Αλεξάνδρα Μελά
Posted on 5 Νοε, 2023 in Τα Παιδοπολίτικα | 2 comments
[Για όσους έχουν διαβάσει το βιβλίο μου "Τα Παιδοπολίτικά-Από την απώλεια στην καταλλαγή" (Χανιά, 2023), πιθανόν να τους εντυπωσιάσε η φαινομενικά επίμονη και σκληρή στάση στο θέμα της μόρφωσής μας στις παιδοπόλει, από την κα ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΜΕΛΑ.
(διαβάστε την "ανταρσία", σελ. 96-100)
Οι όροι που επέβαλε, η αλήθεια είναι ότι ήσαν ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΟΙ-, σε κάθε τάξη να βγάζουμε 17 +, ώστε να περνάμε στην επόμενη και να μένουμε στην παιδοπολη ως τρόφιμοι-δεν μας έβλαψαν καθόλου.
Αντίθετα, γινόταν ένα ποιοτικό ξεκαθάρισμα αυτών που ήθελαν πραγματικά τη μόρφωση και την άντεχαν, και των άλλων που δεν την ήθελαν-και πήγαιναν σε τεχνικές σχολές ή σχολές υπαξιωματικών ή στα χωριά τους. Στ.Γ.Κ.)
ΑΛΛΑ ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΜΕΛΑ;
=============================
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΜΕΛΑ
Σύμφωνα με την https://greekarchivesinventory.gak.gr/index.php/wak5-p6et-9x2p
Η Αλεξάνδρα Μελά ήταν κόρη του τραπεζίτη, οικονομολόγου και πολιτικού Ιωάννη Πεσμαζόγλου και της Ειρήνης (το γένος Μιαούλη). Παντρεύτηκε τον Μιχαήλ Μελά, γιο του Παύλου Μελά και της Ναταλίας Δραγούμη, στρατιωτικό που πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους, στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στη Μικρασιατική Εκστρατεία και στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του 1940-1941, και που διετέλεσε υπασπιστής του Βασιλιά Αλεξάνδρου και νομάρχης Κέρκυρας. Απέκτησαν μία κόρη, τη γλύπτρια Ναταλία (Νάτα) Μελά, που παντρεύτηκε τον αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη, και έναν γιο, τον Παύλο Μελά
Η Αλεξάνδρα Μελά, κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου, εργάστηκε εθελοντικά στον Πατριωτικό Σύνδεσμο και στην περίθαλψη των προσφύγων του 1922. Ίδρυσε τη λέσχη Εργαζόμενου Κοριτσιού, της οποίας ήταν πρόεδρος επί 20 έτη, τις Εργατικές Κατασκηνώσεις Βούλας και τις Ελεύθερες Σχολές Κοινωνικής Πρόνοιας. Διετέλεσε αντιπρόεδρος του Σώματος Ελληνίδων Οδηγών και των Λαϊκών Συσσιτίων και έφορος του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός». Στην Κατοχή διετέλεσε μέλος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού.
Μετά τον πόλεμο πρωταγωνίστησε στην ίδρυση των παιδοπόλεων της Φρειδερίκης (Eράνου των βόρειων επαρχιών της Ελλάδας) μαζί με τη Λίνα Τσαλδάρη, αναλαμβάνοντας ποικίλες δράσεις κατά τη διάρκεια λειτουργίας τους. Είχε τιμηθεί με το παράσημο του Αργυρού Σταυρού Ευποιΐας, τον Ανώτερο Ταξιάρχη Ευποιΐας, τον Ταξιάρχη Όλγας και Σοφίας και με μετάλλια (4) του Ερυθρού Σταυρού.
Ο «Έρανος ΄΄Πρόνοια Βορείων Επαρχιών της Ελλάδος΄΄ υπό την Υψηλήν Προστασίαν της Α.Μ. της Βασιλίσσης», γνωστός και ως Έρανος της Φρειδερίκης, είχε ιδρυθεί το 1947. Διοικούνταν από μια πενταμελή Εκτελεστική Επιτροπή και διαχειριζόταν χρήματα από εισφορές, δωρεές και φόρους. Στις δράσεις του πρωταγωνιστούσαν είκοσι περίπου «Εντεταλμένες Κυρίες», εθελόντριες, μέλη της ανώτερης αστικής τάξης. Αρχικά ο στόχος του Εράνου ήταν η περίθαλψη των «ανταρτόπληκτων», οι οποίοι το 1949 αποτελούσαν περίπου το 10% του ελληνικού πληθυσμού (700.000) και σε αυτό το πλαίσιο πραγματοποιήθηκε και η ίδρυση των Παιδοπόλεων.
