Μιας κάποιας ηλικίας (Χ.Ν., 7-9-15)
Posted on 8 Σεπ, 2015 in Δοκιμές | 0 comments
ΟΙ «ΜΙΑΣ ΚΑΠΟΙΑΣ ΗΛΙΚΙΑΣ»
- «Τα γηρατειά! Είναι η μόνη ασθένεια για την οποία δεν μπορεί κανείς να ελπίζει ότι θα θεραπευθεί.» (Orson Welles, στην ταινία «Ο Πολίτης Κέιν»)
Ο ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ είναι ο μήνας του «αναμαζώματος» στο σπίτι, της επιστροφής στα σχολεία, του ξεκαθαρίσματος παλιών λογαριασμών (ακόμη και με… εκλογές!). Είναι ο μήνας του φθινοπώρου, της περίσκεψης και του προγραμματισμού. Ο «γλυκός» Σεπτέμβρης είναι μεταιχμιακός μήνας. Μεταιχμιακή είναι και η είσοδος στην «τρίτη ηλικία». Μεγαλώνουμε.
Η ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ είναι το πρώτο “καμπανάκι” για το λίγο του υπόλοιπου χρόνου μας. Σαν την πρώτη φθινοπωρινή «σταγόνα της βροχής», που σημαίνει το τέλος του «καλοκαιριού», το φτάσιμο στην 3η ηλικία σηματοδοτεί αλλαγές στον τρόπο σκέψης και ζωής. Κάθε περιθωριοποίηση προκαλεί ένα κοινωνικοπολιτισμικό, υπαρξιακό σοκ στο άτομο. Κανείς δεν είναι έτοιμος να αποδεχθεί τη νέα κατάσταση, κανείς δεν την επιθυμεί. Πόσο μάλλον να ξέρει να τη διαχειριστεί, αν δεν έχει φροντίσει να βρει λύσεις για το «μετά» του χρόνου του.
ΣΕ ΕΠΟΧΕΣ παρατεταμένων οικονομικών κρίσεων, δυο είναι οι πιο ευάλωτες ομάδες: οι άνεργοι νέοι που τους κλέβουν όνειρα και μέλλον, και οι συνταξιούχοι των οποίων οι συντάξεις συνεχώς συρρικνώνονται. Έτσι κι αλλιώς, καμιά κυβέρνηση δεν αισθάνεται άνετα, όταν έχει να πληρώσει επιδόματα ανεργίας και συντάξεις. Η αλληλεγγύη των γενεών είναι άγνωστη λέξη γι αυτή, αφού η μόνη «αλληλεγγύη» που αναγνωρίζει είναι η των πελατειακών σχέσεων με τους «ημετέρους» που τοποθετεί σε καίριες θέσεις του δημόσιου. Θεωρεί κυνικά, πως τα χρήματα για ανέργους και συνταξιούχους είναι «πεταμένα λεφτά», αφού αυτά δεν παράγουν άλλα!
ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΜΕ, λοιπόν… Και μέρα τη μέρα, τα σημάδια του χρόνου γίνονται εμφανέστερα. Αρωσταίνουμε συχνότερα, οι σωματικές αντοχές μας λιγοστεύουν. Έστω κι αν όπως λέμε, “το μεν πνεύμα” παραμένει “πρόθυμο”, το σώμα δυστυχώς αποδεικνύεται ολοένα και πιο «ασθενές»! Το πρόσωπό μας μεταλλάσσεται, τα μαλλιά αραιώνουν, λεκέδες εμφανίζονται στα χέρια, ρυτίδες στο μέτωπο, απρόσκλητες τρίχες σε αυτιά και μύτη, τα φρύδια πυκνώνουν, σακούλες κάτω από τα μάτια, εξανθήματα και “ρόζοι” στο δέρμα. Η ακοή ελαττώνεται, χωρίς γυαλιά δεν βλέπουμε, πονούν τα πόδια, αγκομαχούμε ανεβαίνοντας τις σκάλες… Ξεχνούμε πού αφήσαμε τα κλειδιά, λησμονούμε ονόματα φίλων και συγγενών, αναρωτιόμαστε για ποιο λόγο βρισκόμαστε όπου βρισκόμαστε, αθετούμε τα ραντεβού μας. Καταρρέει το «κράτος» της υπόστασής μας. Κι αν μεν έχουμε παιδιά, η ζωή είναι υποφερτή. Όμως, οι ηλικιωμένοι που ζουν μόνοι τους, όντας και ανήμποροι σωματικά, δεν αποτελούν, άραγε, τον πρώτο στόχο διαρρηκτών και ληστών, γεμίζοντας τα αστυνομικό δελτία με περιστατικά που φορές έχουν μοιραία κατάληξη;
ΟΣΟΙ, πάλι, αισθανόμαστε ότι η περασμένη ζωή άξιζε όπως τη ζήσαμε, νοιώθουμε μια εσωτερική πληρότητα: αποδεχόμαστε το γεγονός ότι τα χρόνια πέρασαν «καλά» και προσπαθούμε να γερνάμε επιτυχώς (1). Κοινωνικά ενταγμένοι πάντα, αντιδρούμε ψύχραιμα σε ό,τι συμβαίνει γύρω μας, συμβιβαζόμαστε με τις νέες εξελίξεις, δεχόμαστε τη λέξη “παππού”, είμαστε πιο στωικοί με τα μνημόνια. Η ζωή είναι ένα θαύμα που προσφέρει συνεχώς εκπλήξεις. Πολλοί από μας έχουν αποκτήσει εγγόνια που είναι η μεγαλύτερη χαρά αυτής της περιόδου. Νιώθουν ότι τους δίνεται μια δεύτερη ευκαιρία «ζωής», αφού όσο ήταν εργαζόμενοι, παραπονιόντουσαν ότι δεν έβρισκαν το χρόνο να ασχοληθούν με τα παιδιά τους! Η βιωτική μέριμνα, τα σοβαρά οικονομικά και άλλα προβλήματα δεν τους το επέτρεπαν. Αντίθετα, τώρα μπορούν να χαρούν την παιδική παρουσία: η θετική αύρα που μέσω των μικρών παιδιών εκπέμπεται δίνει καινούργια φλόγα στη ζωή τους. Ανανεώνονται, δεν μιζεριάζουν. Γίνονται «δάσκαλοι», σοφοί Νέστορες, για τα παιδιά των παιδιών τους. Εξοικειώνονται με τη σύγχρονη τεχνολογία όσο μπορούν. Συμμετέχουν ενεργά στη ροή της ζωής συντελώντας έμμεσα στο να γίνει καλύτερο το μέλλον των επόμενων γενεών.
