“Η ποίηση του Νίκου Καρούζου (1926-1990), εκτός από πολιτική-όπως η πιο κάτω- έχει χαρακτηρισθεί ως φιλοσοφική, θρησκευτική, μυστική. Δεν είναι

τόσο η μεταφυσική διάσταση που τη διακρίνει, αλλά «μια υπαρξιακή πλησμονή, που τον ωθεί πέρα από τα όρια του εγώ, προς τη συγχώνευση

με το αισθητό σύμπαν».[

• Νεολιθηκή νυχτωδία στην Κροστάνδη [Α΄ Κρατικό Βραβείο της Ποίησης το 1988], Απόπειρα, 1987

=====================================

Τα περί την ΚΡΟΣΤΑΝΔΗ γεγονότα του 1921

https://tvxs.gr/news/%CF%83%CE%B1%CE%BD-%CF%83%CE%AE%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B1/%CE%B7-%CE%B5%CE%BE%CE%AD%CE%B3%CE%B5%CF%81%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%AC%CE%BD%CE%B4%CE%B7%CF%82

 

“Τον Μάρτιο του 1921 ο στόλος της Κροστάνδης, από τις κύριες δυνάμεις που στήριξαν την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917, αμφισβήτησε το καθεστώς που διαμορφώθηκε από αυτήν. Ναύτες, στρατιώτες και πολίτες της Κροστάνδης απαίτησαν, μεταξύ άλλων, περισσότερες πολιτικές ελευθερίες, ελευθερία δράσης για τα μικρότερα σοσιαλιστικά κόμματα και περιορισμό των μέτρων κατά της μικρής ατομικής ιδιοκτησίας. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 7 Μαρτίου, ο Κόκκινος Στρατός εισέβαλε στην πόλη.”

Η Κροστάνδη είναι νησιωτική πόλη της βορειοδυτικής Ρωσίας. Βρίσκεται στο νησί Κότλιν, στο κέντρο του Κόλπου της Φινλανδίας. Το 1921 τη Ρωσία κυβερνούσε ο Λένιν και οι μπολσεβίκοι και η χώρα βρισκόταν σε άσχημη οικονομική κατάσταση. Η βιομηχανική παραγωγή είχε μειωθεί κατά 20% σε σχέση με την τσαρική περίοδο ενώ ο πληθωρισμός είχε εκτοξευθεί στα ύψη.

 

Τον Φεβρουάριο του 1921 οι εξεγέρσεις των αγροτών ξεπέρασαν τις εκατό, ενώ οι εργάτες στην Αγία Πετρούπολη απεργούσαν διαμαρτυρόμενοι για τη μείωση της ποσότητας του ψωμιού που μοιραζόταν κατά ένα τρίτο μέσα σε δέκα ημέρες. Στις 26 Φεβρουαρίου 1921 αντιπρόσωποι του στόλου της Κροστάνδης πήγαν στην Αγία Πετρούπολη για να εξετάσουν την κατάσταση. Στις 28 του μήνα, μετά την αναφορά των αντιπροσώπων που έκανε λόγο για κατάπνιξη των απεργιών από τους μπολσεβίκους, οι ναύτες των πολεμικών πλοίων «Petropavlovsk» και «Sevastopol» πραγματοποίησαν έκτακτη συνέλευση κατά την οποία ενέκριναν ένα ψήφισμα με 15 θέσεις:

 

1. Άμεσα εκλογές στα Σοβιέτ. Τα τωρινά Σοβιέτ δεν εκφράζουν πλέον τη βούληση των εργαζομένων και των αγροτών. Οι νέες εκλογές θα πρέπει να διεξαχθούν με μυστική ψηφοφορία, και θα πρέπει να προηγηθεί δωρεάν εκλογική προπαγάνδα για όλους τους εργάτες και τους αγρότες πριν από τις εκλογές.

2. Ελευθερία του λόγου και του Τύπου για τους εργάτες και τους αγρότες, για τους αναρχικούς, καθώς και για την αριστερά σοσιαλιστικά κόμματα.

3. Δικαίωμα του συνέρχεσθαι και ελευθερία για τα συνδικάτα και τις ενώσεις των αγροτών.

4. Οργάνωση, το αργότερο στις 10 Μαρτίου 1921, μίας Διάσκεψης ανεξάρτητων εργατών, στρατιωτών και ναυτών της Αγίας Πετρούπολης, της Κροστάνδης και της περιφέρειας της Αγίας Πετρούπολης.

5. Απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων των σοσιαλιστικών κομμάτων, καθώς και όλων των κρατουμένων εργατών και αγροτών, στρατιωτών και ναυτών που ανήκουν στην εργατική τάξη και σε αγροτικές οργανώσεις.

6. Εκλογή μιας επιτροπής για να εξετάσει τους φακέλους όλων όσων κρατούνται σε φυλακές και στρατόπεδα συγκέντρωσης.

7. Κατάργηση όλων των πολιτικών τμημάτων στις ένοπλες δυνάμεις. Κανένα πολιτικό κόμμα δεν θα πρέπει να έχει προνόμια διάδοσης των ιδεών του, ή να λαμβάνει κρατικές επιδοτήσεις για το σκοπό αυτό. Στη θέση των πολιτικών τμημάτων θα πρέπει να συσταθούν διάφορες πολιτιστικές ομάδες, που θα λαμβάνουν πόρους από το κράτος.

8. Άμεση κατάργηση αποσπασμάτων της πολιτοφυλακής που βρίσκονται μεταξύ των πόλεων και της επαρχίας.

9. Εξίσωση των δελτίων τροφίμων για όλους τους εργαζόμενους, εξαιρουμένων εκείνων που ασχολούνται με επικίνδυνες ή ανθυγιεινές εργασίες.

10. Κατάργηση των κομματικών πολεμικών μονάδων σε όλες τις στρατιωτικές ομάδες. Κατάργηση των πολιτικών φρουρών στα εργοστάσια και επιχειρήσεις. Αν απαιτείται φρουρά, θα πρέπει να ορίζεται με βάση τις απόψεις των εργαζομένων.

11. Χορήγηση στους αγρότες της ελευθερίας της δράσης στα δικά τους εδάφη, καθώς και του δικαιώματος απόκτησης βοοειδών, υπό τον όρο ότι θα τα φροντίζουν οι ίδιοι και δεν θα απασχολούν μισθωτούς εργάτες.

12. Ζητάμε όλες οι στρατιωτικές μονάδες και οι ομάδες εκπαιδευόμενων αξιωματούχων να υιοθετήσουν αυτό το ψήφισμα.

13. Ζητάμε ο Τύπος να δώσει τη δέουσα δημοσιότητα σε αυτό το ψήφισμα.

14. Απαιτούμε την δημιουργία εργατικών κινητών μονάδων ελέγχου.

1. Απαιτούμε η παραγωγή χειροποίητων να επιτρέπεται υπό την προϋπόθεση ότι δεν χρησιμοποιεί την μισθωτή εργασία.

Την 1η Μαρτίου το ψήφισμα εγκρίθηκε από ανοιχτή γενική συνέλευση, στην οποία πήραν μέρος χιλιάδες ναύτες, στρατιώτες και πολίτες της Κροστάνδης.

Έξι ημέρες αργότερα, στις 7 Μαρτίου, ο Λέων Τρότσκι έστειλε στην Κροστάνδη δύναμη 50.000 ανδρών από την Αγία Πετρούπολη. Υπό κανονικές συνθήκες, η κατάληψη του νησιού θα ήταν αδύνατη, δεδομένης της απόλυτης ναυτικής υπεροχής των εξεγερμένων. Ωστόσο, η παγωμένη θάλασσα έδωσε το πλεονέκτημα στον Κόκκινο Στρατό.

 

Οι μάχες κράτησαν έως τις 17 Μαρτίου, όταν ο Κόκκινος Στρατός κατέλαβε την πόλη με μεγάλες απώλειες (περίπου 10.000 στρατιώτες σκοτώθηκαν). Μεγάλος αριθμός από τους ναύτες της Κροστάνδης εκτελέσθηκε επί τόπου.

 

Σύμφωνα με ιστορικούς 1.200 με 2.168 άτομα εκτελέσθηκαν, ενώ άλλοι τόσοι υπολογίζεται ότι φυλακίσθηκαν, οι περισσότεροι σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Σιβηρία.

 

Σύμφωνα με τα σοβιετικά αρχεία, ο Κόκκινος Στρατός έχασε 527 άνδρες, ενώ 3285 ήταν οι τραυματίες. Οι απώλειες για τους εξεγερμένους ανήλθαν σε 1000 νεκρούς και 2000 τραυματίες. 2500 συνελήφθησαν και 8000 διέφυγαν στη Φιλανδία.