Από το καλοκαίρι του 1947 που ιδρύθηκε ο Έρανος έως το τέλος του χρόνου δημιουργήθηκαν επτά Παιδοπόλεις με «προσφυγόπουλα» ορφανά, εγκαταλελειμμένα ή άπορα. Ειδικά για την ίδρυση της Παιδόπολης στην Καβάλα, η Αλεξάνδρα Μελά έπαιξε σημαντικό ρόλο.
Ο αριθμός των τροφίμων των Παιδοπόλεων δεν είναι επακριβώς γνωστός. Υπολογίζεται σε 18.000 «περίπου» σύμφωνα με τις εκθέσεις του Εράνου, ενώ άλλες αρχειακές πηγές μιλούν για 13-14.000.
Ο Έρανος συνέχισε τη δράση του και μετά το τέλος του Εμφυλίου, ανανεώνοντας κάθε έξι μήνες την άδεια λειτουργίας του. Τον Ιούνιο του 1950, από τις 53 Παιδοπόλεις διατηρήθηκαν 13, ενώ ταυτόχρονα άρχισαν να ανοίγουν στη Βόρεια Ελλάδα τα «Σπίτια του Παιδιού». Στις αρχές του 1950 άρχισε και την έκδοσή του το περιοδικό “η Παιδόπολις”, το οποίο στη συνέχεια μετονομάστηκε “Το σπίτι του Παιδιού”. Το 1956, όταν η Λίνα Τσαλδάρη ανέλαβε το υπουργείο Προνοίας, ο Έρανος μετονομάστηκε σε «Βασιλική Πρόνοια» και η Αλεξάνδρα Μελά έγινε Διευθύντρια.
[Πηγές σύνταξης βιογραφικού: Who is Who, 1965. Τασούλα Βερβενιώτη, «Καλλιόπη Μουστάκα: αρχηγός Παιδόπολης Αγία Σοφία Βόλου», Αρχειοτάξιο 10/2008, σ. 186-199. http://nikhistor.blogspot.gr/2007/10/blog-post_10.html, https://www.myheritage.gr, υλικό του αρχείου]
Φίλε, Σταύρο, γειά σου,
επιθυμώ να κάνω κάποιες διευκρινίσεις σχετικά με τίς παιδοπόλεις (Λητή και Ωραιόκαστρο κατασκηνωτικές με τελική εγκατάσταση στην Θεσσαλονίκη), όπου σας βρήκα εγώ στις 4 ‘Ιανουαρίου 1948 σ’ ενα παραδοσιακό κτίσμα και ονομαζόταν “Αγία Ειρήνη”
Από τον Ιούλιο του 1947 μέχρι το κλείσιμό της το φθινόπωρο του 1950, δέχθηκε 753 παιδιά και 52 άτομα προσωπικό.
¨Αγιος Κωνσταντίνος” ‘Ιωαννίνων,
‘Απόστολος Παύλος” Λαρίσης και “‘Αγιος Γεώργιος” Καβάλας, Σεπτέμβριος 1947.
Όλες οι άλλες παιδοπόλεις έχουν ιδρυθεί μετά το 1948.
(Στοιχεία από το πρωτότυπο αρχείο Προνοίας – από πολύγραφο).
Υ.Γ. Πήρα κάοια στοιχεία από το αρχείο της Πρόνοιας που βρίσκεται στην ‘Εθνική Τράπεζα και εκείνες τις ημέρες έκαναν ψηφιακή αντιγραφή του αρχείου της ‘Αλεξ. Μελά και δεν μπόρεσα να δω κάτι σχετικό.
Ευχαριστούμε,
ιδιαίτερα τον αγαπητό Λέοντα,
“διορθωτή-ή συμπληρώνοντα- της μνήμης μας”
πάντα βάσει στοιχείων.
Να είναι καλά!