(Ο αγαπητός και παιδικός φίλος, συμμαθητή και συμπαιδοπολίτης στον ‘Άγιο Δημήτριο” Θεσσαλονίκης και Ωραιοκάστρου, αλλά και διαμορφωτής άποψης στο ελληνικό κοινό της Αυστραλίας (εφημ. ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ) με όχημα την ελληνική γλώσσα, ο  ΘΩΜΑΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ, έγραψε προχθές ένα σημαντικό κείμενο για τα λεγόμενα πια διεθνώς Fake news (=ψευδοειδήσεις) από τα οποία βρίθει το διαδίκτυο.

Αξίζει της προσοχής σας)

Η διαδικτυακή δικτατορία

Σκεπτόγραμμα

Γράφει ο ΘΩΜΑΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ, “Νέος Κόσμος”, 17-11-20

Όλοι μας ήδη βρισκόμαστε σε μια εποχή που ο συμπαγής όγκος των πληροφοριών είναι όντως τεράστιος και ο χρόνος μετάδοσής τους είναι άκρως αστραπιαίος.

Είναι πράγματι πολύ δύσκολο σήμερα να αντιληφθούμε πώς μια πληροφορία είναι τόσο καθοριστική σε προσωπικό αλλά και κοινωνικό επίπεδο. Κάθε μέρα ακούμε και διαβάζουμε εκατοντάδες πληροφορίες με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να ξεχωρίσουμε ποιες είναι αληθινές, ποιες παρουσιάζουν τη μισή αλήθεια και ποιες παρουσιάζουν ένα σοβαρό και τρομερά ένα απόλυτο ψέμα. Αυτά είναι τα λεγόμενα fake news. Τα προφέρουμε «φέικ νιούς» και είναι οι λεγόμενες ψευδείς ειδήσεις. Προσέχουμε να μην τα διαβάσουμε με τον ελληνικό φωνητικό τρόπο «φάκε νιούς», γιατί έτσι τα προσδιορίζουμε ακριβώς το τι είναι!

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Τα ετυμολογικά λεξικά λένε ότι η λέξη FAKE ίσως προέρχεται από το γερμανικό Fegen που σημαίνει απάτη ή ακόμη από το λατινικό ρήμα Faceo το οποίο προέρχεται από το ελληνικό ρήμα Ποιέω-Ποιώ που σημαίνει κάνω. Το ρήμα Fake στα Αγγλικά, χρησιμοποιείται με αντικείμενο και σημαίνει πλαστός, παραπλανητικός ή και δόλιος.

Παραδείγματα:

– The story was faked to make it more sensational = Η ιστορία ήταν πλαστή για να την κάνει πιο εντυπωσιακή.

– Fake illness είναι η ψεύτικη ασθένεια.

– This diamond necklace is a fake = Αυτό το διαμαντένιο κολιέ είναι ψεύτικο.

– Α person who fakes is a faker = Το πρόσωπο που πλαστογραφεί είναι πλαστογράφος.

Σήμερα όλοι στην Αυστραλία γνωρίζουμε τα fake news. Είναι τα λεγόμενα ψευδή νέα. Στην Ευρώπη δεν χρησιμοποιούν την ορολογία αυτή γιατί απλά έχει αρνητική χρεία. Οι λέξεις που χρησιμοποιούνται είναι το disinformation (παραπληροφόρηση) και το misinformation (λανθασμένη πληροφορία). Πιο αναλυτικά: Παραπληροφόρηση: Είναι η ψευδής πληροφορία που έχει σκοπό να βλάψει ένα κοινωνικό σύνολο, έναν οργανισμό, ένα πολιτικό κόμμα, ακόμα και μια χώρα. Από την άλλη πλευρά: Λανθασμένη πληροφορία: Είναι η πληροφορία που είναι ψευδής, αλλά δεν έχει σκοπό να βλάψει ένα κοινωνικό σύνολο, ένα πολιτικό κόμμα ή και μια χώρα.

