[ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ έφυγε και η ΑΛΙΚΗ ΤΕΛΛΟΓΛΟΥ.

Σήμερα την ξαναθυμόμαστε ξαναφέρνοντας στο προσκήνιο ό,τι έγραψε ο Τύπος την ημέρα του θανάτου της- για τη ζωή, τον έρωτά της για την Τέχνη, τη συλλογή της και το πάθος της για το ωραίο, αλλά και για το σπουδαίο έργο της, την ίδρυση του "ΤΕΛΛΟΓΛΕΙΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ" που κοσμεί τη Θεσσαλονίκη.

Κάποια άλλη φορά θα γράψουμε για την προσωπική μας γνωριμία και την ευτυχή ολιγοήμερη επίσκεψή της στα ΧΑΝΙΑ, στις αρχές της δεκαετίας του 1980]:

Αλίκη Τέλλογλου, η μεγάλη κυρία της Θεσσαλονίκης

http://www.youtube.com/watch?v=6h8PI5NU8-0

(Η Θεσσαλονίκη των Τέλλογλου)

http://www.youtube.com/watch?v=SdN9aEqZLRM

-Εγώ, αυτό που κατάλαβα πως είμαι, στης Αλίκης την κατσάδα το χρωστώ. Να’ναι καλά η γυναίκα, με μεγάλωσε μικρό, με μεγάλωσε και μεγάλο. Και πόσους άλλους και άλλες .

-σπουδαία γυναίκα η Αλίκη Τέλλογλου. Το πάθος της να υλοποιήσει αυτό που είχαν οραματιστεί με τον σύζηγό της είναι η αντίσταση στην μικρόνοια των υπαλλήλων που της αρνούντο την μεγάλη χορηγία της επί δεκαετίες.Είχε την υποστήριξη πολιτικών (ο Κ.Καραμανλής είχε δεσμευτεί να την βοηθήσει αλλά δεν κατάφερε να κάμψει την άρνηση όσων δεν ήθελαν να προχωρήσει αυτή η χορηγία). Είχε γνώση και άποψη γιά τα είδη τέχνης που αγόραζε, είχε άποψη γιά τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα του μουσείου, είχε χειμαρώδη λόγο και εξαιρετικό ανθρωπισμό στον πόνο, συμβολή στην προσφορά και στην αυτοθυσία.Ηταν δωρητής τέχνης, ήταν δωρητής της ζωής της.Το σπίτι της στην πλατεία Αριστοτέλους – το έζησα χρόνια πριν γίνει το Τελλόγλειο – ήταν ένα μουσείο, ένα φιλόξενο σπίτι και ένας τόπος γιά περισυλλογή.Παράδειγμα η επιμονή της να κάμψει κάθε εμπόδιο (γνωστών συμφερόντων και μικρόνοων ανθρώπων) που εμπόδιζαν γιά χρόνια την υλοποίηση του ιδρύματος.Φορτωμένη εδώ και πολλά χρόνια με χίλιες αρρώστιες, είχε από τις πιό δυνατές, ακμαίες, υγιείς φωνές και απόψεις. Εκπλήρωσε με επάρκεια τον σκοπό της ζωής της – ευτυχισμένη.

Της Γιωτας Μυρτσιωτη,  K, 24-6-2008

«Εμείς δεν κάναμε ένα μουσείο ή μια πινακοθήκη, όπου απλώς θα εκτίθενται έργα τέχνης. Εκείνο που θέλαμε ήταν να αποκτήσει το κοινό παιδεία γύρω από την Τέχνη, να δημιουργηθεί ένα σχολείο για να ξυπνάει τα ωραία πράγματα που έχει ο καθένας μέσα στην καρδιά του, τα οποία τον βοηθούν να ομορφαίνει τη ζωή του και τη ζωή των άλλων»…

Το όνομά της δεν φέρει απλά τη σφραγίδα ενός από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά πανεπιστημιακά ιδρύματα. Συνδέεται με μια σπάνια περίπτωση συλλέκτη-δωρητή με πάθος στην υπηρεσία της τέχνης και του πολιτισμού. Η Αλίκη Τέλλογλου, η μεγάλη φιλότεχνη κυρία της Θεσσαλονίκης έφυγε χθες από τη ζωή και το θλιβερό άγγελμα του θανάτου της βύθισε στο πένθος τον πνευματικό κόσμο της πόλης και την πανεπιστημιακή κοινότητα.

