… Της Κοιμήσεως (Χ.ν., 15-8-23)
Posted on 16 Αυγ, 2023 in Σχόλια | 0 comments
… ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ
Ι.-ΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ στην πόλη των Χανίων μια περικαλλής εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, είναι εκείνη- η μεγάλων διαστάσεων- που βρίσκεται αναρτημένη σε τοίχο της εκκλησίας των “Αγίων Αναργύρων”.
Η ΕΙΚΟΝΑ (φωτό, 1), διαστάσεων 1.40μ Χ 1.20μ., νομίζουμε ότι εκτός από την ευλάβεια και τον σεβασμό που εμπνέει για το “κοιμώμενο”, γλυκύτατα ζωγραφισμένο, πρόσωπο της Παναγίας, αποτελεί και ένα αριστούργημα της βυζαντινής τεχνοτροπίας, πιθανόν της περίφημης Κρητικής Σχολής Δαμασκηνού (16ος αι. μ.Χ.)
ΓΡΑΦΕΙ ο Ν. Τωμαδάκης στη μονογραφία του για τους “Αγίους Αναργύρους”-τον “παλαιό καθεδρικό ναό των Χανίων” (1969)-τα εξής (απόσπασμα) σχετικά με την εικόνα της Κοιμήσεως: “… Η Παρθένος έχει κοιμηθεί γλυκύτατα επί της νεκρικής κλίνης. Ο υιός της την προσβλέπει προσηνής, κρατών την εν είδει βρέφους ψυχήν της, περιστοιχιζόμενος υπό τεσσάρων αγγέλων λευκοφορούντων, ύπερθεν δ’ ύπταται χερουβείμ. Υψηλότερα δύο άγγελοι, κρατούντες ρήσεις ανά χείρας προσκαλούν την Θεομήτορα προς τα ουράνια σκηνώματα. Οι Απόστολοι, ένδεκα δεξιά και εξ αριστερά, με λύπην προσβλέπουν το σκήνωμα και αλλήλους…” κ.λπ.
ΑΝΑΡΩΤΙΕΤΑΙ λοιπόν κανείς, πώς αυτή η περίφημη σχολή Μιχαήλ Δαμασκηνού κατάφερε να αφήσει τέτοια αριστουργήματα πίσω της. Αυτό σημαίνει ότι είχε προηγηθεί προεργασία δεκαετιών αλλού: πρέπει, μετά την άλωση της Πόλης (1453), η ανάπτυξη της βυζαντινής αγιογραφίας-και όχι μόνο- να βρήκαν πρόσφορο έδαφος στην Κρήτη των Ενετών. Βλέπουμε λοιπόν στην εικόνα της Κοιμήσεως μια σύνοψη όλης της περίφημης και ανυπέρβλητης βυζαντινής καλλιτεχνική παράδοσης που μεταφέρθηκε από την Πόλη και συνεχίστηκε στην Κρήτη. Αλλά και αλλού, εκτός της οθωμανικής αυτοκρατορίας, ως ένα μικρό προανάκρουσμα της μεγάλης Αναγέννησης που θα ακολουθούσε στην Ευρώπη (Quattrocento), με εκκίνηση από τη βόρεια Ιταλία.
ΙΙ.-ΣΗΜΕΡΑ και πάντα, η Γιορτή της Κοιμήσεως, μάλιστα “εν μέσω θερμού καλοκαιριού”, αποτελεί μια ανάσα δροσιάς, πίστεως, ευφρόσυνης συνάντησης συγγενών στα χωριά, πανηγύρεων, γλεντιών, παραδοσιακών χορών κ.λπ. Ό,τι δηλαδή χαρακτηρίζει μια πορεία ανθρώπινης ζωής με ανάπαυλες στο δρόμο. Από κοντά και το όνειρο, η ευχή, ο ρεμβασμός, η προσδοκία, η ποίηση. Πλην του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, είναι κι ο Τάκης Παπατσώνης που μας προσκαλεί έμμεσα να τον ακολουθήσουμε στην αναζήτηση της Παναγίας σε μια φανταστική “Εκκλησιδίτσα”, για μια “διαρκή και αιώνια θύμησή” Της. (Τ. Κ. Παπατσώνη, «Εκλογή Α΄», Αθήνα, Ίκαρος, σ. 78-79, απόσπασμα)
“… Σε ερημικιά βουνοκορφήν όλο φυτεία, μια Εκκλησιδίτσα αν ορθωνόταν,
ήθελα να την κατοικώ μ’ έναν Ιερέα και με τον Κύριο σκέπη και βοηθό μου,
σε διαρκή και αιώνια θύμηση της Παναγίας που ανέβη το Όρος,
παντοτινής μου έκστασης περιλουσμένος ξωτικιά γαλήνη, εντός Ονείρου υμνητικού.» Χρόνια πολλά… (Στ.Γ.Κ.)
========================
ΕΙΔΗΣΕΙΣ “ΕΙΔΙΚΩΝ”
ΣΕ ΕΠΟΧΕΣ, όπως αυτή που ζούμε, η εξειδίκευση έγινε θεσμός. Έτσι, είναι φυσικό αυτή να ενυπάρχει και στις κάθε λογής “ειδήσεις”. Στα χρόνια που ένα κινητό, ένα τάμπλετ η ένας Η/Υ, με σύνδεση στο Διαδίκτυο παρέχουν μια υπερπληροφόρηση, έρχονται οι τηλεοπτικές ή ραδιοφωνικές ειδήσεις με τους “ειδικούς” επί παντός του επιστητού για να προσελκύσουν την προσοχή μας.
ΠΟΥ να βρεθεί λίγος χώρος, για προσωπική σκέψη και αναστοχασμό;
ΟΛΑ σού σερβίρονται έτοιμα από ειδήμονες, σπεσιαλίστες του είδους τους, λένε. Έτσι, στην οικονομική κρίση μας συνόδευαν οι οικονομολόγοι με τις “δημιουργικές” καταστροφικές λογιστικές τους που κόντεψαν να μας αφανίσουν ως χώρα· στην πανδημία οι επίφοβοι λοιμωξιολόγοι έκρουαν τον κώδωνα θανάτου κάθε μέρα · στον ρωσοουκρανικό πόλεμο οι διεθνολόγοι προλέγουν πότε θα λήξει ο πόλεμος- που ποτέ δεν λήγει· στην ελληνοτουρκική διένεξη οι εκατέρωθεν έμπειροι διπλωμάτες αλληλοδιαπληκτίζονταν “κομψά” · στην ακρίβεια, μάς προεκυψαν τα “ειδικά” καλάθια του Άδωνη· στους σεισμούς αναδύονται πάντα κάποιοι σεισμολόγοι· στις εκλογές οι εκλογολόγοι και τώρα στην κλιματική αλλαγή έχουμε κάτι Πυθίες- μετεωρολόγους, με τις ζοφερές προβλέψεις τους.
ΠΑΝΤΟΥ κυριαρχεί, ως δεύτερο συνθετικό, η λέξη λ ό γ ο ς…
Νά’ χαμε, λοιπόν, και μερικούς ορθολογιστές που να μας λένε την αλήθεια…! Όχι αυτή που θέλουν ή θέλουμε να ακούσουμε, αλλά αυτή που πράγματι συμβαίνει και είναι μπροστά μας. (Στ.Γ.Κ.)