Η ΑΠΕΙΛΗ ΤΩΝ FAKE NEWS

Τα τελευταία χρόνια, τα fake news έχουν λάβει τεράστιες διαστάσεις, στην καθημερινή ειδησεογραφία από ιστοσελίδες που αυτοχαρακτηρίζονται «ειδησεογραφικές», όσο και από άλλες που δημιουργούν «ειδήσεις». Αναφέρεται ότι στην Ελλάδα σύμφωνα με Έκθεση του Ινστιτούτου Reuters το 94% ενημερώνεται μέσω Διαδικτύου και το 71% από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ η εμπιστοσύνη προς τις ειδήσεις είναι χαμηλή και περιορίζεται στο 26%.

ΤΟ ΠΛΗΓΜΑ ΤΩΝ «FAKE NEWS» ΣΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Πολύς λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια για τα fake news. Υπάρχει η εκτίμηση ότι τέτοιου είδους ειδήσεις μπορούν να «ανεβάσουν» ή να «ρίξουν» κυβερνήσεις.

Πώς όμως ένας αναγνώστης μπορεί να ξεχωρίσει αν η είδηση που διαβάζει είναι ψευδής ή όχι; Με μεγάλη δυσκολία! Απλά θα λέγαμε ως συμβουλές τα εξής:

-Ελέγχουμε την πηγή της είδησης.

-Προσπαθούμε να διασταυρώσουμε την είδηση.

-Διαβάζουμε προσεκτικά την είδηση και ελέγχουμε ιδιαίτερα την εγκυρότητα του μέσου που μας ενημερώνει για την είδηση.

Γνωρίζουμε ότι άλλη βαρύτητα έχει μια έγκυρη εφημερίδα ή ένας κρατικός φορέας ειδήσεων και άλλη ένα τυχαίο ιστολόγιο.

Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΑΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑ!

Στην αστραπιαία ζωή που ζούμε σήμερα όλα αυτά –δυστυχώς– δεν μπορούν να γίνουν με αναγκαίο και αναμενόμενο αποτέλεσμα και η Δημοκρατία μας υποφέρει θανάσιμα από αυτή την πολιτική Πανδημία. Απτό παράδειγμα οι τελευταίες μας εκλογές στην Αυστραλία. Ο εύσωμος εκατομμυριούχος από το Κουίνσλαντ ξόδεψε τα εκατομμύριά του διαφημίζοντας ότι εάν θα ψηφίσετε το Εργατικό Κόμμα θα σας επιβάλει το νέο φόρο που φέρει το όνομα του «Φόρου Θανάτου»! Kανονικότατα Fake News! Πολλοί τα πίστεψαν –πράγμα που αποδείχτηκε με μετεκλογικές σφυγμομετρήσεις– έτσι λένε τα μέσα, σήμερα έχουμε κυβέρνηση που προστατεύεται από αυτόν τον ίδιο. Ορίστε τι δημοκρατία έχουμε στη χώρα μας!

Εξάλλου, στις ΗΠΑ –το νευραλγικό κέντρο των Fake News, με αρχιστράτηγο τον Πρόεδρό τους– ονομάζει τον νεοεκλεγμένο πρόεδρο Σοσιαλιστή –τι άραγε να σημαίνει αυτό σήμερα;- και λέει σοβαρά ότι κέρδισε τις εκλογές! Δεν γνωρίζουμε το τι θα γίνει μέχρι τις 20 Ιανουαρίου στη μακροβιότερη Δημοκρατία του κόσμου! Επίσης, το περίφημο BREXIT του περασμένου χρόνου, είναι αξιολύπητο εκούσιο θύμα –όπως μας πληροφορούν τα ίδια μέσα– που η πλειοψηφία του Ενωμένου Βασιλείου όντως δεν το ήθελε, αλλά έπεσε θύμα των ίδιων Fake News! (Διαβάστε το ελληνικά)!

(η λεκτική δικτατορία)

ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΛΗΞΗ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΗ

Δεν χρειάζεται να πούμε περισσότερα ούτε να αναπτύξουμε το θέμα με ζωντανά παραδείγματα και με πιο μεγάλη κομψή και σοφή ευγλωττία.

