Ισπανική γρίππη (ένα ντοκουμέντο-Αντ. Βενέτης)
Posted on 27 Απρ, 2020 in Κείμενα | 0 comments
ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΡΙΠΠΗ (ένα ντοκουμέντο) (γράφει ο Αντ. Βενέτης)
“Η ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΡΙΠΗ
Η πανδημία του κορωνοϊού η οποία έπληξε τόσο αιφνίδια και ανέτρεψε πλήρως την καθημερινότητά μας, μου δίνει την αφορμή, να αναφερθώ στην προηγούμενη πανδημία, την ονομαζόμενη και Ισπανική γρίπη, τον χειμώνα του 1917 προς 1918, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου, της οποίας δε τα θύματα κυμαίνονταν παγκοσμίως μεταξύ 25 εκατομμυρίων και 50 εκατομμυρίων.
Τότε βεβαίως δεν υπήρχαν καμπιούτερ, τηλεοράσεις και τα τηλέφωνα ήταν ελάχιστα.
Κυρίως όμως δεν υπήρχε η κρατική μέριμνα και η στοιχειώδης ιατρική περίθαλψη.
Έτσι ο μακαρίτης πατέρας μου, ο ιερέας Νικόλαος Βενέτης (1908 – 1993), δέκα χρονών τότε περίπου, τον καιρό της Ισπανικής γρίπης, γράφει στο, μεταθανατίως, εκδοθέν βιβλίο του «Στη Σκιά της Μουργκάνας» για την Ισπανική γρίπη που έπληξε το χωριό του, Λια, σκαρφαλωμένο ψηλά στο «διχασμένο» βουνό της Μουργκάνας, ένα χωριό περίπου χιλίων ατόμων:
«Η γρίπη αυτή θέρισε σε τρεις μήνες εκατό άτομα από το χωριό. Παρουσιαζόταν με συμπτώματα υψηλού πυρετού, κρατούσε δυο ή τρεις ημέρες κι εάν ο οργανισμός άντεχε, την περνούσε ο άρρωστος, εάν όχι, τότε υπέκυπτε στο μοιραίον.
Αντώνης Ν. Βενέτης,
Μοναστηράκι Δωρίδος
Η πανδημία της ισπανικής γρίπης ξεκίνησε το 1918, προσέβαλε 500 εκατ ανθρώπους σε όλον τον κόσμο και σκότωσε από 50 έως 100 εκατομμύρια-αριθμός ασύλληπτος για σήμερα που μιλάμε για 200.000 νεκρούς από τον κορωνοϊό.
Αν και οι περισσότερες επιδημίες γρίπης είναι θανατηφόρες για τους πολύ νέους και τους ηλικιωμένους, η ισπανική γρίπη είχε ασυνήθιστα υψηλό ποσοστό θνησιμότητας στους νέους ενηλίκους.
Σκότωσε περισσότερους ανθρώπους από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μέσα σε 25 εβδομάδες πέθαναν από την ισπανική γρίπη περισσότεροι άνθρωποι από όσοι πέθαναν από AIDS σε 25 χρόνια. (Στ.Γ.Κ.)
———————————————————————–
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΚΙ ΑΥΤΟ:
ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΡΙΠΠΗ-1918
Την πρώτη φορά που άκουσα για την ισπανική γρίπη ήταν από τη γιαγιά μου. Η μητέρα της, η προγιαγιά μου, αρρώστησε το 1918 όταν η γιαγιά μου ήταν τεσσάρων ετών. Κατάφερε να επιζήσει αλλά της έμεινε μια σοβαρή αρρώστια στην καρδιά. Παρόλα αυτά απέκτησε δυο παιδιά. Μέχρι τον θάνατό της έμεινε κλινήρης και η γιαγιά μου φρόντιζε τον πατέρα και τη μικρότερη αδελφή. Η ισπανική γρίπη σημάδεψε τη ζωή της. Όπως και τη ζωή πάρα πολλών ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.
Η οικογένεια μου κατάφερε να επιβιώσει στην πανδημία και για αυτό μπορώ και εγώ να γράφω σήμερα. Σε όλο τον κόσμο πέθαναν σε τρία κύματα το 1918/1919 περίπου 50 με 100 εκατομμύρια άνθρωποι.
Δεν μπορεί φυσικά να γίνει σύγκριση ανάμεσα στις δυο ασθένειες. Τότε δεν γνώριζαν ότι οι ιοί προκαλούν ασθένειες. Το ανακάλυψαν μόλις το 1933. Αντίθετα το γονιδίωμα του Covid 19 πολύ γρήγορα οι επιστήμονες κατάφεραν να το αποκωδικοποιήσουν.
