίδιος, αλλά περισσότερο και ως προσωπική ιστορία- «Τα παιδοπολιτικά- Από την απώλεια στην καταλλαγή»- Επεδίωξα και είχε την ευγένεια, ο Σταύρος, να μου αποστείλει και το δικό του βιβλίο, την δική του αυτοβιογραφική ιστορία
Από τα βιβλία του συγγραφέα Γιάννη Ατζακά επίσης καθηγητού, και του Στ. Κλώρη μπορεί κανείς να θαυμάσει πώς μέσα στα ερείπια που άφησε πίσω του ένας δεκάχρονος πόλεμος, στη γενικευμένη καταστροφή και την απόλυτη ένδεια, στήθηκαν δεκάδες παιδοπόλεις -σχολεία- και σχολές επαγγελματικής κατάρτισης. Πως βοηθήθηκαν οι καλύτεροι στα μαθήματα και να ολοκληρώσουν πολλοί το Γυμνάσιο αλλα και πολλοί πανεπιστημιακές σχολές. Πόσοι από αυτούς διακρίθηκαν ως επιστήμονες σε πολλούς κλάδους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό!- πολλοί με τεκνοθεσία (;)- και οι άλλοι ως εξειδικευμένοι επαγγελματίες, οι πολλοί, οι ανώνυμοι, δημιούργησαν οικογένειες και πέτυχαν επαγγελματικά.
Ο αναγνώστης μελετητής, δεν δυσκολεύεται ν’ αντιληφθεί την παιδαγωγική φιλοσοφία των παιδοπόλεων, οι οποίες οργανώθηκαν με την βοήθεια εγνωσμένων επιστημόνων της παιδαγωγικής και στελεχώθηκαν το πλείστον από εξαιρετικούς πατριώτες δασκάλους. Όμως οι παιδοπόλεις δεν ήταν κυρίως σχολείο, δεν ήταν και οικοτροφείο. Σ’ αυτές δούλεψαν δεκάδες ομαδάρχες «παιδονόμοι», μάγειροι, τεχνίτες, νοικοκυρές καθαριότητας (;) και ό,τι χρειάζεται ο μικρός στρατώνας, ό,τι εμπλέκεται και απαιτεί η καθημερινότητα των παιδιών με αρνητικούς συνειρμούς και πόνο ψυχής.
“Η εντύπωση μου πέρα από την μοναδική ηθογραφική «παπαδιαμάντεια» φυσιολατρική περιγραφή και των άλλων παράλληλων βιβλίων του Γ. Ατζακά και την απερίγραπτα και μη μεταφραζόμενη συγκίνηση από την «απώλεια στην καταλλαγή»- τη βιωματική καταγραφή των παιδοπολίτικων του Στ. Κλώρη-, ότι τα παιδιά των παιδοπόλεων «της Φρειδερίκης» βίωσαν όσο ανθρωπίνως καλύτερα, τις συνθήκες της ορφάνειας. Απέκτησαν ήθος και πήραν εφόδια με πλήρη πρόσβαση στην εκπαίδευση και την φροντίδα. «Στο απέραντο μαύρο του εμφυλίου” που, ως σημειώνεται και από τον ποιητή Μανώλη Αναγνωστάκη, “όπου η μνήμη δεν μπορεί να ρίξει μια ευφρόσυνη ματιά»- οι παιδοπόλεις έδωσαν στα ορφανά τις βάσεις για ένα πέρασμα από το θολό τοπίο σ’ένα φωτεινότερο μέλλον.
“Τολμούν οι προοδευτικοί ανιστόρητοι δικαιωματιστές, παρά την σημερινή απαιδεία, -μόρφωση χωρίς κόπο (παιδεύω), να ομιλούν ακόμη για καταπιεστική αγωγή αυτών των ιδρυμάτων και «εθνική» προπαγάνδα. Εμείς οι άλλοι, που φοιτήσαμε στα «ευάερα» παγωμένα σχολεία των χωριών μας με 50 μαθητές και ένα δάσκαλο με τα μισά παιδιά ξυπόλυτα ως και τις αρχές του-60, δεν μεγαλώσαμε με την λεγόμενη «αυταρχική» παιδαγωγική του παραδοσιακού σχολείου;
Κι όμως μέσα από την «αγία» στέρηση διαμορφώσαμε σχέσεις, θυμούμαστε δασκάλους και αναπολούμε τα σχολεία της πειθαρχίας μεν, αλλά και του ανυπόκριτου αλληλοσεβασμού συμμαθητών και δασκάλων, αρκετοί από αυτούς ως πρότυπα ζωής μας διαμόρφωσαν.