Γιατί, αυτή η αρχοντική γυναίκα, δεν ήταν μόνο η μεγάλη δωρήτρια του ομώνυμου ιδρύματος που χάρισε απλόχερα μια πλούσια συλλογή έργων τέχνης κι όλη της την περιουσία για να δημιουργήσει μια εστία πολιτισμού. Ηταν ο πνευματικός άνθρωπος που με ψυχική ευγένεια και αυξημένη κοινωνική ευθύνη, κουβαλούσε το άρωμα μιας αστικής τάξης και τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα της Θεσσαλονίκης που φθίνει σταδιακά στο κοινωνικό μωσαϊκό της σύγχρονης μεγαλούπολης.

Ολη της η ζωή ήταν το Τελλόγλειο, αλλά το όνειρό της δεν χωρούσε μόνο εκεί: Ηταν τα πολλά «Τελλόγλεια». Στην Αλεξανδρούπολη, στο Διδυμότειχο, στο Κιλκίς, στη Φλώρινα, σ’ όλη την Ελλαδα, στους απλούς καθημερινούς ανθρώπους της επαρχίας. «Τα σύνορα της Ελλάδας δεν σταματούν στη Θεσσαλονίκη», έλεγε.

Γέννημα – θρέμα της παλιάς γειτονιάς του Αρχαιολογικού Μουσείου -παιδί του Ναούμ και της Λουκίας Ωρολογά, προσφύγων από την Κωνσταντινούπολη και το Μοναστήρι- από μικρή αγαπούσε την Τέχνη. Το όνειρό της ήταν να σπουδάσει αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων, αλλά την κέρδισε η Ιατρική Σχολή.

Η γνωριμία της με τον Νέστορα Τέλλογλου, μεγαλέμπορο από σημαντική οικογένεια της Σμύρνης κατέληξε σε γάμο το 1953 και υπήρξε καθοριστική. Μαζί ξεκίνησαν να συλλέγουν έργα τέχνης κυρίως από την Ελλάδα, μαζί αποφάσισαν να δωρίσουν ολόκληρη την περιουσία τους στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και μαζί με άλλους πνευματικούς ανθρώπους προχώρησαν στην ίδρυση του ομώνυμου Ιδρύματος.

«Κρατώντας στα χέρια μας την αγάπη, ολάκερη την περιουσία μας, τη μεγάλη μας πινακοθήκη και την αφοσίωση της ίδιας μας της ζωής πήγαμε στο ΑΠΘ και ζητήσαμε τη συμπαράστασή του, τη σοφή του συμβουλή και την κηδεμονία τούτου του ονείρου».

Το Τελλόγλειο Ιδρυμα έγινε πραγματικότητα. Δυστυχώς, ο Νέστωρ Τέλλογου πέθανε λίγους μήνες μετά την ιδρυσή του (Β.Δ 694/1972). Η Αλίκη Τέλλογου παρέμεινε μόνη αλλά αφοσιωμένη στο έργο της και συνέχισε να παλεύει με όλο της το είναι, ψυχικά και σωματικά επί 34 χρόνια. «Είχε μια επιμονή, έναν ιδιόρρυθμο ανθρωπισμό και εκτός από την αρχοντιά της, μια γενναιότητα, έναν δύσκολο αλλά πολύ γνήσιο και ευθύ χαρακτήρα», περιγράφει η γ.γ. του Ιδρύματος κ. Αλεξάνδρα Γουλάκη – Βουτυρά.

Η αφοσίωσή της στον ρόλο της Τέχνης, αλλά και το οραμά της για ένα ανοιχτό ίδρυμα στην πρωτοπορία, με κύριο πάθος αποκλειστικά τη «σχέση κοινού – τέχνης», συνέθεταν μια σπάνια περίπτωση συλλέκτη – δωρητή «το έργο της οποίας δεν είχε εκτιμηθεί όσο έπρεπε στη διάρκεια της ζωής της», εκτιμά η κ. Βουτυρά.