Σε όλα τα Πανεπιστήμια του κόσμου διδάσκεται η ακαταμάχητη θεωρία ότι οι άνθρωποι δημιούργησαν τη γλώσσα –κάθε γλώσσα– για να μπορούν να συνεννοούνται καλύτερα και να δημιουργήσουν πολιτισμό και να μπορούν να ζήσουν την πολύ σύντομη σαν αστραπή ζωή τους πάνω σε αυτόν τον πλανήτη όλων μας που ονομάσαμε ΓΗ.

Σε όλη μας τη ζωή φαίνεται ότι δημιουργήσαμε τη Δημοκρατία ως το πιο λαμπρό μας πολιτικό οικοδόμημα. Εάν ξέραμε κάτι καλύτερο θα το είχαμε κάνει μέχρι σήμερα. Στη συνέχεια δημιουργήσαμε την πιο τέλεια και κοινή ανθρώπινη τεχνολογία που είναι το Διαδίκτυο, αλλά χωρίς κοινή Λογική και αυστηρή κοινωνική Ηθική. Αλλά αυτό το εξαίρετο ανθρώπινο δημιούργημα μάς έφερε, όπως λέει ο μεγάλος μας Καβάφης: «Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ» στα πρόθυρα μιας Διαδικτυακής Δικτατορίας, την οποία ως Ανθρωπότητα εάν δεν τη δαμάσουμε για να μείνει μόνο υπηρέτης μας, ήδη φαίνεται πως γίνεται ο δήμιός μας!

(Θωμάς Ηλιόπουλος)

==================================================================

Και ένα ακόμη Κείμενο σχετικά με τις “ψευδείς ειδήσεις”:

Τα Fake News είναι η νέα πραγματικότητα

Ο όρος fake news ανακηρύχθηκε η λέξη της χρονιάς για το 2017 από το λεξικό Collins, το οποίο έδωσε στη δημοσιότητα τη σχετική λίστα που καταρτίζει ετησίως, σημειώνοντας ότι θα συμπεριλάβει τον όρο στην επόμενη έντυπη έκδοσή του. Ο ορισμός που δίνει το λεξικό στο fake news είναι: «ψευδείς, συχνά εντυπωσιακές, πληροφορίες που διαδίδονται υπό το πρόσχημα της είδησης». Σύμφωνα με τους λεξικογράφους του Collins, η χρήση του όρου αυξήθηκε κατά 365% το 2016.

Ο όρος fake news άρχισε να γίνεται δημοφιλής, όταν η Hillary Clinton δήλωσε πως έχασε στις Αμερικάνικες εκλογές του 2016 εξαιτίας της διασποράς ψευδών ειδήσεων που κοινοποίησε η επικοινωνιακή ομάδα του Donald Trump. Συγκεκριμένα, στην ομιλία της δήλωσε «πως η τάση των fake news έχει συνέπειες στον πραγματικό κόσμο» και πώς έχουν την δύναμη να «ανεβάζουν και να κατεβάζουν» κυβερνήσεις.

Ο μύθος όμως των fake news χτίστηκε όταν έφηβοι από το Veles της ΠΓΔΜ έγιναν πλούσιοι διαδίδοντας ψεύτικες ειδήσεις για τον Trump. Όσα περισσότερα κλικ έκαναν οι αναγνώστες στον ιστότοπο που οι έφηβοι είχαν ανεβάσει την ψεύτικη είδηση, τόσα περισσότερα λεφτά κέρδιζαν*. Περισσότερες από 100 ιστοσελίδες εντοπίστηκαν τις τελευταίες εβδομάδες της προεκλογικής περιόδου των ΗΠΑ παράγοντας ψεύτικα νέα. Σύμφωνα με έρευνα στην The Washington Post 6 στους 10 χρήστες του διαδικτύου αναδημοσιεύουν μια είδηση διαβάζοντας μόνο τον τίτλο και όχι το περιεχόμενο, γεγονός το οποίο δείχνει την ευκολία αναπαραγωγής μιας είδησης ακόμα κι αν είναι ψευδής. Το πανεπιστήμιο του Stanford, πάλι, σε έρευνα σχετικά με την αξιολόγηση μιας αληθούς ή ψευδούς πληροφορίας, διαπίστωσε ότι το 80% των μαθητών και φοιτητών που συμμετείχαν δεν κατάφεραν να ξεχωρίσουν ένα πραγματικό άρθρο από ένα ψεύτικο.