Η εξέγερση της Κροστάνδης ήταν ένας από τους λόγους που οδήγησαν στην υιοθέτηση στις 21 Μαρτίου 1921 της λεγόμενης Νέας Οικονομικής Πολιτικής.

 

====================================

 

 

Νεολιθικὴ νυχτωδία στὴν Κρονστάνδη

Τραυλίζοντας οἰκουμένη καθώς
ἡ πραγματικότητα χωλαίνει κι ὅπως
ἀσπροφωλιάζει ἡ λευτεριὰ στον ἄστοργο πάγο
περικαλιόμαστε τὴ σώτειρα τήξη.

(Νὰ ἰδοῦμε ἂν ἡ ἄνοιξη θὰ συνδράμει τὰ ὄνειρά μας.)

Ἕνας ναύτης: Τὸ μυαλὸ πῶς μαλακώνει στὰ Οὐράλια;
Ἕνας ἄλλος ναύτης: Τί θέλεις νὰ πεῖς; Δεν κατάλαβα.

μουχλιάζει τὸ τηλέφωνο, εὐδαιμονία

…………..

Νοστάλγησα τὰ ὀρυχτὰ την ἄφωνη
θηλαστική μου ἱερότητα
κι ἀνατρέχω στον ύπνο ποὺ μὲ σῴζει
εἶναι ὁ πρόχειρος θάνατος
ἕνα κλούβιο ρολόι
χωρίς τὰ πριν καὶ χωρίς τὰ μετὰ
δέν ἦρθα δὲ φεύγω θὰ σταματήσω.

- Ἡ ἐξουσία εἶναι τῆς Ἱστορίας ἡ εὐκοιλιότητα.
- Στὸ χωριό μου τὴ λένε γλεντοκώλα.

………….

- Φθέγγομαι τρόμο. Καὶ ἐπιτέλους τί νομίζεις πῶς εἶναι
τὰ ἰδανικά; Εἶναι ὅπως ἀλευρώνουμε τὰ ψάρια πριν
ἀπὸ τὸ τηγάνισμα.

………..

Δούλα τοῦ φωτός πεταλούδα, φτερὰ καὶ χνούδι
σὲ ἐξωφρένεια!
Ὁ ἔκλυτος Δίας κρατεῖ κεραυνοὺς ἀναφαίρετους
δίχως ἀκόμη πυροδότηση
χορταίνοντας ὅραση βλακείας
καθεζόμενος ὑπεράνω πάσης κοσμολογίας.
Κ᾿ ἡ μούρη τῶν ἀλόγων τοῦ Φαέθοντα ἔναντι τοῦ
κενοῦ με ἄφρη κοσμικῆς ὕλης.
Ἀσθενοφόρο γρήγορα γιὰ τόν βασιλέα Λήρ!
Εὐωδιάζουμε ἀπὸ τρέλα.
Δέν πιάνουν τὰ φρένα,
χανόμαστε στὴ διαιρετότητα τοῦ Ζήνωνα.

…………….

Ἡ Ἄννα (ποὺ πλησιάζει): Τί νέα ἔχουμε ἀπ᾿ τήν πραγματικότητα;

……

Νικολάι: Φοβᾶμαι, σύντροφε. Καὶ ἡ ἐπίθεση ἐπίκειται.
Ὁ Λένιν ἔχει ἐμπλακεῖ στὴ μοῖρα.

- Πανάκριβα ραφτικά.

………….

- Οὐτοπία.
- Μὰ ὅμως ἀναιρέσαμε τὸ δάσος.
- Βροχὲς μανάδες … Ἄραχλε!

Νὰ καὶ ὁ τρισάθλιος ἥλιος. Μιὰ χλεμπόνα
στ᾿ οὐρανοῦ τὸ κατεστημένο.

…………..

- Μὲ σφίγγει μία ἀλήθεια, τῆς παραδίνομαι. Μὲ σφίγγει μία
ἄλλη, κι αὐτηνῆς τῆς παραδίνομαι. Διατρέχοντας τοῦ μυαλοῦ
τὴν ὠμότητα. Λέω αἷμα τοῦ ψύλλου κι ἀμέσως
ὀσφραίνομαι ρούμι.