Το Τελλόγλειο ήταν η ζωή της. Ηταν εκεί καθημερινά από την ημέρα της ίδρυσής του κι είχε την έννοια του ακόμη κι όταν η υγεία της δεν επέτρεπε τις μετακινήσεις. Η προσήλωσή της παρέμεινε αμείωτη ακόμη και δύο μέρες πριν αφήσει την τελευταία της πνοή στο διαμέρισμά της στην πλατεία Αριστοτέλους. «Το Τελλόγλειο είναι το σπίτι μου, το παιδί μου, είναι ο μεγάλος μου έρωτας».

Μέλημά της δεν ήταν το θεαθήναι. « Ενας ευεργέτης, ό,τι κάνει, το κάνει όχι για τη δημοσιότητα αλλά γιατι έτσι νιώθει όμορφα. Ο άνθρωπος δεν ζει μόνο για τον εαυτό του. Μερικές φορές απογοητεύεσαι αλλά αν αγγίξεις την ψυχή του Ελληνα, σου επιστρέφει τόση αγάπη που λες ότι άξιζε ο κόπος». Στην αρχική προσφορά του ζεύγους, οφείλεται η ανιδιοτελής στήριξη πολλών υποστηρικτών του ιδρύματος, αλλά και οι σειρές δωρεών. Γι’ αυτό και στις σπάνιες δημόσιες δηλώσεις η Αλίκη Τέλλογλου μιλούσε πάντα στον πρώτο πληθυντικό. «Οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, οι δημοτικοί άρχοντες της πολης, ο Τύπος σ’ όλες του τις μορφές και πολλοί υπέροχοι άνθρωποι είναι οι συνιδρυτές αυτού του Ιδρύματος κι η αγάπη τους το ατράνταχτο θεμέλιο του», δήλωνε 25 χρόνια αργότερα όταν το 1999 το κτίριο που ολοκληρώθηκε κατά τη διάρκεια της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας -1997 στις παρυφές της Πανεπιστημιούπολης στέγασε το όνειρο, εγκαινιάζοντας ταυτόχρονα την πρώτη έκθεση εργων τέχνης απο τη συλλογή Τέλλογου.

«Εργο Αγάπης»

Πάνω από 5.000 έργα Τέχνης κυρίως ζωγραφικής αποτέλεσαν τον αρχικό πυρήνα της δωρεάς. Σε 7.200 έργα είχε φθάσει όταν στεγάστηκε το ίδρυμα κι εξακολουθούσε να ενισχύεται με αγορές από τη συλλέκτρια ώς το τέλος της ζωής της.

«Εργο Αγάπης, είναι τούτο το ίδρυμα κι είμαι σίγουρη πως θα προκόψει γιατί σ’ αυτή τη χώρα που γεννά τους πιότερους ευεργέτες της Ευρώπης, η αγάπη που πάντα θα χρειάζεται για να υπάρξει, δεν θα του λείψει…».