Το κοινό σημείο του κορωνοϊού και της ισπανικής γρίπης
Κι όμως οι δυο ασθένειες έχουν ένα κοινό. Βύθισαν την παγκόσμια κοινότητα σε μια απίστευτη κρίση. Τι μπορούμε όμως να μάθουμε από την ισπανική γρίπη για το μέλλον μας μετά τον κορωνοϊό;
Κάποια ερεθίσματα ίσως δίνει το βιβλίο της δημοσιογράφου Λάουρα Σπίνεϊ με τον τίτλο «1918 – Ο κόσμος σε πυρετό. Πώς η ισπανική γρίπη άλλαξε τον κόσμο».
Όταν διάβασα στο βιβλίο πριν από δυο χρόνια για τα κλασικά μέτρα καταπολέμησης του ιού όπως είναι η φυσική απόσταση, η απαγόρευση συναθροίσεων, το κλείσιμο των συνόρων, η καραντίνα και η χρήση μάσκας ποτέ δεν μπορούσα να φανταστώ πως κάτι τέτοιο θα συνέβαινε σήμερα.
Όταν ακόμα ο κορωνοϊός δεν είχε φθάσει στην Ευρώπη αλλά τα κρούσματα ήταν στην Κίνα ένα άλλο δηλητήριο είχε κάνει την εμφάνιση του: αυτό του ρατσισμού. Ο κόσμος απέφευγε τους Ασιάτες και τότε είχε δημιουργηθεί και το hashtag #δενείμαικανέναςιός, με το οποίο άνθρωποι από την Ασία γνωστοποιούσαν τις προσβολές που δέχονταν.
Τα θετικά των κρίσεων
Οι κρίσεις όμως δεν φέρνουν στην επιφάνεια μόνο φόβους και κακίες αλλά και θετικά μηνύματα και δημιουργικές λύσεις. Ο ερευνητής του μέλλοντος Ματίας Χορξ διαπιστώνει μια ιστορική στιγμή «όπου το μέλλον αλλάζει κατεύθυνση».
Μια προφανής αλλαγή είναι η χρήση της τεχνολογίας. Οι τηλεδιασκέψεις, η μεγαλύτερη χρήση του ίντερνετ και η εργασία από το σπίτι. Εκτός αυτού αλλάζει και ο φυσικός τρόπος προσέγγισης των άλλων. Μπορεί να λείπει η φυσική απόσταση αλλά επικοινωνούμε συχνότερα και βαθύτερα. Ακόμη και με τους γείτονες ρωτάμε τους πιο ηλικιωμένους εάν χρειάζονται κάτι. Ένας τρόπος πιο αλληλέγγυος.
Σε διεθνές επίπεδο επίσης γίνεται συνείδηση ότι μόνο από κοινού μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις κρίσεις. Η ισπανική γρίπη ήταν ο λόγος που συστήθηκε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Τώρα με το κορωνοϊό τα συστήματα υγείας σε όλο τον κόσμο έχουν μπει στο μικροσκόπιο.
Τέχνη και ισπανική γρίπη
Τα σημάδια της ισπανικής κρίσης ήταν όμως εμφανή και στην τέχνη. Ο ζωγράφος Έγκον Σίλε άφησε μια φοβερή παρακαταθήκη. Στον πίνακά του «Η οικογένεια» απεικονίζεται η γυναίκα του Έντιθ και το παιδί τους. Ένα παιδί το οποίο δεν γεννήθηκε ποτέ. Η έγκυος γυναίκα του πέθανε από την ισπανική γρίπη και τρεις μέρες αργότερα και ο ίδιος. Τον πίνακα ζωγράφισε στο ενδιάμεσο διάστημα.
Τα τραύματα του πολέμου αλλά και οι αρρώστιες άφησαν ένα βαθύ ρήγμα «όπως αυτό της Ερυθράς Θάλασσας στη Βίβλο» όπως γράφει η Λάουρα Σπίνεϊ. Δυο παραδείγματα. Στη μουσική ο Άρνολντ Σένμπεργκ δημιούργησε τη δωδεκατονική μουσική, ένα εντελώς νέο μουσικό σύστημα, και η αρχιτεκτονική αποχωρίστηκε από το ρομαντικό διακοσμητικό Γιούγκεντστιλ και γεννήθηκε το Μπαουχάους.
Και σήμερα όμως οι καλλιτέχνες και τα μουσεία μέσα από φωτογραφίες και αντικείμενα προσπαθούν να καταγράψουν αυτή την περίεργη κατάσταση και να αφήσουν παρακαταθήκες για τις επόμενες γενιές.
Σουζάνε Σπρερ (30.01.2018 )
Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου
πηγη: https://www.dw.com/el/
