1.- Καταφύγιο γαλήνης και προόδου, κατά τον Εμφύλιο, οι παιδοπόλεις της Φρειδερίκης

Αντώνης Βενέτης, Κ, 02.09.2023

Κύριε διευθυντά

Η εκτεταµένη αναφορά της «Κ» της 16.7.2023 στην κηδεία της βασίλισσας Φρειδερίκης (1981) µου δίνει την αφορµή ν’ αναφερθώ συνοπτικά στο µέγιστο έργο της ζωής της, που ήταν, κατά τη διάρκεια της ανελέητης εµφύλιας διαµάχης, η δηµιουργία των παιδοπόλεων της «Βασιλικής Πρόνοιας», οι οποίες φιλοξένησαν χιλιάδες ορφανά παιδιά αµφοτέρων των αντιµαχόµενων παρατάξεων, πάντοτε κατόπιν αιτήσεως των κηδεµόνων ή και των ίδιων των παιδιών, χωρίς διακρίσεις ή άλλους διαχωρισµούς, χωρίς να µας δηλητηριάζουν µε ανώφελα µίση και µάταιους διχασµούς. Αυτό το τόσο πολύπλοκο και πολυσύνθετο έργο, µπορεί αδιστάκτως να χαρακτηριστεί µοναδικό και ανεπανάληπτο. Ισως πρέπει να ανατρέξουµε στον Ρωµαίο αυτοκράτορα Τραϊανό (98-117 µ.Χ.) για να βρούµε τόσο γενναία και σωτήρια µέτρα υπέρ των απροστάτευτων παιδιών.

Η αείμνηστη βασίλισσα επέλεξε για την επιτυχία της τιτάνιας προσπάθειας που ανέλαβε ό,τι καλύτερο διέθετε η ελληνική κοινωνία. Μεταξύ αυτών και η κορυφαία Ελληνίδα παιδαγωγός Καλλιόπη Μουστάκα, του κύκλου του Ευαγγέλου Παπανούτσου και του παπα-Γιώργη Πειρουνάκη. «Οι παιδοπόλεις ήταν ένα καταφύγιο γαλήνης και προόδου για τα παιδιά που είχαν ανάγκη προστασίας στις δύσκολες ημέρες του Εμφυλίου και αμέσως μετά», όπως επιγραμματικά το διατύπωσε ο παιδίατρος Κώστας Μπαρμπής, ο οποίος τελείωσε το Δημοτικό στις παιδοπόλεις σε ηλικία 15 ετών. Αριστούχος στο Γυμνάσιο πέτυχε εκ των πρώτων στην Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ και σταδιοδρόμησε, λίαν επιτυχώς, στην Ανατολική Αττική.

Παρά ταύτα, ιδίως μετά τη μεταπολίτευση, η Αριστερά, κυρίαρχη στον τομέα της κουλτούρας, δαιμονοποίησε τη Φρειδερίκη, ακριβώς για τον σωτήριο ρόλο που έπαιξε στη ζωή χιλιάδων τροφίμων η παραμονή τους στις παιδοπόλεις, και κυριολεκτικά τη μετέβαλε σε σάκο του μποξ και της προσάπτουν πλείστα όσα, ανύπαρκτες καταστάσεις και καταφανή ψεύδη. Ποικιλώνυμοι «ιστορικοί», «ερευνητές» της μεταπολίτευσης, οι πλείστοι των οποίων αγνοούν προκλητικά τις πρωτογενείς πηγές πληροφόρησης, που είναι αποκλειστικά οι τρόφιμοι, κατασκευάζουν μύθους –«φασιστικά κάτεργα οι παιδοπόλεις της Φρειδερίκης»–, τους οποίους αναπαράγουν διά της συνεχούς επαναλήψεως, τις προβάλλουν ακαταπαύστως και έτσι τις μεταβάλλουν σε πεποιθήσεις, οι οποίες κατά τις αντιλήψεις τους δεν χρήζουν ερεύνης.

