[Με τον Γιάννη ΑΤΖΑΚΑ, αγαπητό φίλο, συμπαιδοπολίτη ('Καλή Παναγιά", Βέροια) συμβιώσαμε στην ωραία παιδόπολη, εκεί στις υπώρειες του Βερμίου με θέα τον απέραντο κάμπο της Ημαθίας.

 

 

(Στη φωτογραφία από την παιδόπολη "Καλή Παναγιά", ο Γ. Ατζακάς είναι 5ος από αριστερά -πρώτη σειρά-κρατάει μερικώς το μεγάλο Πρωτομαγιάτικο στεφάνι. Εγώ είμαι στην ίδια σειρά 2ος από αριστερά και ο Μάκης 4ος. Στους ορθίους , πλην πολλών συμμαθητών,  είναι και το διδακτικό προσωπικό του σχολείου, όπως και η κα Άννα Παπαδοπούλου-η αρχηγός)

 

"Σόκαιροι (1941), με διαφορετικές αφετηρίες πόνου και εμπειριών ο καθένας, προσπαθήσαμε να περισώσουμε-όπως και πολλοί άλλοι παιδοπολίτες-τα βιώματά μας από μια τρομακτική περίοδο της ελληνικής μεταπολεμικής ιστορίας: τον λεγόμενο "εμφύλιο", έναν από τους πιο αιμαχαρείς και ανθρωποκτόνους πολέμους στην ελληνική ιστορία. Το 2011 δώσαμε από κοινού στην εφημερίδα το ΒΗΜΑ συνέντευξη στη δημοσιγράφο κα Λένα ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ εκθέτοντας ο καθένας τις παιδοπολίτικες εμπειρίες του.

ΣΥΜΦΩΝΕΙ ή δεν συμφωνεί κανείς με τις απόψεις του Γ. Α., δεν μπορεί να μη παραδεχθεί την επιδέξια γραφή του (βραβευμένη με κρατικό Α' βραβείο, 2009-'Θολός Βυθός"), τον πλούτο γνώσεων, την αστείρευτη και πλούσια ικανότητά του στην περιγραφή καταστάσεων, ψυχοσυνθέσεων κ.ά.

Κι έτσι κι αλλιως, αισθάνομαι περήφανος που υπήρξαμε συμπαιδοπολίτες και παραμένουμε φίλοι.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ένα από τα τελευταία του βιβλία,  που μου έστειλε , με τίτλο "Η σπηλιά", είναι αξιόλογο για το περιεχόμενό του

και εντυπωσιακά αποκαλυπτικό για τον αναστοχασμό του σχετικά με ιδεολογίες και πιο συγκεκριμένα

με ό,τι ο καθένας μας πιστεύει και κάποτε διαψεύδεται. Στ.Γ.Κ.]

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ! ΕΙΝΑΙ ΘΑΥΜΑΣΙΟ ΣΤΗ ΓΡΑΦΗ ΤΟΥ!

===================================================================

 

Γιάννη Ατζακά, “Η σπηλιά”, έκδ. “Αγρα”, 2018]

=====================================

 

 

 

Αγαπητέ μου Γιάννη,

(…)

 

Διάβασα και αγάπησα τη “σπηλιά” σου.

 

“Γνώριμη γραφή, αιώνια η διαμάχη του εμείς με το εσείς-τους ”άλλους”.

 

Η εξομολογητική ματιά σου σ’ ένα παρελθόν, στοιχειωμένο από ωραίους μεν αγώνες συνοδευόμενους όμως συχνά κι από ιδεολογικές ή “φιλικές” προδοσίες με “συντροφικά μαχαιρώματα”, είναι εξαιρετική στην παρουσίαση και ανάλυση.

Τα έχει αυτά η ιστορία, και αναμενόμενη είναι πάντα μια ώριμη αυτοκριτική.

Εκείνη η πλειστάκις αναφορά-επανάληψη της αινιγματικής ρήσης του Νικολάι Γκόγκολ

(“Πίστεψες, φίλε μου πως θα μπορούσαν ποτέ οι “νεκρές ψυχές” να εναντιωθούν στο άδικο,

στην αδικία που μας έγινε;”), εκτός από τη δραματικότητά της, νομίζω πως είναι και μια κραυγή αγωνίας

για την πορεία μιας ουτοπικής ιδεολογίας, της κομμουνιστικής, στον 21ο αιώνα.

Έτσι, η τελική πίκρα που αναδύεται από το βιβλίο σου έχει την αιτία της: είναι ακριβώς η ίδια με του Στρατή Τσίρκα, του Άρη Αλεξάνδρου, του Χρόνη Μίσσιου, του Νίκου Καρούζου και πολλών άλλων που “βγαίνοντας από το κήτος” αποχαιρετούν με τον τρόπο τους τις “εσωτερικές” κομματικές ντιρεκτίβες και επιβολες. Κι αυτό νομίζω πως είναι το δράμα των γνήσιων, αλλά και λογικών αριστερόφρονων της χώρας.