———————————–

Τρίτη, 24 Ιουνίου 2008

Αλίκη Τέλλογλου

Τα λέγαμε χθες στην εκπομπή, αντιγράφω σήμερα από TA NEA:
“Έναν από τους σημαντικότερους πνευματικούς ανθρώπους, με μεγάλη προσφορά στις τέχνες και τον πολιτισμό, έχασε η Θεσσαλονίκη. Η Αλίκη Τέλλογλου έφυγε χθες τα ξημερώματα από τη ζωή, πλήρης ημερών, αφήνοντας πίσω της μια σπάνια πολιτιστική παρακαταθήκη, το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, που δώρισαν η ίδια και ο σύζυγός της στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Η Αλίκη Τέλλογλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη από πρόσφυγες γονείς και έτρεφε από μικρή μεγάλη αγάπη για το διάβασμα και την τέχνη. Παρ΄ ότι το όνειρό της ήταν να σπουδάσει αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων, τελικά εγγράφεται στην Ιατρική Σχολή. Το 1953 παντρεύεται τον Νέστορα Τέλλογλου, μεγαλέμπορο από σημαντική οικογένεια της Σμύρνης, μαζί με τον οποίο αποφασίζουν να δωρίσουν τη συλλογή έργων τέχνης, καθώς και ολόκληρη την περιουσία τους στο ΑΠΘ και να προβούν μαζί με πνευματικούς ανθρώπους της πόλης στην ίδρυση του Τελλόγλειου Ιδρύματος, το οποίο θα φιλοξενηθεί σε χώρο που παραχωρεί ο Δήμος Θεσσαλονίκης. Όνειρό τους είναι η ίδρυση μουσείου- εκπαιδευτηρίου τέχνης, ενός ιδρύματος «ανοιχτού στην πρωτοπορία της τέχνης και την έρευνα».
Το Τελλόγλειο ιδρύθηκε με διάταγμα του 1972, έξι χρόνια μετά τη δωρεά, αλλά έπειτα από λίγους μήνες ο Νέστωρ Τέλλογλου πεθαίνει. Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν τρεις δεκαετίες επίμονων προσπαθειών για να μπορέσει τελικά να υλοποιήσει το «έργο της ζωής της», όπως το είχε χαρακτηρίσει.
Σχολιάζοντας μάλιστα τον αγώνα που έδωσε, είχε πει: «Δωρήτρια ήμουν μέχρι που πρόσφερα την περιουσία μου. Μετά έγινα επαίτης για να τη δεχθούν». Το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, ένα μοντέρνο αρχιτεκτόνημα στις βόρειες παρυφές της Πανεπιστημιούπολης, εγκαινιάστηκε τελικά τον Δεκέμβριο του 1999 με την έκθεση «Συλλογές και Δωρεές». Παράλληλα με την ενασχόλησή της με την τέχνη, η Αλίκη Τέλλογλου είχε και συγγραφική δραστηριότητα, εκδίδοντας σειρά παιδικών βιβλίων και παραμυθιών.”

Μπαίνοντας κάποιος στην ιστοσελιδα του Τελλογλείου (http://www.tf.auth.gr/teloglion/) θα διαβάσει έναν χαιρετισμό της:

«Το Τελλόγλειο Ίδρυμα γεννήθηκε από την αγάπη μας για τον άνθρωπο κι από την πίστη μας πως η Ελλάδα μπορεί και με το σημερινό ανθρώπινο υλικό της να συμβάλλει περίτρανα στον καινούριο κόσμο που ανατέλλει.

Κρατώντας στα χέρια μας τούτη την αγάπη, ολάκερη την περιουσία μας, τη μεγάλη μας πινακοθήκη και την αφοσίωση της ίδιας της ζωής μας πήγαμε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ζητήσαμε τη συμπαράστασή του, τη σοφή του συμβουλή και την κηδεμονία τούτου του ονείρου. Το Πανεπιστήμιο δέχτηκε αυτή την προσφορά με προθυμία και αγάπη και μαζί φτιάξαμε το «Τελλόγλειο Ίδρυμα».
Το Τελλόγλειο θα είναι ανοιχτό στην πρωτοπορία της τέχνης και την έρευνα της τέχνης. Αυτό είναι το όραμα που οδήγησε όσους αγωνίστηκαν γι’ αυτό το Ίδρυμα είκοσι τρία δύσκολα χρόνια. Γι’ αυτό το όραμα πρόσφεραν τη σοφία, την καρδιά και το μόχθο τους με ανιδιοτέλεια.
Οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, οι δημοτικοί άρχοντες της πόλης, ο τύπος σ’ όλες του τις μορφές και πολλοί υπέροχοι άνθρωποι είναι οι συνιδρυτές αυτού του Ιδρύματος. Χάρη σ’ αυτούς τώρα γίνεται πραγματικότητα και είναι η αγάπη τους το ατράνταχτο θεμέλιό του. Μερικοί απ’ αυτούς μαζί με τον Νέστορα Τέλλογλου δεν ζούνε πια. Η αγάπη τους όμως με αθάνατη δύναμη κρατά γερά τα θεμέλια του.
Έργο Αγάπης, το ξανάπα, είναι τούτο το Ίδρυμα κι είμαι σίγουρη πως θα προκόψει γιατί σ’ αυτή τη χώρα που γεννά τους πιότερους ευεργέτες της Ευρώπης, η αγάπη που πάντα θα χρειάζεται για να υπάρξει, δεν θα του λείψει.»