Τη μνήμη της Φρειδερίκης για τη συγκεκριμένη δραστηριότητά της δεν την υπερασπίζονται ούτε οι πάλαι ποτέ «Ηρακλείς του Στέμματος» ούτε οι θαυμαστές της λενινιστικής ηθικής (το να λέμε την αλήθεια είναι αστική προκατάληψη). Την υπερασπίζονται όμως οι χιλιάδες τρόφιμοι, που πέρασαν τις φιλόξενες πύλες των παιδοπόλεων και ιδίως οι γιοι και οι θυγατέρες των ανταρτών του λεγόμενου ΔΣΕ, που πέρασαν χρόνια και χρόνια σε αυτές, ποτέ βιαίως αλλά πάντα με τη συναίνεση των κηδεμόνων τους και φρονώ ότι μεγαλύτερος έπαινος για τη νεκρή βασίλισσα δεν μπορεί να υπάρξει.

Προτείνω λοιπόν στους παραπάνω αναφερόμενους «ιστορικούς» και «ερευνητές» να ανατρέξουν στην ιστοσελίδα «Εφήμερος Λόγος» του καθηγητή της Γαλλικής Φιλολογίας Σταύρου Καλαϊτζόγλου, ο οποίος διετέλεσε τρόφιμος παιδοπόλεων 14 ολόκληρα χρόνια, για να διαπιστώσουν από πρωτογενείς πηγές το επίπεδο των παιδιών των παιδοπόλεων. Ακόμα τους προτείνω και τα βιβλία: «Κεραύνια Ορη» εκδόσεις Ι. Σιδέρης, του καρδιολόγου Χρήστου Βενέτη. «Σκόρπιες μνήμες», του φιλολόγου Ελληνικής και Αγγλικής Φιλολογίας Περικλή Λεύκα, εκδόσεις Ελκυστής. «Τα παιδοπολιτικά, από την απώλεια στην καταλλαγή», του φιλολόγου της Γαλλικής γλώσσας Σταύρου Κλώρη. «Επιστολές», εκδόσεις ΑΡΜΟΣ, του επίτιμου δικηγόρου Αντώνη Βενέτη. «Η εποχή της φωτιάς» εκδόσεις Επίκεντρο, του γιατρού Βασίλη Σάνδρη. «Μνήμες που δεν έσβησε ο χρόνος», του αείμνηστου γεωπόνου Κώστα Δήμου. «Ορεινό – το μπαλκόνι του Πωγωνίου», του δασκάλου Χαράλαμπου Βαλερά. «Το ηλιοβασίλεμα της ξενιτιάς», εκδόσεις Τσώνη, Μελβούρνη 2004, της Βασιλικής Πάζιου – Τζιώκα, κόρης αντάρτη του ΔΣΕ με τέσσερα παιδιά στο αντάρτικο και πέντε στις παιδοπόλεις της Φρειδερίκης. Γράφει: «Αν και πέρασα τόσο ωραία στο χωριό μου, ήμουν χαρούμενη που βρέθηκα πάλι στην παιδόπολη, στο δικό μου περιβάλλον. Η φτώχεια που είδα στο χωριό μου αυτές τις μέρες με έκανε να αισθανθώ για μία ακόμα φορά απέραντη ευγνωμοσύνη για τη βασίλισσα Φρειδερίκη». (Αντ. Βενέτης)

===========================================

2.- Παιδοπόλεις Φρειδερίκης και μια άλλη άποψη

∆ηµήτρης Γεωργαντάς “Κ, 16.09.2023 • 21:50

Κύριε διευθυντά

Στις 2 Σεπτεµβρίου, ο επίτιµος δικηγόρος και τακτικότατος επιστολογράφος Αντώνης Βενέτης έγραψε την επιστολή µε τίτλο «Καταφύγιο γαλήνης και προόδου, κατά τον Εµφύλιο, οι παιδοπόλεις της Φρειδερίκης» όπου σκιαγραφεί την τότε βασίλισσα σαν τη µάνα όλων των κατατρεγµένων Ελλήνων, παιδιών τότε, που τα έσωσε εντάσσοντάς τα στις παιδοπόλεις της.

Ξεκινάει την επιστολή του µε το «Η εκτεταµένη αναφορά της “Κ” στις 16/7/2023 στην κηδεία της βασίλισσας Φρειδερίκης (1981) µου δίνει την αφορµή…». Σε απάντηση του άρθρου εκείνου της «Καθηµερινής» δηµοσιεύθηκε δική µου επιστολή στις 22/7/2023: «Κείµενο χάδι σε φιλοβασιλικούς». Ο τότε συντάκτης του εµφάνιζε τον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο να ασπάζεται το χώµα της χώρας µας! Αυτόν, τον οποίο ήθελε να την καθυποτάξει στη δική του χούντα των στρατηγών του!

