Από τη σοφία ενός γερο-αγρότη (Χ.Ν., 22-11-16)
Posted on 22 Νοε, 2016 in Δοκιμές | 0 comments
ΠΕΡΙ-ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ
Από τη σοφία ενός γερο-αγρότη...
-
“Είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας.
Σπέρνουνται γεννιούνται σαν τα βρέφη/ ριζώνουν θρέφουνται με το αίμα.
Όπως τα πεύκα/ κρατούνε τη μορφή του αγέρα ενώ ο αγέρας έφυγε, δεν είναι εκεί (…)”. [Γιῶργος Σεφέρης, Τρία κρυφά ποιήματα ]
ΣΤΟ έργο του «Ο Αγαθούλης ή περί Aισιοδοξίας», ο Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος Βολτέρος (1), περιφέρει το νεαρό ήρωά του στα πέρατα του «καλύτερου των κόσμων» ειρωνευόμενος έμμεσα τον Λάϊμπνιτς (Leibniz, 1646-1716). Ανέκαθεν, τα «κακώς κείμενα» του κόσμου, αυτά που ζήσαμε, ζούμε ή θα ζήσουμε, ήσαν περισσότερα από τα καλά. Παρόλα αυτά, ο Βολτέρος καταλήγει στο βιβλίο του, με την «αισιόδοξη» φράση: «–Cela est bien dit, mais il faut cultiver notre jardin». (=Σωστά όλα αυτά, αλλά πρέπει να καλλιεργήσουμε τον κήπο μας), θέλοντας έτσι να εκφράσει μιαν άλλη δυναμική αντίληψη του κόσμου.
Η ΠΑΡΑΠΑΝΩ στάση δηλώνει πόσο μάταια αναζητούμε έξω από τον εαυτό μας την κάθε είδους θεραπεία, χαρά ή γαλήνη. Κι ας είμαστε εμείς οι μόνοι υπεύθυνοι για την πορεία της μοίρας μας. Δεν πρέπει να περιμένουμε πολλά «έξωθεν». Μια προσεκτική και επίμονη ενδοσκόπηση («ένδον σκάπτειν») του είναι μας θα μας γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό μας («γνώθι σαυτόν»), θα μας κάνει να αναμετρήσουμε τις δυνάμεις μας, οπότε και θα δράσουμε αποτελεσματικότερα. Η αυτογνωσία οδηγεί σε αναγκαίους συμβιβασμούς, τόσο με τον εαυτό μας όσο και με τους άλλους. Σήμερα όμως, ποιος ασχολείται με αυτογνωσίες; (2).
… ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ, λοιπόν με σοφούς επαρχιώτες «δασκάλους» (αγρότες- και όχι μόνο) να τι αποκομίσαμε [Τα μέσα σε [ ] σχόλια, είναι δικά μας]:
· «Οι φράχτες σας θα πρέπει να είναι ψηλοί για τ’ άλογα, στενοί για τα γουρούνια, και ανθεκτικοί για τους ταύρους».
[Αν το καλοσκεφτούμε, είναι οι καλοστεριωμενένοι φράχτες (οι σωστές «αποστάσεις») που κάνουν τους καλούς γείτονες. Για τους υπερόπτες, τους χαμερπείς και τους αδίκως επιτιθέμενους, ας φροντίσουμε να έχουμε κατασκευάσει και ανάλογους αμυντικούς μηχανισμούς συμπεριφοράς]
· «Κρατήστε σε απόσταση τις ζουρίδες (= κουνάβια) και τους τραπεζίτες».
[Ποτέ δε λείπουν απ΄τη ζωή οι δρώντες υπογείως και οι κόλακες που μας απομυζούν. Ούτε οι εκμεταλλευτές. Προπορεύονται οι λαϊκιστές πολιτικοί (τα «κουνάβια»), η πιο ανθεκτική ράτσα στις οποιεδήποτε επιθέσεις! Είναι αυτοί που θυσιάζουν ιδεολογίες, φιλίες, συγγενείς και παρατάξεις προκειμένου να παραμείνουν ή να παρεισφρήσουν στη Βουλή. Ο άκρατος λαϊκισμός δεν έφερε την «αριστερά» στη χώρα μας; Αλλά και τον Τραμπ στην Αμερική; Δέστε επίσης πόσοι «κοινοί απατεώνες» μάς προσεγγίζουν για να πουλήσουν αμφίβολης ποιότητας «προγράμματα» ή προϊόντα «ευκαιρίας» και πόσοι άλλοι για να μας κλέψουν! Ποιος λησμονεί τα προ κρίσης φορτικά προσφερόμενα «δάνεια» των τραπεζών;]
-
«Να συγχωρείτε τους εχθρούς σας. Τσακίζει το μυαλό τους».
[Είναι μια πρακτική που πράγματι «σκοτώνει» τον άλλο που περιμένει αντεκδίκηση για ένα κακό που έπραξε! Όμως, δεν είναι ο αδύναμος που συγχωρεί, συγχωρεί μόνο ο δυνατός. Ο Βίκτορας Ουγκό («Οι Άθλιοι»), αλλά και άλλοι πολλοί συγγραφείς, περιγράφουν αυτού του είδους τις «εκδικήσεις» στα έργα τους.]
· «Δεν μπορείτε να αναιρέσετε μια σκληρή λέξη που είπατε σε κάποιον».
