ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

Οι περισσότερες από τις δημοσιευόμενες «ειδήσεις» αναφέρονται στα χρόνια που εμαίνετο ο Κριμαϊκός πόλεμος μεταξύ αφ’ ενός Αγγλογάλλων και Τούρκων και αφετέρου της Τσαρικής Ρωσίας. Οι πρώτες επιτυχίες των Ρώσων ενεθάρρυναν τους Έλληνες σε εξεγέρσεις κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας κυρίως στην Ήπειρο, Θεσσαλία και Μακεδονία. Οι Αγγλογάλλοι όμως, σύμμαχοι των Τούρκων, κατέλαβαν τον Πειραιά και απέκλεισαν από θαλάσσης την Ελλάδα, για να την εμποδίσουν να συγκρουσθεί με τους Τούρκους. Ο στόλος τους όμως μετέφερε την χολέρα, η οποία εθέρισε χιλιάδες Έλληνες. Έτσι οι πιο πολλές «ειδήσεις» αναφέρονται στις εξεγέρσεις των Ηπειρωτών ιδίως στο χώρο της σημερινής Θεσπρωτίας (12-2-1854, 26-2-1854, 19-4-1854, 7-5-1854). Ακόμα ένα άρθρο μάλλον Γάλλου δημοσιογράφου για τα μάρμαρα του Παρθενώνος, ο θάνατος του Γάλλου προσβευτή στην Αθήνα και ένας ασυνήθιστος και οδυνηρός θάνατος από φίδι. Όλες οι «ειδήσεις» έχουν αλιευθή από την αθηναϊκή εφημερίδα «Αθηνά» που βρίσκεται στην Παπαχαραλάμπειο βιβλιοθήκη της Ναυπάκτου.

Οι ειδήσεις

Αθηνά, 4-1-1854. Από γράμματα των Θυατείρων, παλαιάς ελληνίδος πόλεων εν τη Λυδία, μιας των πρώτων του χριστιανισμού εκκλησιών, έμαθεν η Διοίκησις της Σμύρνης, ότι ο εκεί έπαρχος απέπεμψεν υβριστικώς και απειλητικώς τον αρχιερέα και τους προκρίτους της γραικικής κοινότητος, παραπονουμένους δι’ όσας καταθλίψεις και ύβρεις πάσχουσιν οι αυτόθι χριστιανοί, εναντίον των ανωτέρω διαταγών, παρά των εθελοντών στρατιωτών Τούρκων και αυτού του Επάρχου, συνεννοουμένου ίσως μετ’ αυτών. […] Τα Θυάτειρα περιέχουσιν 800 περίπου οικογενείας γραικικάς εμπόρων και γεωπόνων και τινάς Αρμενίων. […]

Αθηνά, 12-2-1854. Γράφουν εκ Κερκύρας από 8 Φεβρ. «όμως μάθε και διά τα τρέχοντα της Ηπείρου, ότι υπάρχει μεγάλη ανησυχία, και όλος ο κόσμος έχει φόβον, Χριστιανοί και Τούρκοι έλαβον όλοι άρματα γενικώς, διότι δεν δίδει ο ένας πίστιν εις τον άλλον. Στρατεύματα τουρκικά εβγήκαν από Φυλέταις (Φιλιάτες) μόνον διακόσιοι άνθρωποι, από Μαργατίτη πεντακόσιοι, και εσυνάχθησαν όλοι εις Μαργαρίτη, και δεν ηξεύρουν και αυτοί που να υπάγουν. Το έκαμαν Ετ Μουχαμέτ. Σήμερον μανθάνω από Γουμενίτσαν, ότι έβγαλαν διά της βίας και χριστιανούς, αλλά ονομαστικά δεν έμαθα ποίους. Είμαι βέβαιος, ότι οι Τούρκοι τους έσφαξαν διά να έβγουν και αυτοί εις τον πόλεμον εναντίον των αδελφών των χριστιανών. Ο Δεσπότης έφυγεν από Παραμυθίαν και ευρίσκεται εις Πάργαν. Όλα τα μέρη είναι πιασμένα και κρατούνται καλά από χριστιανούς, και οι Τούρκοι δεν τολμούν να κινήσωσι από κανέν μέρος. Υ.Γ.: Ταύτην την στιγμήν πληροφορούμαι ότι οι Έλληνες δεν έστρεξαν με κανένα τρόπον να έβγουν εις βοήθειαν των Τούρκων εναντίον των επαναστατών».