Ενθουσιασµένος ο κ. Βενέτης από εκείνη τη δηµοσίευση παραθέτει τη δική του εµπειρία στις παιδοπόλεις, αφού ήταν «παιδοπολίτης για 7 χρόνια», για να εξάρει το «µέγιστον έργον της ζωής της» (της Φρειδερίκης), παραθέτοντας βιβλία από άλλους παιδοπολίτες, που έβρισκαν την τότε διαβίωσίν τους εκεί σαν σε παράδεισο.

Υπάρχει και η αντίθετη άποψη που βρίσκει κανείς στο βιβλίο «Θολός βυθός» του Γιάννη Ατζακά, εκδόσεις Αγρα. Εκεί γράφεται: «Υπάρχει πάντα µέσα του η βαθιά χαρακιά που άφησε το πέρασµα από τις µετεµφυλιακές εκείνες παιδοπόλεις – ένδοξους βασιλικούς τόπους υποταγής και χειραγώγησης, σταθµούς καθαγιασµένους µόνο κατ’ όνοµα. Απόστολος Παύλος, Αγιος Χαράλαµπος, Καλή Παναγιά, Αγιος ∆ηµήτριος, Αθήνα, Βέροια, Θεσσαλονίκη, 1949-1955».

Επίσης στη Βικιπαίδεια, που ο κ. Τάκης Θεοδωρόπουλος την θεωρούσε κάποτε µη αξιόπιστη (όταν αµφισβητούσε ότι έκαψε βιβλία ο Μεταξάς στη δικτατορία του, αλλά παραδέχτηκε τέλος ότι η Βικιπαίδεια έλεγε αλήθεια) βρίσκουµε και τα παρακάτω:

Ο Σπύρος Μαρκεζίνης στο έργο του Σύγχρονη Πολιτική Ιστορία της Ελλάδας, τοµ. 2ος, σ. 282-283 αναφέρει: «Με την επιστροφή του Γεωργίου Β΄ στην Ελλάδα το Σεπτέµβριο του 1946, µαζί µε το “∆ιαδοχικό ζεύγος” (Παύλος – Φρειδερίκη), ο ∆ιάδοχος ζήτησε από τον Μαρκεζίνη να καταρτίσει πρόγραµµα δραστηριότητας για τη Φρειδερίκη». «Αποφασίστηκε η ενασχόληση της ∆ιαδόχου… και µε την προστασία της παιδικής ηλικίας». Και προσθέτει ο Μαρκεζίνης: ∆υστυχώς η βασίλισσα επιθυµούσε να έχει παντού ανάµιξη, να επεκτείνει τη δραστηριότητά της σε τοµείς οι οποίοι ουσιαστικώς ανήκαν στο κράτος.

Σε άλλο σηµείο της Βικιπαίδεια βρίσκουµε από τη διδακτορική διατριβή της Ελένης Παπαγεωργίου «Το “παιδοµάζωµα” κατά τον ελληνικό εµφύλιο πόλεµο». Πάντειο Πανεπιστήµιο, Αθήνα 2008, σελ. 37, τα εξής: «Η κοινωνική δράση των ανακτόρων υπήρξε ένας τρόπος άσκησης πολιτικής και µία προσπάθεια κατοχύρωσης της θέσης του παλατιού αλλά και της ίδιας της Φρειδερίκης προσωπικά στην πολιτική αρένα». Και συνεχίζει η κ. Παπαγεωργίου, σελ. 42: «Οι µαρτυρίες των τότε παιδιών επηρεάζονται από τις προσωπικές πολιτικές πεποιθήσεις… για άλλους υπήρξαν κέντρα πλύσης εγκεφάλου και φιλοβασιλικής προπαγάνδας».

Ο Τάκης Καµπύλης έγραψε στην «Καθηµερινή» στις 9/4/2008 το άρθρο «Η τραγωδία των παιδιών στα χρόνια του Εµφυλίου». Εκεί αναφέρει για την υπόθεση «Αγ. Στυλιανός» Θεσσαλονίκης. «Από το 1950 και µετά έγιναν αποκαλύψεις για πώληση χιλιάδων παιδιών για υιοθεσία κυρίως στις ΗΠΑ».