 

Είναι, άραγε, η “σπηλιά” σου το καθαρτήριο των “μεγάλων ιδεών”, της “εμπιστοσύνης στην αγαθότητα των ανθρώπων”, της “αφοσίωσης των φίλων” και παρόμοιων ηχηρών;

 

Η εμβόλιμη αφήγησή σου (“Διωγμός”) είναι συγκλονιστική και κυριαρχεί στο τρίπτυχό σου (Εξορία, Διωγμός, Κίρκη). Όχι μόνο γιατί ο Λεντάκης πέρασε από μύρια τόσα κύματα για να επιβιώση, αλλά και επειδή στιγμές στιγμές κυριεύεται από εύλογες διακυμάνσεις ιδεολογικής αυτοκριτικής σχετικής με το είναι του και τους άλλους. Αρέσει ο ελεγειακός τόνος που υιοθετείς στο “αφιέρωμά” σου στο φίλο Ίωνα. Νομίζω πως αξίζει αυτή η μικρή ωδή να αφιερωθεί σε όλους εκείνους που λένε το μεγάλο Όχι όταν χρειαστεί. Το παράλογο της απόλυσής σας (Ίωνας, Θέμης), μόνο ένας Ιονέσκο θα μπορούσε να καυτηριάσει με το ιδιότυπο χιούμορ του.

 

Η “σπηλιά” σου αποτελεί άραγε, μια διαθήκη ενός φτασμένου και ώριμου δημιουργού ή μήπως είναι μια μικρή πρόκληση για ένα “νέο” μανιφέστο, μια μοντέρνα αναδιατύπωση προταγμάτων μιας εσαεί ουτοπικής αναζήτησης;

 

Αρέσει η οξεία και ειλικρινής ψυχαναλυτική θέση ατόμων και ολόκληρης χώρας σε μια περίοδο ανέμελης “μεταπολιτευτικής” πλαστής ευμάρειας, παρόλο που τα σημάδια της επικείμενης μπόρας-οικονομική κρίση- φαίνονταν ήδη στον ορίζοντα. Οι πολιτικοί μας λάκισαν, πολύ πριν το 2008…

 

Αρέσει πολύ η ενδελεχής ενασχόληση με τα καταπιεστικά συνειδησιακά προβλήματα που θέτουν οι ¨σχολάρχες” (το αδηφάγο “κεφάλαιο”) στο εκάστοτε προσωπικό τους (υπαλλήλους αναλώσιμους), έστω κι αν αυτό -το προσωπικό, (εδώ οι Ίωνας και Θέμης)-είναι ελευθερόφρονα και “ανυπότακτα”, αλλά ευλογημένα και αγαπημένα από όλους, άτομα.

Ποτέ μου δεν φανταζόμουν το ανελεύθερο status quo (μάλιστα ανεκτό κι από τους γονείς!) που υπάρχει στην ιδιωτική εκπαίδευση. Στην οποία, κακά τα ψέμματα, όλοι οι πολιτικοί μας -αριστεροί και δεξιοί- ονειρεύονται να στείλουν, με το αζημίωτο φυσικά, τους βλαστούς τους…

 

Έτσι ο καταγγελτικός σου λόγος, αμείλικτος αλλά εδραζόμενος σε απτά γεγονότα, είναι ένα ντοκουμέντο-πιθανόν από τα ελάχιστα που υπάρχουν- για την “εσωτερική κατάσταση” στην ιδιωτική εκπαίδευση. Πρόκειται για μια μελανή καταγραφή της αέναης μάχης φωτός εναντίον σκότους- το οποίο δυστυχώς στο τέλος επικρατεί. Νομίζω πως ο “Διωγμός” σου (σσ. 69-111) θα έπρεπε να διδάσκεται στα πανεπιστημιακά Τμήματα που ασχολούνται με την Ιστορία της Εκπαίδευσης.

 

Η “σπηλιά” σου, Γιαννη μου, αποτελεί για μένα ένα χρονικό μιας γενιάς εκπαιδευτικών-της δικής μας-προ ή μεταπολιτευτικής, που είτε στο δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα εργαστήκαμε με ζέση και ενθουσιασμό, απερχόμαστε δυστυχώς ηττημένοι. Άλλα ονειρεόμασταν, άλλα βρήκαμε, άλλα αφήσαμε…

Αν υπάρχει ένας τομέας στον οποίο τίποτε δεν διορθώνεται-όλοι οι καθηγητές μας στο Στ’ Γυμνάσιο τον αποκαλούσαν “η τελευταία τρύπα της φλογέρας” ή “ο τελευταίος τροχός της αμάξης”- όπου τίποτε δεν κινείτα, όσα επιχρίσματα (“μεταρρυθμίσεις”) κι αν δέχεται-αυτός είναι ο της Ελληνικής Εκπαίδευσης.