Αθήνα, 12-2-1854. Την 10 τ.μ. επανηγύρισεν ο ενταύθα πρόξενος της Αμερικής την επέτειον εορτήν του νυν προέδρου των ομοσπόντων της Αμερικής Πολιτειών. Εις δε εκ των παρευρεθέντων Αμερικανών εξεφώνησε και λόγον, δι’ού εξύμνησε την ελληνικήν φυλήν, την οποίαν είπε, ότι θέλει συνδράμει και εις τον νέον κατά την Ήπειρον αγώνα της, η Αμερική, ως συνέδραμεν αυτήν κατά το 1821.

Αθηνά, 26-2-1854. Εκ Κερκύρας, την 22-2-1854 οι Χριστιανοί εφάνησαν ανδρείοι εις το χωρίον Σούλια και δεν ηθέλησαν να βγουν με Τούρκους κατά των αγωνιζομένων υπέρ ελευθερίας αδελφών των· διά τούτο τώρα οι Τούρκοι τους έχουν εις το μάτι και προσπαθούν με κάθε τρόπον αν ημπορέσουν να τους βλάψουν. Μάθε δε, ότι οι Τουρκοαρβανίται, άλλοι μεν πήγαν εις την Πρέβεζαν, άλλοι δε έμειναν εις τον Λούρον με τον Ομέρ Γρίβαν, και αυτούς τους έχουν κλεισμένους οι Έλληνες. Ο Αμπάζαγας έστειλε προχθές να υπάγη ο Γιουσόφης διά βοήθειαν, αλλ’ αυτός δεν ημπόρεσε να στρατολογήση περισσοτέρους από οκτώ οπλοφόρους. Οι Έλληνες αρματώθηκαν παντού· ο Δημήτριος Λούτσαρις από Παπούρι εσήκωσε και αυτός επανάστασιν, και ενώθηκε με τον Παπακώσταν. Από τους Φιλιάτες και την Παραμυθίαν όλαι αι στράται είναι πιασμέναι από τους ιδικούς μας. Το Βλαχοχώρι, η Πηγιάδα και τα δέκα σπίτια εγινήκανε ένα μόνον· εις δε το χωρίον Καστρί είναι όλοι σύμφωνοι και δεν έχουν καμμίαν ανάγκην.

Αθηνά, 19-4-1854. Ο «Χρόνος» αναφέρει ότι οι Έλληνες του Μάντσεστερ συνεισέφεραν 10.000 λ. στ. υπέρ των επαναστατών της Τουρκίας, ως και οι του Λονδίνου και Λίβερπουλ.

Αθηνά, 23-4-1854. Γράφουν εκ Χανίων της Κρήτης ότι οι φονείς των τέκνων και της υπηρετρίας του κ. Ροΐδου ανεκαλύφθησαν και εφυλακίσθησαν. Είναι δε οκτώ, ων οι μεν εξ Κούρδοι ακόλουθοι του εξορίστου Πετερχάμπεη, οι δε δύο Οθωμανοί. Αθηνά, 7-5-1854. …Η Παραμυθιά εκυριεύθη υπό του Ν. Μπότζαρη και του Γ. Τσάμη, κατεχόντων αυτήν ισχυρώς μέχρι τούδε· ο δε Δ. Ντόμαρης εκυρίευσε ταις Φιλιάταις, έκαυσε τας οικίας του Τζεφέρ Πασά Ντέμη ευρισκομένου εις το παραδουνάβιον στρατόπεδον μετά 2 χιλιάδων και ηχμαλώτισε την μητέρα αυτού και πολλάς άλλας τουρκικάς οικογενείας. […]

