Για ” Τα παιδοπολίτικα-από την απώλεια στην καταλλαγή” (Χανιά, 2023). Γράφει ο Αντ. ΒΕΝΕΤΗΣ, δικηγόρος
Posted on 17 Ιουν, 2023 in Τα Παιδοπολίτικα | 0 comments
Για Τα παιδοπολίτικα-από την απωλεια στην καταλλαγή”, βιβλίο του
Σταύρου Καλαΐτζόγλου (Στ. Γ. Κλώρη) Χανιά, 2023 (αυτοέκδοση)
————————————————————-
Γράφει ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΒΕΝΕΤΗΣ:
“Κάθε ψεύτικη ιδεολογία
τελειώνει με αίμα.
Πρόκειται όμως για το αίμα
των άλλων.” (Αλμπέρ Καμύ (+1960)
“Χωρίς βαρύγδουπες εκφράσεις, με νηφαλιότητα και ήπιους τόνους, χωρίς μεγαλόστομες διακηρύξεις, ο καθηγητής
Γαλλικής φιλολογίας Σταύρος Καλαϊτζόγλου, περιγράφει, πλην άλλων, την τραγική ιστορία της στενής οικογένειάς
του και την μακρόχρονη παραμονή του στις παιδοπόλεις της Φρειδερίκης.
Αποκαλύπτει – χωρίς κραυγές και μίσος – την κρυφή ιστορία αυτής της αποτρόπαιης περιόδου της «κόκκινης
τρομοκρατίας», η οποία, εξακολουθεί να είναι βυθισμένη σε ανεξερεύνητα σκοτάδια ή πλήρως διαστρεβλωμένη.
Σ’ ένα χωριό προσφύγων της Κεντρικής Μακεδονίας, που δεν κατοικείται από «μπουρζουάδες» ή γαιοκτήμονες,
αλλά από χωρικούς που τους βαρύνει μια ανείπωτη φτώχεια, ο Σταύρος ανασύρει από το έρεβος της λήθης, την
τραγική και αιματηρή ιστορία της οικογένειάς του, η οποία, κατά τη διάρκεια της «κόκκινης τρομοκρατίας»
κυριολεκτικά ξεκληρίζεται από ομάδες που ήλεγχε το Κ.Κ.Ε.
Έτσι ο πατέρας και ο θείος του σκοτώνονται τον Μάρτιο του 1944, από την «ένδοξη αντίσταση» του ΕΛΑΣ.
Ακολουθούν μετά το 1946, ο μαρτυρικός θάνατος του παππού, τον οποίον βρήκαν «καρφωμένο στον κορμό
ενός δένδρου και μισοφαγωμένο από λύκους!»
Λίγους μήνες μετά εκτελούνται δημοσίως η γιαγιά και η 16χρονη κόρη της και, πλην άλλων, μια μάνα με το εξάμηνο μωρό της και ένας τυφλός βοσκός… Πυρπολούν ακόμα οι «Ιππότες της ελευθερίας» το μικρό σπίτι της οικογένειας του Σταύρου και το σχολείο του χωριού…
Η αποδεκατισμένη οικογένεια φτάνει μέχρι την Θεσσαλονίκη, για να παραδώσει το μικρό Σταύρο σε παιδόπολη, που
τότε είχαν ιδρυθεί με πρωτοβουλία της Βασίλισσας Φρειδερίκης (1947).
Έτσι ο συγγραφέας φωτίζει το σωτήριο ρόλο που έπαιξαν οι παιδοπόλεις, για χιλιάδες ορφανά παιδιά,
τα οποία δεν είχαν τις δυνατότητες, ούτε στοιχειωδώς να επιβιώσουν από τις αποδεκατισμένες οικογένειές τους.
Αντώνης Βενέτης
“Στις παιδοπόλεις κυριαρχούσαν οι αρχές της αριστείας και η αντίληψη ότι η ζωή απαιτεί ατομική προσπάθεια.
Ακόμα δεν μας δηλητηρίασαν με μάταιους διχασμούς ή ανώφελα μίση. Το λέω αυτό γιατί και εγώ, με αίτηση του
πατέρα μου βρέθηκα τρόφιμος των παιδοπόλεων, εις τις οποίες εισήχθην, το 1955. Προηγουμένως, από το 1948,
βρέθηκα στη «Λαϊκή Δημοκρατία» της Ουγγαρίας, απαχθείς, εν αγνοία του απόντος πατρός μου, από τους αντάρτες
του λεγόμενου Δ.Σ.Ε. ευρεθείς έτσι, από τα βουνά της Μουργκάνας στους κάμπους της Ουγγαρίας, απ’ όπου επέστρεψα το 1954.
Ο μικρός Σταύρος παρέμεινε στην παιδόπολη 14 εν όλω χρόνια, και εξήλθε, επιτυχών μεταξύ των πρώτων στη Γαλλική Φιλολογία του Α.Π.Θ. για να σταδιοδρομήσει λίαν επιτυχώς στη Δημόσια εκπαίδευση.