“Τώρα που όχι ανεξήγητα η βία εξαπλώνεται ως την προεφηβική ηλικία -Bulling-, τώρα που η εργασία στα σχολεία είναι τόσο αμφισβητούμενη και η πρόσβαση στα ΑΕΙ περισσότερο ταξική, μέσω πανάκριβων φροντιστηρίων, κάποιοι ας αφυπνιστούν, η ιστορική κοινωνιολογία, η σύγχρονη παιδαγωγική δεν μπορεί να είναι ξεκομμένες από αξίες και πρότυπα που επί αιώνες σφυρηλάτησαν τις ανθρώπινες σχέσεις. Καίτοι δεν έχομε ορατή ελπίδα, μήπως και πάλι και εκ παλαιάς δεδοκιμασμένης αφετηρίας ορμώμενοι;…”
Κίσαμος- Ιανουάριος 2024, Γ. Πευκιανάκης
=======================================================
Γ. Πευκιανάκης:
18-1-24
Σταύρο και Χριστίνα καλά να είστε και έρρωσθε
με σχετική πνευματική βραδύτητα- τί παραπάνω να μάθωμε; – βίωσα και βιώνω σαν και σε δικό μου παράλληλο σύμπαν εικόνες και μνήμες ” παιδοπολίτικες ” αλλά και τόσα βιώματα ενός άλλου κόσμου. το Blog σου είναι τόσο, που θέλει χρόνο περιδιαβάσματος σε όμορφες διαδρομές. ..και βέβαια βάλε ό,τι νομίζεις.
σας χαιρετούμε
με την εκτίμηση και την αγάπη μας και ανοικτή πρόσκληση.
======================================
Από τον Γ. Ατζακά (19-1-24, στο Σταύρο, για την παραπάνω διπλή προσεχτική παρουσίαση):
Αγαπητέ μου Σταύρο,
διάβασα στα Χανιώτικα Νέα το εξαιρετικό και δίκαιο κείμενο του Γιώργου Πευκιανάκη. Σ’ ευχαριστώ που μου το έστειλες, σ΄ευχαριστώ και για τις ευχές σου για την ονομαστική μου γιορτή.
Σήμερα έλαβα και τις οκτώ ερωτήσεις της Μαρίας Κούβαρη που εκπονεί διδακτορική διατριβή σε Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης σχετικά με την παιδόπολή μας, την Καλή Παναγιά.
Νομίζω ότι έχει απευθυνθεί και σε σένα. Καλή επιτυχία μας!
Χαιρετισμούς στη Χριστίνη
Φιλικά, Γιάννης
Καλε μου φιλε Σταυρο,
Σε ευχαριστω απο καρδιας που μου δημιουργησες την ευκαιρια να διαβασω αυτα τα κειμενα.
Εχω διαβασει τα βιβλια και του Γιαννη και τα δικα σου. Σας θαυμαζω και τους δυο για το δημιουργικο σας ταλεντο, και που οπως αναγνωριζεται και απο τον Γ Πευκισνσκη, φιλολογο και αρθρογραφο .
Ενω δεν σας γνωρισα τα 6 χρονια ( 1952-58 ) στη Παιδοπολη ” Αγιος Δημητριος ” Θεσσαλονικης , ειμαι πολυ ευτυχης που σας εχω γνωρισει απο κοντα και μεσα απο τα βιβλια σας.
Χαιρετισμους στη Χριστινη και Παναγιωτη
Φιλικα, Χρηστος
Χρήστο,
Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.
Το θέμα των παιδοπόλεων “ξαναζωντανεύει”:
-Στην σημερινή ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (27-10-24) στο ένθετο
βιβλίο για τους Βασιλείς (4ος τ. ΠΑΥΛΟΣ Α’)
έχει ένα σημαντικό αφιέρωμα στις παιδοπόλεις.
-Το μυθιστόρημα του Γ. Ατζακά, “Θολός Βυθός” έχει γυριστεί
σε κινηματογραφική ταινία και θα προβληθεί αυτές τις μέρες στη Θεσσαλονίκη!
-Για το βιβλίο μου ο Γενικός Δ/ντής Αρχείων του Μπενάκειου Μουσείου, κ. Τάσσος Σακελλαεόπουλος, μου είπε τηλεφωνικά πως είναι εξαιρετικό και πρόσθεσε με νόημα: ¨ΜΟΝΟΝ ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΕΖΗΣΑΝ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΕΚΕΙΝΗΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ, ΓΡΑΦΟΥΝ ΕΝΤΙΜΑ!”