[Ναι! Οι λέξεις που λέμε είναι η αιτία να χάνονται φίλοι, γείτονες, συνεταίροι, συγγενείς. Αγνοούμε πως τρία πράγματα στη ζωή όταν τα «ρίξουμε», δεν γυρίζουν πίσω: η πέτρα, η λέξη κι ο χρόνος... Αλλά, είναι οι λέξεις που πληγώνουν ανεπανόρθωτα] (3)
· «Τα καλύτερα διδάγματα μάς τα δίνει η ίδια η ζωή, και όχι αυτοί που τα κηρύσσουν».
[Κλασικό παράδειγμα, με το απέραντο και ανθρωπιστικό έργο του, ο Μεγάλος μας Ειρηναίος. Ο ίδιος έλεγε πως είναι «κενός ο διδακτισμός, χωρίς την πράξη». Δεν παρέλειπε δε πρώτος «να σηκώνει τα μανίκια», εφαρμόζοντας σε κάθε του έργο τη ρήση του Βολτέρου]
-
· «Μη ζυγίζεις στην ίδια ζυγαριά ανόμοια πράγματα»!
[Πράγματι, η μεγαλύτερη αδικία στη ζωή είναι να κρίνεις με τα ίδια μέτρα και σταθμά όλους. Ή, να προσπαθείς να αποδείξεις ότι δυο άτομα με διαφορετική παιδεία και ανόμοια προσόντα μπορούν να κάνουν επιτυχώς το ίδιο πράγμα!]
· «Αν πέσετε σε μια τρύπα, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να σταματήσετε να σκάβετε».
[Στις μέρες μας, η απάντηση κάποιου στην ερώτηση «πώς είσαι;», είναι «βρίσκομαι στον πάτο», «από το κακό στο χειρότερο» ή «δεν πάει άλλο»! Όλοι, εδώ και 6 χρόνια, βρισκόμαστε στον ίδιο λάκο, στον ίδιο πάτο. Κλαίμε τη μοίρα μας, «μιζεριάζουμε», ρίχνουμε ο ένας το φταίξιμο στον άλλο. Περιμένουμε τους άλλους να μας βγάλουν απ΄το αδιέξοδο. Όταν όμως βρίσκεσαι «πεταμένος» στο βάθος μιας τρύπας, πρώτα σηκώνεσαι στα πόδια σου κι έπειτα ψάχνεις τρόπους για να βγεις. Δεν «σκάβεις» κι άλλο.]
· «Τα περισσότερα από αυτά για τα οποία ανησυχούμε, δεν θα συμβούν!».
[Αυτή η άποψη αποδεικνύεται, τουλάχιστον στατιστικά, ότι είναι σωστή! Πράγματι –ιδιαίτερα οι ελληνίδες μητέρες- ανησυχούν υπερβολικά για τα πάντα. Γίνονται φορτικές, καταπιεστικές «εν ονόματι της αγάπης» τους, σπαταλώντας χρόνο και δυνάμεις για πράγματα που δεν θα συμβούν.]
-
«Ζήστε μια καλή και έντιμη ζωή … Όταν γεράστε και κοιτάξτε πίσω, θα την απολαύσετε για μια δεύτερη φορά».
[Το πιο δύσκολο στην εποχή μας είναι να υπάρχει συνέπεια λόγων και πράξεων. Αυτό χαρακτηρίζει τη λέξη εντιμότητα. Είναι κάτι που λείπει από τους περισσότερους πολιτικούς-και όχι μόνο. Η ειλικρίνεια στις σχέσεις, η ευθύτητά μας απέναντι στους άλλους, αλλά και η προβλεπτικότητά μας για το μέλλον, συμβάλλουν στο να γίνεται η ζωή όλων καλύτερη.]
ΑΠΛΟΣ, λοιπόν, ο λόγος της σοφίας των ανθρώπων της επαρχίας. Αλλά ποιος δίνει σημασία σ΄αυτόν, όταν το άγχος και η βιοτική μέριμνα μάς ταλανίζουν και μας τυφλώνουν;
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
-(1) François-Marie Arouet, επιλεγόμενος και Voltaire (=Βολτέρος) (1694-1778). Πασίγνωστος Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος που με τις σκέψεις και το έργο του σημάδεψε τον 18ο αι. Κατέχει μια ιδιαίτερη θέση στη συλλογική μνήμη (γαλλική και διεθνή) των ανθρώπων.[Πρόκειται για το “Candide ou de l’ Optimisme”, 1759]
-(2) «…Μάλλον χαϊβάνι θα σε πουν σήμερα, αν αναζητάς μια στροφή στην εσωτερικότητα. Χαϊβάνι ή ζουρλό… Η εσωτερικότητα όμως, είναι γύμνασμα, κάπως έτσι αν κάνανε και οι ηγήτορες, δεν θα θύμιζαν μερικές φορές «σπασμένες μορφές μέσα στους καθρέφτες που δεν μπορεί πια να συναρμολογήσει κανείς…» (Γ. Ουντράκης, Χ.Ν., 11-11-16)
-(3) «Οι άνθρωποι δεν ξεχνούν αυτά που είπες. Οι άνθρωποι ξεχνούν αυτά που έκανες. Αλλά ποτέ δεν θα ξεχάσουν πως τους έκανες να νιώσoυν» (Maya Angelou, 1928-2014).