ΠΡΑΓΜΑΤΙ! Οι γηραιότεροι θεωρούνται πιο σοφοί, με την έννοια ότι μαθαίνουν να αποδέχονται τις συνεχείς αλλαγές στη ζωή και μπορούν να τα βγάζουν πέρα καλύτερα με τις συγκρούσεις, όντας πιο συναινετικοί από τους νέους που τείνουν να επιδεινώνουν τα πράγματα με την άκριτη, συναισθηματικά φορτισμένη στάση τους. Οι άνθρωποι «μιας κάποιας ηλικίας», έχοντας τις εμπειρίες και τη σοφία της ζωής, μπορούν να δούν τον κόσμο με άλλα μάτια: να χαρούν ό,τι στερήθηκαν, να δώσουν σημασία σε απλά πράγματα που στα νιάτα τους παράβλεπαν, να κάνουν το χρόνο που απομένει πιο δημιουργικό, να ψηφίζουν με νου και γνώση, όχι με εκδικητικό θυμό.
ΑΠΟ ΤΗΝ άλλη, όσοι φτάνουν σε μεγάλη ηλικία και δεν έχουν βρει ακόμη την ψυχική ισορροπία με τον εαυτό τους, μια και τα προηγούμενα χρόνια στηρίζονταν σε ματαιότητες και βεβαιότητες που τους παρείχαν μόνο τα εφήμερα νιάτα, τώρα που αυτά έφυγαν, αδυνατούν να αποδεχτούν τον «νέο» εαυτό τους. Η ομορφιά της «κάποιας ηλικίας» τούς ξενίζει, γιατί δεν μπορούν να την ανακαλύψουν. Έτσι αυτό που βγάζουν προς τα έξω, ιδιαίτερα αν είναι μόνοι, είναι μια πικρόχολη κριτική των πάντων! Αυτό περισσότερο παρατηρείται στους άνδρες. Δεν είναι δε τυχαίο, όπως λένε πολλοί ψυχολόγοι, πως στα 40 μας, τότε που αρχίζουμε να «γερνούμε», συνειδητοποιούμε με τρόμο ότι ο χρόνος κυλάει πολύ γρήγορα. Σε πολλούς από μας θρονιάζεται ο πανικός, αλλά και μια αδικαιολόγητη τάση φυγής. Θαρρείς κι ο άλλος τόπος θα αλλάξει τον αμείλικτο χρόνο που τρέχει.
ΦΥΣΙΚΑ, η ηλικία, όπως λέει ο Μαρκ Τουέιν «είναι θέμα σκέψης. Αν δεν την σκέφτεσαι, τότε δεν υπάρχει θέμα»! Για να μην αναθιβάνουμε όμως με πικρία τα χρόνια που πέρασαν, ας είμαστε πάντα δημιουργικοί, ευχάριστοι με τους άλλους και χρήσιμοι σε όλους. Όσο για τα γηρατειά που φτάνουν αμετάκλητα, ας τα θεωρήσουμε «ως ένα προνόμιο» που μας χαρίζει ο Θεός και η φύση. Ένα πλεονέκτημα που δυστυχώς πολλοί από τους φίλους μας δεν θα απολαύσουν, αφού έφυγαν νωρίς από τη ζωή.
ΣΕ ΚΑΘΕ επόμενο στάδιο του βίου δεν έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε όσα η προηγούμενη ζωή μάς επέτρεψε. Υπάρχει όμως πάντα ο κατάλληλος χρόνος για όλα, όπως λέει ο Εκκλησιαστής. Αλλά μόλις περάσει αυτός αμετάκλητα, δεν γίνεται πια τίποτε. Έτσι, κάθε στιγμή που ζούμε είναι μόνο η παρούσα, και γι αυτό ας είναι τέλεια. (7-9-15)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
-(1) Περίπου έτσι εξυμνεί αυτή την καταλλαγή ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου στο ποίημά του «Η προσευχή του ταπεινού» (απόσπασμα), στη συλλογή «Τα θεία Δώρα» (1931):
«…Δεν έχω δόξα. Είν’ ήσυχα τα έργα που έχω πράξει.
Άκουσά τη γλυκιά βροχή. Τη δύση έχω κοιτάξει…»