 

Τελικά, νομίζω πως το αρχικό παράθεμα του Πολυβίου (Ιστορία, 1.14.6) που βάζεις πριν από τα του “Διωγμού” του Ίωνα, περιέχει συνοπτικά τα πάντα που αφορούν σε μια αντικειμενική ιστορική αφήγηση:

 

“Ώσπερ γαρ ζώου των όψεων αφαιρεθεισών

αχρειούται το όλον, ούτως εξ ιστορίας αναιρεθείσης

της αληθείας το καταλειπόμενον αυτής ανωφελές

γίνεται διήγημα…”

 

Έρρωσο και Χαίρου τη ζωή, τους αγαπημένους σου και τη δημιουργία

 

Στ.Γ. Καλαϊτζόγλου (Στ.Γ.Κλώρης) Ιουν. 2023

===================================

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΚΙ ΑΥΤΟ ΣΤΑ “Χανιώτικα νέα” (25-9-23) Πρόκειται για το ίδιο κείμενο σε εκτενέστερη και στοχαστικότερη μορφή:

https://www.haniotika-nea.gr/mia-spilia-monia-periskepsis-kai-aytokritikis-1/

==========================================================

Οι δε αντιδράσεις στη νεότερη παρουσία του βιβλίου, τόσο από τον συγγραφέα όσο και από φίλους είναι πιο κάτω:

Για το βιβλίο “η σπηλιά”, του Γιάννη ΑΤΖΑΚΑ, Άγρα, 2018

(παρουσίαση στην εφημερίδα “Χανιώτικα νέα” (18/10/23), και αντιδράσεις):

 

 

1.-Γράφει ο Γιάννης ΑΤΖΑΚΑΣ, συγγραφέας του βιβλίου κι αγαπητός συμπαιδοπολίτης:

 

“Αγαπητέ μου φίλε,

η ανάρτηση της «Σπηλιάς» στον Εφήμερο λόγο, εκτός από την τιμή, μου έδωσε και μεγάλη χαρά για την εξαίρετη και γενναιόδωρη κριτική της αποτίμηση.

Σε διαβεβαιώνω, Σταύρο, πως είσαι από τους λίγους, τους μετρημένους στα δάχτυλα του ενός χεριού που συνέλαβαν απόλυτα την πρόθεση, και το νόημα αυτής της αδικημένης νουβέλας. Οι «νεκρές ψυχές» έμειναν άλαλες, εσιώπησαν.

Περισσότερο όμως με συγκίνησε το εισαγωγικό σου σημείωμα. Μετά από πολλά του «κύκλου τα γυρίσματα», έχουμε, φαίνεται, βρει και σταθεί σε ένα δίκαιο και τίμιο σημείο ισορροπίας, για να ατενίσουμε, επιτέλους, με νηφαλιότητα και να αποχαιρετήσουμε ίσως εκείνα τα ατέλειωτα βασανισμένα χρόνια μας, τα ποτισμένα με μικρές άδολες χαρές και σιωπηλή θλίψη.

Εμείς αναρρώνουμε στο Χορευτό της Ζαγοράς του Πηλίου, μετά από μια σοβαρή μικροχειρουργική επέμβαση της Γιώτας για στένωση σπονδυλικής στήλης.

 

Σου ευχόμαστε και πάλι ένα καλό καλοκαίρι με την αγαπημένη σου Χριστίνη.

Σας χαιρετούμε με την αγάπη μας

Γιάννης και Γιώτα

====================

2.-και πάλι ο ίδιος για την παρουσίαση του βιβλίου στα “Χ.ν.”

 

27-9-23

Παλιέ μου φίλε,

η αφοσίωση και η φροντίδα σου για τη, δόλια ίσως, αδικημένη αυτή νουβέλα μου μού χάρισε μεγάλη χαρά και αληθινή συγκίνηση. Υπάρχει τουλάχιστον, ως φαίνεται, μια αγνή κοινοκτημοσύνη των αναμνήσεων, που κατάγεται από τη χώρα των παιδικών μας χρόνων και που δικαιώνει δεσμούς άδολους και πιο δυνατούς από τα δεσμά των ιδεολογιών και των προκαταλήψεων.

 

Ακόμη μια φορά σ’ ευχαριστώ, γιατί, εκτός από την αρχική ευθύβολη, αλλά και γενναιόδωρη, «πρόσληψη» της Σπηλιάς, με τη δημοσίευση στα Χανιώτικα Νέα προσέδωσες στην κριτική σου, εκτός από περισσότερη ευρυχωρία, και μια πιο περίοπτη θέση.

 

Χαιρετισμούς στη Χριστίνη.

Με την αγάπη μου

Γιάννης

================