Η νεκρώσιμος ακολουθία θα πραγματοποιηθεί σήμερα στις 11.00, στον μητροπολιτικό ναό Γρηγορίου Παλαμά Θεσσαλονίκης. Η κηδεία της θα γίνει με δαπάνη του Τελλογλείου δρύματος. To Τελλόγλειο θα είναι εκεί να μας την θυμίζει πάντα. Όσο θυμόμαστε, στην Ελλάδα.

————————————————–

Οι Ιδρυτές: Νέστωρ και Αλίκη Τέλλογλου

Το Τελλόγλειο Ίδρυμα ιδρύθηκε το 1972 με τη δωρεά της συλλογής έργων τέχνης καθώς και ολόκληρης της περιουσίας του Νέστορα και της Αλίκης Τέλλογλου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Η αρχική συλλογή, που τον κύριο όγκο της αποτελούν έργα Ελλήνων καλλιτεχνών του 19ου και 20ου αιώνα, εμπλουτίστηκε στη συνέχεια με τις δωρεές του Τώνη και της Ιωάννας Σπητέρη, του Γεώργιου Μουρέλου, πρόσφατα της συλλογής Δημητρίου Τσάμη καθώς και άλλες δωρεές καλλιτεχνών.

Το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, που εγκαινιάσθηκε το Δεκέμβριο του 1999 με την έκθεση «Συλλογές και Δωρεές», στεγάζεται σ’ ένα μοντέρνο, εντυπωσιακό κτίριο στη βόρεια παρυφή της πανεπιστημιούπολης.

Τελλόγλειο Ίδρυμα: Πυρήνας της συλλογής του Τελλογλείου Ιδρύματος Τεχνών είναι η δωρεά Τέλλογλου που περιλαμβάνει έργα τέχνης από διάφορους πολιτισμούς: ειδώλια, κυρίως της ελληνιστικής εποχής, κορινθιακά, ελληνιστικά και ρωμαϊκά αγγεία, περσικές μινιατούρες, δείγματα αραβικής και κινέζικης τέχνης (βάζα, πανώ, πιάτα), καθώς και ταϋλανδέζικα ξυλόγλυπτα. Ο κύριος κορμός της συλλογής είναι έργα σημαντικών Ελλήνων και Ευρωπαίων καλλιτεχνών του 19ου και 20ού αιώνα: λάδια, ακουαρέλες, σχέδια, χαρακτικά, γλυπτά. Αξιόλογη επίσης είναι και η συλλογή των κεραμικών έργων του Πάνου Βαλσαμάκη.

Ευεργέτες / Δωρητές: οικ. Όμηρου Γεωργιάδη, οικ. Πάνου Βαλσαμάκη, Απόστολος Κιλεσσόπουλος, Ράλλης Κοψίδης, Ναυσικά Πάστρα, οικ. Νίκου Σαχίνη, Ελένη Βακαλό. οικ. Βασιλείου Χαλεπά, Δημοσθένης Στάικος, οικ. Κόντογλου-Μαρίνου, οικ. Τότσιου, Ιωάννης Γ. Μουρέλος, Τάσιος Κυριαζόπουλος, Έλλη Ορφανού, Μανώλης Γιανναδάκης, Ελένη Λαζαρίδου, Χρήστος Αλαβέρας, Μανόλης Τζομπανάκης, Ελένη Ρογκότη, Πάνος Παπανάκος, Hannelore Ochs, Julia Spitzer-Logothetis, Κώστας Ανδρέου, Πλάτων και Αλίκη Αναστασιάδη, Τζίλντα Μαρία Ζαρφτσιάν, Ρόζα Ησαΐα, Παύλος Καλλιγάς, Ανδρέας Καλλιγάς, Ελένη Σταυροπούλου, Δέσποινα Βενετούλια, Πανελλήνιο Ιερό Ίδρυμα Ευαγγελιστρίας Τήνου, Τάσος Ζωγράφος, Βασίλης και Πέρη Κυριαζοπούλου, Νάντια Τέλλογλου, Δ.Γ. Τσαούσης, Γεθσημανή Σεφεροπούλου, ΘΕΜΕΛΙΟΔΟΜΗ ΑΕ, Ιουλία Λογοθέτη, Βικτωρία Δούκα, Πολιτιστική Εταιρεία Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος, Λάκης και Ρένα Μαραγκού, Γιώργος Κητής