- Παραδέρνεις. Ἀλλὰ ἐμένα τὰ μάτια μου διεκδικοῦσαν ἑνότητα
ὀπτικῆς, ἐκκένωση τραγῳδίας. Οὐδέποτε ὑπέφερα τίς
ἀντιφάσεις. Ἀμφὶ καὶ ρέπω, ὄχι!

- Χρεμετίζεις φαντασία.

[Τὴν ἡμέρα ἐκείνη γεννήθηκα μόνος μου, δέν εἶχα βιολογικὸ
προηγούμενο. Σούρθηκα στήν τρώγλη τῆς ἁπλῆς ἀριθμητικῆς.
Ἐκεῖ διαλάμποντας ἐνωτίστηκα κόκαλα.]

Ὑπερφίαλο φῶς ἰσχνότητα τοῦ ἔρωτα!
Τί νᾶν τὰ λέμε. Αὐτοψυχίατρος εἶναι ὁ ποιητὴς
μὲ καθαρὸ οἰνόπνευμα.
Κυρίως θὰ λεγᾳ θεοσταγής καὶ προἰοῦσα σφῆκα.
Θὰ γαλαζώσει πάλι.

- Μὰ εἶναι κι ὁ ἄλλος ἔρωτας, ὁ γενετήσιος.

- Τί νὰ σοῦ κάνει αὐτός. Ἂν θέλεις, βάζει λίγα παγάκια στὴ
μελαγχολία μου.

…………………

Εἴθε νὰ μήν ὑπῆρχα
μαβής ὁ χτύπος τῆς καρδιᾶς, ἀλητεία.
Κι ἂν εἶπα τίς προάλλες τὴ ζωὴ ἀντίρρηση τοῦ σκούληκα
δέν ἔπαψε νὰ φουγαρίζει μέσα μου χαώδης
ἡ ἀπελπισία.
Θές τὸ ζῷο θές ὁ ἅγιος τίμημα ἡ ἀπουσία.
Κορφόνυχα μές στὴ φωτιὰ σὲ ταραχώδη θράκα
χρονάκια μου καὶ χρόνια
ἔκανα ῾γὼ τὸ μπόι μου βλαστοβολώντας ὕψος
χωρίς νὰ συμβουλεύομαι
κακους ὀνειροκρῖτες καὶ θολὰ μαντεῖα.
Δέν ἀναμέτρησα κινδύνους, ἀποτεφρώθηκα.
Πίστεψα στὰ χρυσάνθεμα ὁρκίστηκα στὴ χλόη
κι ὅπως ρεκάζει ἐπιστήθιος ἄνεμος ἀπὸ βροχερὰ
συμπεράσματα
στὰ ἐρυθρὰ χαλάσματα τοῦ ἥλιου ξαναφαίνομαι
κι ἀνιστορῶ τὰ ρόδινα νεφρά μου.

………………………….

Εἴτε στόν ὕπνο (πάξ) εἴτε στήν ἐγρήγορση (κοάξ) ὀνομάζομαι
γοργὰ μελλοθάνατος.

…………..

Θρομβώδη φυλλώματα, συνεσθίομαι
μαζὶ μὲ τ᾿ ἄνθη
διασχίζω τούς γάμους τῶν θάμνων
ἀναφλέγοντας τὸ γραφτό μου σὲ ἄναρθρους
ὄρθρους
κι ἀποτυχίζω τήν ἀπόγνωση κατακείμενος
ὄρθιος.

…………

Λέω συχνὰ τὰ νεφρά μου θὰ ὑπερισχύσουν.
Ἐν τούτοις μαθητεύω πιὰ συνέχεια σὲ τρόμο
κάθε βράδυ ξαναστοχάζω πώς ὄχι
δὲ θὰ ξυπνήσω
κάθε πρωὶ ξεριζώνω φλέγματα ὑποφέροντας
μίαν ἄγρια ναυτία ποὺ δέν ἐξελίσσεται ὁλότελα
κι ἀνατριχιάζω
κάτι νύχτες μὲ ἐθελούσιο μαῦρο κάτι νύχτες
ἀπὸ τεράστια αἱμοχαρῆ φεγγάρια
γιὰ νὰ διαλευκάνω ἐπιτέλους τὰ ἄσπρα μου
μαλλιὰ ὡς τὴ συντέλεια.
Δὲ θυμᾶμαι θυμάρι ποὺ νὰ μήν ἀνάδωσε πάντοτε
τήν εὐωδιά του
μὲ ἥλιους ὀρεινούς ἀναφωνήματα στὴ μνημοσύνη.
Δὲν ξέρω τί κάνει τὸ συκῶτι μου δὲν ξέρω
τί κάνει ἡ καρδιά μου
μαστίζομαι ἀπὸ ἔνοχη θέαση κι ἀνωφερῆ
ἀχτημοσύνη
χαράζω σύμφωνα καὶ ἐκφέρω φωνήεντα φρίκης.

