"Ο λόγος ο εφήμερος βαστά μόνο μια μέρα
το άρωμά του όμως κρατεί και νύχτα και ημέρα"
Στ.Γ.Κ., Νοε. 2010

Το όχι και τόσο παράδοξο της αταξίας (X.ν., 4-6-18)

 

 

 

 

Το όχι και τόσο παράδοξο της αταξίας

(σκέψεις πάνω σε τρεις μονόλογους)

«Δυο είναι οι κίνδυνοι που απειλούν συνεχώς τον κόσμο: η τάξη και η αταξία» (Paul Valéry, 1871-1945)

 

  • «-ΚΑΘΕ χρόνο, αυτό το μήνα κάνω εκκαθάριση στο σπίτι! Λέω να βάλω τάξη, να κάνω ανανέωση: να πετάξω παλιά ρούχα, βιβλία, πολυκαιρισμένες εφημερίδες, περιοδικά, τσάντες, παπούτσια, ημερολόγια τοίχου, παλιούς φακέλους διδασκαλίας… Όμως κάθε φορά μένω καθηλωμένη στην προσπάθειά μου, αφού η αναβλητικότητα είναι κύριο στοιχείο του χαρακτήρα μου! Σήμερα όμως (4/6/18), θα κάνω εκκαθάριση, έστω κι αν δε μαγειρέψω, δεν πάω στη θάλασσα, δεν κάνω βόλτα στα μαγαζιά…

Κι από πού αρχίζει κανείς, που όλα μπροστά μου είναι ένας χαμός; Μα, φυσικά από τις εφημερίδες του άντρα μου! Του το λέω κάθε μέρα να τις πετάει, αλλά αυτός μου αντιτείνει πως αυτό είναι δική μου δουλειά! Ωστόσο, κάθε φορά που ετοιμάζομαι εγώ να πετάξω μια εφημερίδα, λέω «ας την ξαναδώ μπας και έχει κανένα ενδιαφέρον άρθρο». Έτσι, ξεφυλλίζοντάς την, αφαιρούμαι και την παρατώ παραπέμποντας τη διαδικασία σε «ευθετότερο» χρόνο.

Είναι φορές που σκέφτομαι πως με τα βιβλία, τα περιοδικά ή τα ρούχα, θα είναι ευκολότερο το «ξεσκαρτάρισμα». Αμ δε… Τα θεωρούμενα ως περιττά βιβλία, τα σχολικά, είναι από τα χρόνια της θητείας μου στη Μ.Ε. και είναι καταχωνιασμένα σε ράφια ή κλειστές ντουλάπες. Βγάζω μερικά, τα ανοίγω, βλέπω στα περιθώριά τους σημειώσεις μου με μολύβι. Με τη σκέψη ότι μπορεί να τα χρειαστώ, τα ξαναβάζω στη θέση τους. Το ίδιο κάνω με τα φιλολογικά περιοδικά. Απλά, τα ξεσκονίζω λίγο…»

[ΦΥΣΙΚΑ, για ένα δάσκαλο το σχολικό βιβλίο έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, ένα συναισθηματικό, δηλαδή, δεσμό που δεν κουβαλούν τα άλλα βιβλία: αποπνέει τη νοσταλγία μιας ολόκληρης ζωής με τα παιδιά. Το χαρτί αναδίδει οσμές αιώνιας νεότητας και δημιουργικότητας. Δεν είναι σπάνιο, ο δάσκαλος ανοίγοντας κάποιο παλιό βιβλίο του να δει τα γράμματα να μεταμορφώνονται σε χαρούμενα, γελαστά ή θλιμένα μαθητικά μουτράκια με τις ζαβολιές, τις αγάπες, τις κακότητες και τις τρυφερότητές τους. Ποιος, λοιπόν, να πετάξει τέτοια «φλύαρα» βιβλία; Ποιος να διαγράψει τόσο εύκολα ένα αφάνταστα πλούσιο κομμάτι της ζωής του;]

 

  • «-ΝΑ και τα παλιά άλμπουμ με φωτογραφίες και γράμματα από  εποχές πριν το γάμο, τα φοιτητικά χρόνια, τη γέννηση και το μεγάλωμα των παιδιών, τα τετράδια, τις ζωγραφιές, τα παιχνίδια τους! Έστω κι αν έχω σκανάρει πολλά από αυτά, άλλη είναι η μαγεία της απτής επαφής μαζί τους και άλλο να τα βλέπεις στην οθόνη του υπολογιστή.  Αν μάλιστα είναι και πρόσωπα που έχουν «φύγει» απ΄τη ζωή, σε όποιο σύμπαν αταξίας ή απραξίας κι αν βρίσκονται, θα ήταν ασέβεια στη μνήμη τους να συμπεριφερθώ όπως στα άλλα πράγματα. Εύκολο είναι να πάρεις μια σβηστήρα (ένα delete) και να σβήσεις μια ολόκληρη ζωή;»

[ΑΥΤΗ η «αιχμαλωσία» της μιας στιγμής του χρόνου, και η ακινητοποίηση  αγαπημένων προσώπων σε μια φωτογραφία - προ πάντων εκείνα τα διερευνητικά ή αθώα μάτια που σε κοιτάζουν με απορία ή λατρεία-, είναι κάτι που αφοπλίζει και παραλύει την ύπαρξή σου. Το πικρό, οδυνηρό και νοσταλγικό συναίσθημα που εκπέμπει μια παλιά φωτογραφία ενός ή πολλών προσώπων, το αποτυπώνει υπέροχα η Κική Δημουλά στο ελεγειακό της ποίημα «Κονιάκ Μηδέν Αστέρων», που αρχίζει έτσι:

«Χαμένα πάνε εντελώς τα λόγια των δακρύων

Όταν μιλάει η αταξία η τάξη να σωπαίνει

έχει μεγάλη πείρα ο χαμός...» (1)]

 

  • «-Πάω να ηρεμήσω λίγο και ανοίγω την τηλεόραση. Εκεί να δείς χαμός. Οι «αριστεροί» που μας κυβερνούν κοντά τρία χρόνια, μη μπορώντας να «αλλάξουν» την Ευρώπη (Un’ altra Europa con Tsipras), περιορίζονται στο να μας αλλάζουν καθημερινά τα φώτα διαλύοντας βασικούς κοινωνικούς θεσμούς: ανασκολοπισμός της Παιδείας, φτωχοποίηση της Υγείας, εκμηδένιση της Δικαιοσύνης, απόλυτη ισοπέδωση των συνταξιούχων, «ανανέωση» του δημόσιου τομέα με «δικά» τους παιδιά. Πιστεύουν πως δημιουργώντας χάος («δημιουργική ασάφεια», το είπαν) μεταλλάσσουν την κοινωνία, αντί να αυτομεταρρυθμιστούν και να κάνουν τις απαιτούμενες σωστές μεταρρυθμίσεις!  Κι εγώ, λέει, παραπονιέμαι που δεν μπορώ να τακτοποιήσω το δικό μου μικρό χάος πραγμάτων που κάποτε αγάπησα και τώρα πρέπει να αποχωριστώ, για να αναπνεύσω, να κερδίσω λίγο χώρο. Δύσκολη η απόφαση…»

[ΤΑΞΗ και αταξία, λοιπόν. Δυο έννοιες που πρωταγωνιστούν σχεδόν σε όλες τις θεμελιώδεις ανθρώπινες δραστηριότητες και είναι αλληλοσυμπληρούμενες: κοσμογονία, θρησκείες, πολιτική, ιστορία, μυθολογίες, φιλοσοφία. Σκέφτομαι, αν η ζωή θα μπορούσε να είναι κάτι άλλο εκτός από την αέναη διαμάχη ανάμεσα σε δημιουργία- καταστροφή, τη θέση-αντίθεση, το καλό-κακό, την αταξία-ευταξία. Ένα αντιμαχόμενο δηλαδή δίπολο που ανανεώνει το σύμπαν του οποίου αποτελούμε, οι άνθρωποι, απειροελάχιστα σωματίδια! «Εν αρχή ην το Χάος», λοιπόν. Έτσι δεν αρχίζουν όλες σχεδόν οι κοσμογονίες; Έπειτα επικρατεί ή επιβάλλεται η τάξη: με εκκαθαρίσεις ή απώλειες που γίνονται με τη βοήθεια άλλων δυνάμεων ή και του Θεού! Κάθε απώλεια (και η απλή εκκαθάριση πραγμάτων μας εμπεριέχει συναισθηματική ή υλική απώλεια) είναι συνυφασμένη με την ανανέωση, αφού κάθε τι το καινούργιο προκύπτει απ΄το «θάνατο» κάποιου παλιού.

Προχθές είχαμε πάλι μετανάστες στα Χανιά και κινητοποιήσεις. Σκεφθείτε πόσοι λαοί την πληρώνουν με τις απίστευτες καταστροφές (κυρίως εξαιτίας των ενεργειακών, θρησκευτικών φυλετικών, ή απλά άπληστων πολέμων) των οποίων άλλοι είναι υπαίτιοι! Το πρόβλημα της αταξίας στον πλανήτη είναι αλλού, όχι στη φύση. Από τη μικρογραφία ενός σχολείου, μέχρι το γκρέμισμα των πυλώνων ενός καθεστώτος (επανάσταση), απ΄τον τρελό έρωτα μέχρι το «θανατηφόρο» χωρισμό (εκδίκηση), κι από την κλιματική αλλαγή μέχρι την ανανέωση της ανθρώπινης Ιστορίας (μετακινήσεις πληθυσμών), οι μετέπειτα «κανονικότητες» και ευταξίες δεν αποτελούν ποτέ καινούργιες καταστάσεις. Όλες καταλήγουν σε προπλάσματα νέων εξεγέρσεων. Στην πράξη, όλες οι επαναστάσεις (α-ταξίες) στην ανθρώπινη ιστορία είχαν-και έχουν- ως τίμημα το αίμα.

Το λέει κι ο Ελύτης:

  • «Όταν ακούς "τάξη", ανθρωπινό κρέας μυρίζει.» (2)

Έτσι ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία δεν σταματούν οι εξεγέρσεις των λαών που φέρνουν χάος. Εκκολάπτονται συνεχώς καινούργιες, αφού ο κόσμος αυτός-κόσμος της στυγνής εκμετάλλευσης των αδυνάτων από τους ισχυρούς-με κυρίαρχο τον άκρατο καπιταλισμό, συνεχίζει την πορεία του...]

ΑΛΛΑ, παρασυρθήκαμε από παράταιρες σκέψεις, ενώ το επείγον πρόβλημα παραμένει: τί θα κάνουμε με τον όγκο των προβλημάτων που συσσωρεύτηκαν στη χώρα από τα οκτάχρονα σκληρά μνημόνια και τις επικίνδυνες κι αναποτελεσματικές πολιτικές;

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

-(1) Κική Δημουλά (1931-), «Κονιάκ Μηδεν Αστέρων», συλλογή ποιημάτων «Χαίρε Ποτέ», εκδ. Στιγμή, Αθήνα, 1998

-(2) Οδ. Ελύτης, Μαρία Νεφέλη, σελ. 108, εκδ. Ίκαρος, Αθήνα, 1980


Σχολιάστε