Αθηνά, 10-5-1854. Ερανιζόμεθα εκ της «Εφημερίδος των Συζητήσεων» το εξής άρθρον του γνωστού Ιωάννου Λεμοέννου, πραγματευόμενον περί των μαρμάρων, τα οποία η βέβηλος χειρ του Λόρδου Έλγιν εσύλησεν εκ του Παρθενώνος. […] Ούτω τα κοσμήματα του Παρθενώνος έμελον ν’ αποκατασταθώσιν εις τας στοάς του Βρετανικού Μουσείου εις το οποίον δύναταί τις να υπάγη και να θαυμάση αυτά. Ημείς νομίζομεν ότι τα ευγενή ταύτα μάρμαρα συνηθισμένα εις τον χλιαρόν ουρανόν της Ελλάδος πρέπει να ριγώσιν εις τας ομίχλας της Αγγλίας, αλλ’ όμως παρηγορούμεθα συλλογιζόμενοι, ότι η κάθυδρος αύτη φιλοξενία τα έσωσε πιθανώς από τους πυροβολισμούς των Τούρκων και από τους ακρωτηριασμούς των πυργοποιών Άγγλων· εκριζομένοι του πατρίου έδαφους οι αθάνατοι ούτοι τύποι του κάλλους περιφέρονται σήμερον τον κόσμον εκπληρούντες το έργον της διασώσεως των ιδεών, απαραλλάκτως ως αρχαί της γαλλικής επαναστάσεως, δεν είναι δε το αμάρτημα του Λόρδου Έλγιν, εάν ο Μωάμεθ αντικατέστησε τον Περικλήν και εάν η Αγγλία δεν έχει ήλιον. ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΕΜΟΕΝΝΗΣ

Αθηνά, 9-9-1859. Γράφουσιν ημάς εκ Πετρουπόλεως ότι προσεχώς ανεγείρεται εκείσε μεγαλοπρεπής ελληνικός ναός, χάριν των αυτόσε παρεπιδημούντων ομογενών, η δε Α.Μ. ο αυτοκράτωρ Αλέξανδρος εχορήγησε δωρεάν προς τούτο ευρύχωρον οικόπεδον εν μια των καλλιτέρων θέσεων της Πρωτευούσης.

Αθηνά, 9-9-1859. Τέσσαρες βαθύπλουτοι ομογενείς ο Βαρώνος Σίνας Πρέσβυς εν Βιέννη, ο φιλογενής κ. Δημ. Βερναρδάκης, ο κ. Βαλτατσής και μία μεγάλη και υψηλή αριστοκρατική οικογένεια της Ρωσίας θέλουσι τιμήσει διά της παρουσίας των την πρωτεύουσαν του εληνικού βασιλείου, όπου θέλουσι διατρίψει καθ’ όλον τον χειμώνα. […] Αθηνά, 7-10-1859. Αναγινώσκομεν εις τον «Τύπον της Ανατολής» τα εξής: «Ο κ. Βορέ έξαρχος αποστολικός των Λαζαριστών εν τη Ανατολή, ανεχώρησε κατ’ αυτάς διά Θεσσαλονίκην. Η μετάβασις αύτη του κ. Βορέ ανάγεται εις την ληφθείσαν απόφασιν παρά 30.000 κατοίκων του Αβρήτ Ισάρ να χωρισθώσι της ελληνικής εκκλησίας ίνα εγκολποθώσι τον καθολικισμόν». […] Διότι καθ’ άς έχομεν πληροφορίας, οι ζητήσαντες ν’ ασπασθώσι τον καθολικισμόν (και τούτο ουχί εκ πεποιθήσεως, αλλ’ εκ κομματισμού) εισίν ουχί 30.000 αλλά 30 μόνον, ώστε εν γνώσει ή εν αγνοία παρεισέφρησαν τρία άλλα μηδενικά. […] Αθηνά, 21-10-1859. Ο αρτίως διορισθείς πρέσβυς του αυτοκράτορος των Γάλλων παρά τη ελληνική κυβερνήσει, υποκόμην Δε Σερ προσβληθείς υπό οξυτάτης δυσεντερίας, …απεδήμησεν εις Κύριον μετά ολιγοήμερον ασθένειαν αφείς απαρηγόρητον λύπην εις την νεαράν σύζυγόν του, Ελληνίδα το γένος εκ του οίκου των εν Βλαχία Κατακουζηνών, […]

Αθηνά, 9-8-1854. Εις κάτοικος του χωρίου Μιραβέλλου κατά το πεδεμόντιον έπασχεν από τινων μηνών πόνους οξυτάτους κατά την κοιλίαν του δε απηλάσσετο οσάκις προσελάμβανε τροφήν. Βλέπων ότι αντί το πάθος του να βελτιούται επί το χείρον, κατέφυγε πρό τινος καιρού εις το νοσοκομείον. […] Μετά τινας ημέρας ούτος ετελεύτησε. Γενομένης της ανατομής του νεκρού του, ευρέθη εν τη κοιλία του όφις ζων, όστις βεβαίως εισήλθεν εν τούτου σώματος καθ’ ήν στιγμήν ο δυστυχής εκείνος εκοιμάτο εις την ύπαιθρον με ανοικτόν το στόμα.