- Θρησκευτικὴ ὑπόθεση. Κι ὁ χρόνος τώρα δὲν εἶναι
μαγνητοταινία τῆς αἰωνιότητας. Ἀνακρούεται ἐπιστήμη,
κουκιὰ μετρημένα. Μὰ εἶναι ἀμπόρετο νὰ τσιμπήσει κανεὶς
τὴ θάλασσα.
Ἡ Ἱστορία τελικὰ συναναστρέφεται ἀγάλματα.

……………

- Τί ἐστὶ λάμψη;

- Ποιός ἀποφάσισε τὰ πτώματά μας;

——————–

- Ξέχειλα τὰ ὁράματά μας. Ἐμπλουτισμένοι ἀθανασία.
- Νυμφίοι τῆς ἐλπίδας ἀρουραῖοι.

[Λάμπουμε ὅλοι στήν Κρονστάνδη. Στήν πιὸ περήφανη γεωγραφία]

………………..

Σὲ βοερὰ μνημόσυνα βορᾶς κι ἀθῴας βαρβαρότητας
μὲ πετεινῶν ἀθλήματα στούς χαμηλόκορμους οὐρανούς
ὡσότου πιάσουν ἕνα γῦρο οἱ βροχάδες τὰ πρωτόνερα
ὥσπου νὰ ἀνοίξει τῆς χυνοπωριᾶς τὸ κατουροβάρελο.
Θά ῾τανε πέρσι.
Ρεμβώδη νοήματα, τυραγνία τοῦ βῆχα, σκελετός ἀπὸ μέσα …..

………..

[Βραδυάζει στὸ κείμενο.
Ἡ κατακρήμνιση τοῦ ἀπογεύματος: ὡριμότητα.]

- Ἂν ἕλιωνε ὁ πάγος, ἂν τούς προλάβαινε ἡ Ἄνοιξη …

……..δὲν ἔχει ὅρια ἡ εὐφράδεια τῆς Σταύρωσης
οὔτε τὸ πορτοκαλὶ ποὺ μὲ τύφλωνε
φωσφορίζοντας
μὰ ἐγὼ τὴ γλῶσσα τήν ἀποκλήρωσα
δὲ μαζεύω ψυχοχάρτια χαζεύω τήν ἀγριότητα
οἱ καιόμενες πορφυρές δεκαετίες
ἀπὸ ὑδρόγεια νόηση
καὶ ἀναπηδᾷ στὴ χύτρα τοῦ πεπρωμένου
ὁ χόχλακας.
Φεγγάρι μου βγαλμένο μάτι ρεμβάζω σου
τ᾿ ἀσπράδι.

…………………

Ἐγὼ λοιπόν ἔκπληχτος ἀπὸ χέρι διαστέλλω γαλαξίες
κι ἀνατείνομαι ὄνειρος
ἀποβάλλοντας τὸ πραγματικὸ κι ἀναθυμούμενος μόλις
ἐκείνη τήν ἀρτηρία τοῦ ἀόρατου
τήν πλεξούδα τοῦ καπνοῦ σὲ ἀνώδυνο ὕψος .
Ἐδῶ ἐπιμένουμε ὅλοι.

- Ἄννα, τί συμβαίνει;

- Ἄρχισε ἡ ἐπίθεση.

- Ἄννα, ἔχε γειά, θὰ πεθάνουμε.

- Νικολάι, σ᾿ ἀγαποῦσα ὁλόκληρη.

- Μίαν ἄλλη φορά, θὰ ξαναγίνει, Ἄννα

……………………………

διεδίδοτο δὲ ἐκάστῳ καθότι ἂν τὶς χρείαν εἶχεν -

KRONSTADT