Σε κάποιο σημείο του βιβλίου του, ο Σταύρος αναφέρεται στον Μανόλη Αναγνωστάκη, κατά τον οποίον: «το χρώμα του Εμφυλίου είναι μαύρο, ένα απέραντο, απ’ άκρη σ’ άκρη μαύρο και η μνήμη δεν μπορεί να ρίξει πουθενά μια ευφρόσυνη ματιά».
Προφανώς ο αείμνηστος ποιητής δεν γνώριζε τον θετικό και σωτήριο ρόλο που έπαιξαν οι παιδοπόλεις στα χιλιάδες παιδιά που φιλοξένησαν, θα διαπίστωνε ότι μέσα στο «μαύρο του Εμφυλίου», υπήρχε ένα ξέφωτο, εις το οποίο, όπως επιγραμματικά το διετύπωσε ο παιδίατρος Κώστας Μπαρμπής: «οι παιδοπόλεις ήταν ένα καταφύγιο γαλήνης και προόδου για παιδιά που είχαν ανάγκη προστασίας στις δύσκολες ημέρες του Εμφυλίου και αμέσως μετά».
Δεν θα αναφερθώ στις λογοτεχνικές αρετές του βιβλίου, αλλά αδιστάκτως θα ειπώ, ότι αν η χώρα δεν ήτο, ούτως ειπείν, αιχμάλωτη της αριστερής κουλτούρας, η Ακαδημία Αθηνών, λίαν επαξίως, θα απένειμε στον συγγραφέα τον προσήκοντα έπαινο.
Περαίνων ο πειρασμός δεν με αφήνει να μην σχολιάσω κάτι που ελέχθη από έναν γνωστό ιστορικό του Εμφυλίου, ο οποίος εδήλωσε, κάπως υπερηφάνως θα έλεγα, ότι ο πατέρας του, εχολώθη τα μέγιστα όταν κάποιο στέλεχος της δεξιάς, υπεύθυνος για την διανομή της βοηθείας τους ΟΥΝΡΑ, τον απέκλεισε από την διανομή και έτσι δεν του εδόθη κάποιο σακάκι ή παντελόνι. Κάπως έτσι. Το περιστατικό αυτό ουδέποτε το ελησμόνησε και έτσι ουδέποτε έκτοτε ψήφισε δεξιά.
Διερωτώμαι αν ο ως άνω τόσο ευαίσθητος είχε την δυστυχία να απωλέσει πέντε στενούς συγγενείς, κατά την διάρκεια της εμφύλιας διαμάχης, πως θα αντιδρούσε αφού για μια «τραγωδία του φλιτζανιού» ενήργησε, ούτως ειπείν, τόσο «ακραία»;
Αντίθετα ο Σταύρος με την μακροχρόνια παραμονή του στις παιδοπόλεις της Φρειδερίκης, ουδέποτε επικαλέστηκε την ασύλληπτη τραγωδία που έπληξε τόσο βάναυσα και αναίτια την οικογένειά του, ούτε ενήργησε σύμφωνα με την λογική της – διηνεκούς – εκδίκησης, όπως έπραξε ο πατέρας του ιστορικού. Η παραμονή του στις παιδοπόλεις, τον οδήγησε τελικά στην καταλλαγή και στην συγχώρεση…
Τέλος θα ήθελα να επισημάνω ότι η Βασίλισσα Φρειδερίκη, σε μια ρημαγμένη Ελλάδα από τις φλόγες του Εμφυλίου,
με τα γενναία προστατευτικά μέτρα που έλαβε για τα ορφανά αμφοτέρων των παρατάξεων, κατόρθωσε, με την ίδρυση
των παιδοπόλεων, να δημιουργήσει κάτι το μοναδικό και ανεπανάληπτο για τα δεδομένα της εποχής. Έτσι χιλιάδες παιδιά να επωφεληθούν όχι μόνο για να επιβιώσουν αλλά και να αποκτήσουν όλα εκείνα τα εφόδια για να επιζήσουν με αξιοπρέπεια στην υπόλοιπη ζωή τους.
Ιστορικά θα πρέπει να ανατρέξουμε στον Ρωμαίο αυτοκράτορα Τραϊανό (98 – 117 μ.Χ.) για να βρούμε ανάλογα μέτρα προστασίας των απροστάτευτων παιδιών.
Δικαιούται λοιπόν, φρονώ, η νεκρή βασίλισσα για τον λόγο αυτό, να έχει τον σεβασμό του Έθνους.
Αντώνης Ν. Βενέτης
Επίτιμος Δικηγόρος
Μοναστηράκι Δωρίδος
——————
Σημείωση:
Το παραπάνω κείμενο αναδημοσιεύτηκε και στην εφημερίδα “ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ” (Ιωάννινα, 30/9-1/10, 2023)