Αθηνά, 11-11-1859. Ο Αρίσταρχος βέης, καϊμακάμης της Σάμου, προεβιβάσθη ηγεμών της νήσου ταύτης. Η μέχρι τούδε επαινετή διαγωγή τούτου και η καλή διοίκησίς του, καθ’ ής ουδέν παράπονον ηκούσθη, δικαιούσι πληρέστατα τον προβιβασμόν τούτον του κ. Αριστάρχου. […]   Αντώνης Ν. Βενέτης,

Ας σχολιάσουμε κάποιες απ’ τις δημοσιευόμενες «ειδήσεις» του παρελθόντος, οι οποίες, όλες, έχουν αλιευθή από αθηναϊκή εφημερίδα και αναφέρονται στο έτος 1885.

• Στη Βουλγαρία το έτος αυτό εντείνεται η ανθελληνική στάση των Βουλγαρικών αρχών και το ίδιο έτος προσαρτάται πραξικοπηματικά η Α. Ρωμυλία στο Βουλγαρικό βασίλειο.
• Στη Φιλιππούπολη, όπου το ελληνικό στοιχείο είναι πληθυσμιακά ισχυρό, οι Βούλγαροι εθνικιστές προβαίνουν εις «αγρίας επιθέσεις καθ’ Ελλήνων».
• Μια Ελληνίδα ανθίσταται με ιδιαίτερο θάρρος και σθένος απέναντι στον όχλο των Βουλγάρων.
• Το ίδιο έτος και η Ρουμανία λαμβάνει δυσμενή μέτρα εις βάρος των εκεί Ελλήνων.
• Ένας Έλληνας συγγραφέας, από την Σμύρνη, διακρίνεται στη Γαλλία.
• Ένας Γάλλος αρχιμουσικός συνθέτει μουσικό εμβατήριο για την Ελληνική Μακεδονία.
• Στην Κρήτη πεθαίνει ένας βετεράνος αγωνιστής του 1821 και Κυβερνήτης της Σάμου διορίζεται, από τον Σουλτάνο, ο ΈλληναςΑλεξ. Καραθεοδωρή πασάς.

Οι ειδήσεις

ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ, 21-4-1885. Κατά τους «Συλλόγους» του Βουκουρεστίου, εδημοσιεύθη εν τω «Επισήμω Μηνύτορι» Β.Δ., δι’ού οι ιατροί κ.κ. Μπουτάτης και Ζιτσαίος παύονται της επιτροπείας του Δοσιθεείου κληροδοτήματος, διορίζει δε το διάταγμα τους κ.κ. Γρ. Καρακάς, Γρ. Στεφανέσκου, Απ. Μανέσκου, Κ. Π. Φιλήστην και Ρέμον Οπρεάνου διαχειριστάς του ειρημένου κληροδοτήματος. Αφ’ ετέρου δε αμέσως η ειρημένη επιτροπή απεφάσισε την παύσιν των εκ του κληροδοτήματος τούτου παρεχομένων υποτροφιών εις έλληνας σπουδαστάς, ως και τας λοιπάς χορηγίας της κοινότητας Πογδοριανής και Ζίτσης ιδιαιτέρας του αειμνήστου μητροπολίτου πατρίδος. Δεν έχει όρια το πάθος κατά των Ελλήνων.

ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ, 24-4-1885. Απεβίωσεν εν Βουκουρεστίω… ο Αχιλλεύς Λ. Ζερλέντης, έγκριτον μέλος της αυτόθι ελληνικής παροικίας ανήρ ευεργετικός και φιλογενής γενναίως συντρέξας εις τους αγώνας της Κρήτης κατά το 1866 εσχάτως έτι προσενεγκών το μεγαλύτερον ποσόν προς ανέγερσιν του μνημείου των εν Δραγατσανίω πεσόντων ιερολοχιτών. […]

ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ, 24-4-1885. Λαμπράς έτυχεν υποδοχής εν Παρισίοις το περί Μικρασίας από την έποψιν εμπορικήν και πνευματικήν βιβλίον του εκ Σμύρνης κ. Γεωργιάδου ού την έκδοσιν εγκαίρως ανηγγείλομεν, Δύο των εγκριτωτέρων φύλλων του γαλλικού τύπου, η «Επιθεώρησις των δύο κόσμων» και η «Εφημερίς των συζητήσεων» εποιήσαντο ευφημοτάτη αυτού μνείαν, ο δε Εμπορικός Σύλλογος Παρισίων προσεκάλεσε τον συγγραφέα.

ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ, 26-4-1885. Υπό τον τίτλον «Μακεδονία» συνέθετο ο αρχιμουσικός του εν Αιξ της Γαλλίας εδρεύοντος 112ου γαλλικού συντάγματος κ. Σαλή ωραίον εμβατήριον προς τιμήν των εκεί σπουδαζόντων Ελλήνων, όπερ αφιέρωσεν εις τον βασιλέα Γεώργιον και απέστειλεν αυτώ διά του ενταύθα πρεσεβυτού της Γαλλίας μετ’ επιστολής φιλελληνικωτάτης. ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ, 28-4-1885. Ανεχώρησεν χθες κληθείς παρά της εν Μπένχα της Αιγύπτου ελληνικής κοινότητος ο παρ’ ημίν αξιόλογος ιατρός κ. Λυκούργος Πομώνης. Συγχαίρομεν τους εν Μπένχα ομογενείς διά την απόκτησιν τοιούτου ιατρού.

ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ, 4-5-1885. Κατά τας τελευταίας εν Φιλιππουπόλει αγρίας των Βουλγάρων επιθέσεις καθ’ Ελλήνων, αι οποίαι υπήρξαν σκηναί φοβεραί, μία Ελληνίς αντέστη κατά των μαινομένων Βουλγάρων, πέντε όλας ώρας μη καταβιβάζουσα από της οικίας της την ελληνικήν σημαίαν μηδέ επιτρέπουσα τω προ της οικίας της συναθροισθέντι βουλγαρικώ ομίλω να αποσπάση ταύτην· εν χειρί όπλον έχουσα εκράτει εν σεβασμώ τους γενναίους στασιαστάς επί τρεις ώρας, είτα δε, φοβηθείσα μη τυχόν αποσπάσωσι την σημαίαν, ταύτην εν χερσί λαβούσα επί δύο ακόμη ώρας είχεν αναπεπταμένην και μόνον όταν είδεν ότι ολοέν επυκνούτο ο εξηγριωμένος όμιλος, μόνον τότε διέρρηξεν αυτήν ιδίαις χερσί εις τεμάχια, σώσαφα ούτω το εθνικόν σύμβολον από βουλγαρικής ύβρεως. Την συμπεριφοράν ταύτην της αγνής Ελληνίδος εχαιρέτησεν ο κ. Περικλής Πελλώνης διά των επομένων ωραίων στροφών, τας οποίας είχε χθες η «Παλιγγενεσία»… εν ιδιαιτέρα ανταποκρίσει της εκείθεν και αναδημοσιεύομεν και ημείς ώδε προς τιμήν του γυναικείου φύλου. Τη κυρία Ζησιάδου 1. […] 2. ότι Ελληνίς γνησία με καρδίαν ανδρικήν εις επίθεσιν βανδάλων αντιτάχθης φονικήν. 3. Δεν παρέδωκε με όλας τας αγρίας των ορμάς την σημαίαν της πατρίδος εις βουλγαρικάς αρχάς […] ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ, 7-5-1885. Εκ των τελευταίων λειψάνων του υπέρ ανεξαρτησίας αγώνος, ο εκ Ρεθύμνης της Κρήτης λοχαγός της ενεργού Φάλαγγος Εμμανουήλ Στεφανίδης διακριθείς και τιμηθείς και εν Κρήτη και εν Πελοποννήσω και εν Ναυπάκτω και εν Φαλήρω, απέθανε χθες ταφείς δημοσία δαπάνη. […] ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ, 13-5-1885. Απεβίωσεν εν Βουκουρεστίω ο Ιω. Ζαλαφάτας, πρύτανις του ρουμανικού πανεπιστημίου, εξ Ηπείρου καταγόμενος. […]

ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ, 13-5-1885. Ο πρώην Υπουργός των Εξωτερικών της Τουρκίας Αλέξανδρος Καραθεοδωρή – πασάς διωρίσθη κυβερνήτης Σάμου. Οι Σάμιοι πρέπει να θεωρηθώσιν ευτυχείς τυχόντες τοιούτου ηγεμόνος, εξόχου την μοναδικήν ευρυμάθειαν και την ευφυΐαν ανδρός, […]

Αντώνης Ν Βενέτης, Μοναστηράκι Δωρίδος