Ο Μαρκ Μαζάουερ στο βιβλίο του «After the war was over», Princeton University Press, σ. 98-100 αναφέρει: «Στα περισσότερα µέρη τα παιδιά υποβάλλονταν δύο φορές την εβδοµάδα σε “πολιτική αγωγή” και τραγουδούσαν τραγούδια εξυµνώντας “τη µητέρα µας, τη γλυκιά βασίλισσα Φρειδερίκη, που µας έσωσε από τους συµµορίτες”».

Καλή η φιλοβασιλική εξιστόρηση του κ. Βενέτη, που ωραιοποιεί την προσωπικότητα της Φρειδερίκης. Η δραστηριότητα της οποίας όµως είχε πολιτικές προεκτάσεις, που έβλαψαν τραγικά τη χώρα µας, όπως αποστασία, χούντα κ.λπ.

Ευτυχώς το δηµοψήφισµα του 1974, µας γλίτωσε από το καρκίνωµα του παλατιού.

==============================================================================================

3.-Παιδοπόλεις: Από τις αφηρημένες θεωρίες στις βιωμένες εμπειρίες

Αντώνης Βενέτης

Η αναφορά πρόσφατης επιστολής μου στην «Κ» σε μια συγκεκριμένη δραστηριότητα της Βασίλισσας Φρειδερίκης, η οποία αφορούσε την ίδρυση και λειτουργία των λεγόμενων παιδοπόλεων, την περίοδο της ανελέητης εμφύλιας διαμάχης, οι οποίες απεδείχθησαν σωτήριες και επωφελείς για χιλιάδες παιδιά των δύο αντιμαχόμενων παρατάξεων, που πέρασαν τις φιλόξενες πύλες τους. Σημειώνω ότι την εποχή εκείνη το σύνολο των ανήλικων παιδιών, που ήταν ορφανά, ήταν περίπου 350.000, από τα οποία 35.000 ήταν ορφανά από αμφότερους τους γονείς.

Η επιστολή μου αυτή προκάλεσε μια επιθετική απάντηση από έτερο επιστολογράφο, με μια απόχρωση προσωπικής αντιπαράθεσης, με την οποία μου αποδίδει εκφράσεις που ποτέ δεν εχρησιμοποίησα και «ενθουσιασμούς» που ποτέ δεν εξέφρασα και η οποία, φρονώ, δεν αρμόζει με το επίπεδο της «Κ». Προφανώς δεν υπήρξε τρόφιμος παιδοπόλεων και έτσι το περιεχόμενο της επιστολής θυμίζει θολό τοπίο και επικαλείται πρόσωπα και στοιχεία παντελώς άσχετα με το θέμα των παιδοπόλεων.

Η μόνο αναφορά είναι ενός παιδοπολίτη και σ’ ένα τσιτάτο του λογοτεχνικής μάλλον επινόησης. Για το ίδιο θέμα ακριβώς ο ομότιμος καθηγητής της Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Στρασβούργου και πρώην Πρόξενος της Ελλάδος, στην ίδια πόλη κ. Αστέριος Αργυρίου, με υπερδεκαετή παραμονή σε παιδοπόλεις της Φρειδερίκης, καταθέτει: «Βρήκα στις παιδοπόλεις (1948) πολύ ανθρώπινες συνθήκες… Δεν μας έκαναν πλύση εγκεφάλου… Ποτέ δεν μας ασκήθηκε ψυχολογική βία… ή άλλος επηρεασμός». (Αδέσμευτος Τύπος 10-9-2006).

Επειδή ο χώρος δεν επαρκεί για μια πληρέστερη απάντηση, παραθέτω μαρτυρίες τροφίμων, αγνώστων εις εμέ, όπως αυτές περιλαμβάνονται στο εκδοθέν πρόσφατα βιβλίο του γιατρού Βασίλη Σάνδρη – μη παιδοπολίτη -, από τις οποίες σαφώς προκύπτει ότι οι παιδοπόλεις ήταν απολύτως απαραίτητες και απεδείχθησαν άκρως επωφελείς για τους τροφίμους των. Ο τίτλος του βιβλίου είναι, «Ήταν μια εποχή της φωτιάς» εκδ. ΕΠΙΚΕΝΤΡΟΝ.