Παρόλα αυτά, είναι λάθος να πιστεύουμε ότι το ψηφιακό αποτύπωμα της εποχής μας είναι αυτό που γέννησε τον όρο fake news, γιατί οι ψευδείς ειδήσεις υπήρχαν από την πρώτη στιγμή που κυκλοφόρησε «έντυπος τύπος», τον 18ο αιώνα. Η διαφορά από το τότε στο σήμερα κρύβεται στις λέξεις και στην πρόσβαση των αναγνωστών στην είδηση. Την προπαγάνδα σήμερα την ορίζουμε ως fake news ενώ η πρόσβαση στο διαδίκτυο έχει αλλάξει τον τρόπο πληροφόρησης. Ο λόγος που τα fake news έχουν ωστόσο απασχολήσει τόσο πολύ το κοινό είναι αυτό που ανέφερε σε ομιλία του ο Mark Thompson διευθύνων σύμβουλος του New Yorker: «το πρόβλημα είναι η εκ των υστέρων συνειδητοποίηση των Μ.Μ.Ε. ότι δεν κατέχουν πλέον την αποκλειστικότητα να διαμορφώνουν την ειδησεογραφία».

Την ίδια στιγμή, τη δημοσιότητα των fake news εκμεταλλεύονται κατά κύριο λόγο οι πολιτικοί χρησιμοποιώντας τον όρο ως ρητορικό τους εργαλείο. Ο Donald Trump χρησιμοποιεί τον εν λόγω όρο για να υπονομεύσει τους αντιπάλους του. Ο Πρόεδρος Nicolas Maduro της Βενεζουέλας κατηγόρησε τα παγκόσμια Μ.Μ.Ε. για ψευδείς ειδήσεις, ενώ η Διεθνής Αμνηστία, όταν δημοσίευσε έκθεση σχετικά με τους θανάτους στις φυλακές της Συρίας, ο Πρόεδρος της χώρας, Basharal-Assad, απάντησε ότι ζούμε σε μια εποχή ψευδών ειδήσεων. Το ίδιο συμβαίνει κατά εξακολούθηση και στην Ελλάδα, όπου ο όρος χρησιμοποιείται πολύ συχνά πλέον. Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι λαϊκιστές πολιτικοί, στην πλειοψηφία τους, κάνουν χρήση της φράσης fake news νομιμοποιώντας την ως εργαλείο για να επιτεθούν στους αντιπάλους ή τους επικριτές τους και σε ορισμένες περιπτώσεις για να υπονομεύσουν σκόπιμα τους θεσμούς της Δημοκρατίας. Ειδικά, σε χώρες όπου η ελευθερία του λόγου είναι περιορισμένη ή υπό σοβαρή απειλή – όπως Ρωσία, Τουρκία, Κίνα, Πολωνία, Ουγγαρία- οι πολιτικοί ηγέτες επικαλούνται διαρκώς τα fake news. […]

* Το λεγόμενο clickbait – οι ειδήσεις-δόλωμα για κλικ – αποτελεί κίνητρο για ν’ αποφασίσει να γράψει και να διαδώσει κάποιος μια ψεύτικη είδηση, ακριβώς επειδή είναι κάτι που θα του αποφέρει χρήματα.

Τσαουσάκης, Η. (2018). «2018… Καλώς ορίσατε στον θαυμαστό κόσμο των Fake News». Διαδικτυακή δημοσίευση στη σελίδα Insider.gr (απόσπασμα)