– Σελίνης Στέργιος «Τελικά ο Στέργιος με πρωτοβουλία της μητέρας του θα εισέλθει στην παιδόπολη της Λάρισας, «Εκεί μόλις πήγαμε, μας δέχθηκαν σαν να είμαστε παιδιά τους, μας περιποιήθηκαν, μας έπλυναν, μας έντυσαν και περνούσαμε πολύ καλά, φαγητά και τέτοια, δεν είχαμε κανένα παράπονο.

- Καρνάβα – Μπορδόχα Ζωή. «Ο πατέρας σκοτώνεται το 1944 από τους Γερμανούς. Η μητέρα εκτελείται στο Μεζούρλο ως συνεργάτης των ανταρτών. «Σκέφτηκε η γιαγιά μου, και την ευγνωμονώ γι’ αυτό, να με βάλει στη παιδόπολη».

– Τσολάκη – Λάσκου Άννα. Ο πατέρας πεθαίνει μετά την εξορία στη Μακρόνησο. Ο θείος από την πλευρά της μητέρας, επίσης αριστερός, φροντίζει να εισαχθούν οι δύο αδελφές, το 1951, στην παιδόπολη της Λάρισσας. Τον αδελφό επειδή ήταν μικρός δεν τον δέχτηκαν… ακολούθησε στην παιδόπολη αργότερα.

(Αντώνης Ν. Βενέτης, Μοναστηράκι Δωρίδος)

==============================

4.-Παιδοπόλεις και «παιδομάζωμα»

• Η Καθημερινή  23 Sep 2023

Κύριε διευθυντά

Πρόσφατα δημοσιεύθηκαν στην αγαπητή «Καθημερινή» επιστολές, του κ. Αντώνη Βενέτη, καθώς και του κ. Δημήτρη Γεωργαντά, γνωστών και τακτικών επιστολογράφων, που αφορούσαν το θέμα των παιδοπόλεων της Φρειδερίκης κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου. Είναι γεγονός, και είναι φυσικό να υπάρχουν και διιστάμενες απόψεις. Ομως, ενώ ο κ. Βενέτης καταθέτει την προσωπική του εμπειρία, διότι υπήρξε τρόφιμος αυτών, ο κ. Γεωργαντάς πασχίζει, δίκην συνηγόρου υπεράσπισης ή κατηγορίας, να βρει επιχειρήματα εναντίον της μίας, όμως, μόνον πλευράς.

Για να βοηθήσω στη σωστή ενημέρωση, θα ήθελα ν’ αναφέρω ότι προ τριών μηνών εξεδόθη από τον εκδοτικό οίκο Θεσ/κης «Επίκεντρο Α.Ε.» το βιβλίο «Ηταν μια εποχή φωτιάς» του Βασίλη Σάνδρη. Ο συγγραφέας, σαν βάση του βιβλίου του αναζήτησε, βρήκε και κατέγραψε, ύστερα από πολυετή προσπάθεια, 174 συνεντεύξεις επιζώντων της εποχής του Εμφυλίου και αρκετοί απ’ αυτούς υπήρξαν τρόφιμοι στις παιδοπόλεις της Φρειδερίκης, όπως και άλλοι συμμετείχαν στο «παιδομάζωμα». Τα κείμενα των συνεντεύξεων έχουν κατατεθεί στην έδρα Προφορικής Ιστορίας του Παν/μίου Θεσσαλίας. Διαβάζοντας λοιπόν τις αυθεντικές μαρτυρίες των ανθρώπων αυτών που έζησαν τα γεγονότα και είναι όλων των πολιτικών αποχρώσεων, μαθαίνει κανείς από πρώτο χέρι όλη την αλήθεια και μάλιστα από διασταυρωμένες πηγές. Ιδιαίτερα για το «παιδομάζωμα» ο συγγραφέας αποκαλύπτει για πρώτη φορά ένα απαγορευμένο θέμα για τους ιστοριογράφους της Αριστεράς, που αφορά την «επαναδιαλογή», το οποίο τεχνηέντως αποσιωπάται. Πρόκειται για μια πολύ μεγάλη συμβολή στην ιστορική αλήθεια. Επαναδιαλογή ήταν ο διαχωρισμός των παιδιών του παιδομαζώματος και η επαναπροώθησή των στο μέτωπο των μαχών, όσων ήταν κυρίως 15 και 16 ετών. Από τα 2.000 περίπου τέτοια παιδιά, ελάχιστα επέζησαν. Δίκαιη κρίση είναι η σύγκριση, όπως θα έλεγε και ο Γεώργιος Παπανδρέου.

ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΚΟΥΦΑΚΗΣ

Οφθαλμίατρος Λάρισα

======================

… ΚΑΙ Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ!

Επιστολές και διαμάχη για τις παιδοπόλεις, στην εφημερίδα “Η Καθημερινή” Σεπτ. 2023

5.-Θέμα: Το «όχι» Ζολώτα στη Φρειδερίκη

7.-Παιδοπόλεις: μια τελευταία απάντηση

Αισθάνομαι κάπως άβολα που καταφεύγω και πάλι στις στήλες της «Κ» για τις παιδοπόλεις, αλλά όταν το περασμένο Σάββατο23-9- διάβασα επιστολή αναγνώστη σας για το ίδιο θέμα, αντελήφθην ότι έγραφε προφανώς για κάτι που σαφώς αγνοούσε.

Πλην άλλων χαρακτηρίζει την δημιουργία των παιδοπόλεων «αμφιλεγόμενη». Τι εννοεί ότι δεν ήσαν απαραίτητες; Δεν αναρωτιέται, πως θα επιβίωναν, σε μια ανελέητη εμφύλια διαμάχη, 350.000 ανήλικα ορφανά από έναν γονέα, εκ των οποίων 35.000 ορφανά από δύο γονείς;

Κάτι άλλο που αγνοεί είναι ότι η είσοδος των ανηλίκων παιδιών στις παιδοπόλεις, προϋπέθετε απαραιτήτως συναίνεση του κηδεμόνος ή ελλείποντος αυτού, συναίνεση του ιδίου.

Αν ο κ. Γυμνασιάρης – ο επιστολογράφος – ανατρέξει στο «Αρχειοτάξιο», ετήσια έκδοση του ΑΣΚΙ του έτους 2008, θα διαπιστώσει ότι η «Βασιλική Πρόνοια» αναφερόμενη στον εμφύλιο πόλεμο, χαρακτήριζε τα δρώμενα «λυπηρά γεγονότα», εξ άλλου τα παιδιά των παιδοπόλεων προήρχοντο σχεδόν αποκλειστικά από αγροτικές περιοχές και οι γονείς τους κατά την δεκατία του 1940, είδαν τα χωριά τους όσο και τις περιουσίες τους να καταστρέφονται και να μην μπορούν ούτε στοιχειωδώς να συντηρήσουν τα παιδιά τους, και όχι «μέθυσοι» ή «ναρκομανείς» όπως όλως αστόχως, λόγω πλήρους αγνοίας του θέματος, υπονοεί ο επιστολογράφος.

Στις παιδοπόλεις κυριαρχούσαν οι αρχές της αριστείας και η αντίληψη ότι για να ξεφύγεις από την μιζέρια, απαιτείται ατομική προσπάθεια. Ουδεμία προπαγάνδα, πολιτικής φύσεως, ανεπτύσσετο και στο περιοδικό «Παιδόπολη», που διενέμετο στους τροφίμους, συνηργάζοντο η συντάκτρια του ύμνου του ΕΛΑΣ, Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη, ο Μάρκος Αυγέρης, ο ανεπανάληπτος σκιτσογράφος Μποστ (Μποσταντζόγλου) κλπ. Τους δε γενικούς κανόνες της παιδαγωγικής επεξεργάστηκε η κορυφαία Ελληνίδα παιδαγωγός Καλλιόπη Μουστάκα, η οποία δεν διεκρίνετο για τα φιλοβασιλικά της αισθήματα.

Ελπίζω, κ Διευθυντά, να μη χρειαστεί να επανέλθω για το θέμα αυτό στις φιλόξενες στήλες σας, αλλά όταν γράφονται «άρατα και κούρατα», κατά μία πελοποννησιακή έκφραση, για κάτι που εσύ βίωσες επί επταετία, είναι δυνατό και επιτρεπτό θα έλεγα, να μην απαντάς;

Αντώνης Ν. Βενέτης,

Μοναστηράκι Δωρίδος